Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
371
(355)
372
(356)
373
(357)
374
(358)
375
(359)
376
(360)
377
(361)
378
(362)
379
(363)
380
(364)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 677
>
page
|<
<
(455)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1527
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
364
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s30063
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
455
"
file
="
0471
"
n
="
471
"
rhead
="
LIBER QVINTVS.
"/>
perior ad occaſum ſpectat, incipiet Sol ſuperiorem faciem illuminare, cum in eo puncto existit,
<
lb
/>
quod per ſuperiorem demonſtrationem inuentum eſt, vt in puncto 3, vel 7, vel 9, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30064
"
xml:space
="
preserve
">c. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30065
"
xml:space
="
preserve
">Vnde al-
<
lb
/>
titudines Solis ſupra faciem ſuperiorem inueſtigandæ erunt pro ſingulis horis ab eo puncto vſque
<
lb
/>
ad occaſum Solis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30066
"
xml:space
="
preserve
">niſi quando parallelus ſupra Horizontem duobus in locis à cir culo inclinato ſeca-
<
lb
/>
tur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30067
"
xml:space
="
preserve
">tunc enim ſumendæ ſunt horæ duntaxat ab eo puncto vſque ad alterum punctum, quod occidenta-
<
lb
/>
lius eſt, quia ibi Sol deſinit illuſtrare faciem ſuperiorem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30068
"
xml:space
="
preserve
">Altitudines verò Solis ſupra faciem inferior@m
<
lb
/>
inquirendæ erunt prohoris ab ortu Solis vſque ad dictum punctum: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30069
"
xml:space
="
preserve
">Et ſi duobus in locis ſupra Hori-
<
lb
/>
zontem à circulo inclinato parallelus ſecatur, pro horis etiam ab occidentaliori puncto vſque ad Solis
<
lb
/>
occaſum: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30070
"
xml:space
="
preserve
">quia in priori puncto Sol deſinit faciem inferiorem illuſtrare, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30071
"
xml:space
="
preserve
">eandem illuminare rurſus in-
<
lb
/>
cipit in puncto poſteriori. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30072
"
xml:space
="
preserve
">Quando autem circuli ſuperior facies ad ortum ſpectat, deſinet Sol faciem ſu-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0471-01
"
xlink:href
="
note-0471-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
periorem illuminare, cum in eo puncto exiſtit, quod præccdenti demonſtr atione inuentum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30073
"
xml:space
="
preserve
">Quare alti-
<
lb
/>
tudines Solis ſupra faciem ſuperiorẽ inquirendæ erunt pro ſingulis horis ab ortu Solis uſque ad illud pũ-
<
lb
/>
ctum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30074
"
xml:space
="
preserve
">Quod ſi cir culus inclinatus duobus in locis parallelum ſecet, accipiendæ erunt illæ horæ duntaxat,
<
lb
/>
quæ inter orientalius punctum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30075
"
xml:space
="
preserve
">occident alius comprehẽduntur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30076
"
xml:space
="
preserve
">quia in priori puncto Sol faciem ſupe
<
lb
/>
riorem incipit illustrare. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30077
"
xml:space
="
preserve
">Supra faciem autem inferiorem inueniendæ erunt altitudines Solis pro horis à
<
lb
/>
puncto inuento vſque ad Solis occaſum: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30078
"
xml:space
="
preserve
">Et ſi duobus in locis parallelus à circulo inclinato ſecetur, pro
<
lb
/>
horis etiam ab ortu Solis vſque ad orient alius punctum: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30079
"
xml:space
="
preserve
">quia in hoc deſinit Sol illuminare faciem inferio
<
lb
/>
rem, in occident aliori vero eandcm rurſus illuſtrare incipit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30080
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s30081
"
xml:space
="
preserve
">VERVM idem hoc per ſinuum doctrinam expeditius aſſequemur, hac ratione. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30082
"
xml:space
="
preserve
">Sit Horizon A B-
<
lb
/>
C D; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30083
"
xml:space
="
preserve
">Meridianus A E C; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30084
"
xml:space
="
preserve
">Aequator B E D; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30085
"
xml:space
="
preserve
">parallelus ſiue borealis, ſiue auſtralis F H G; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30086
"
xml:space
="
preserve
">circulus maxi
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0471-02
"
xlink:href
="
note-0471-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
mus ad Meridianũ inclinatus, ſiue is ad Horizontẽ rectus ſit, ſiue non, R I, ſecans Aequatorẽ in punctis
<
lb
/>
K, L, par allelũ borealẽ in punctis M, N, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30087
"
xml:space
="
preserve
">auſtralẽ in punctis R, S, Meridianũ verò in puncto I. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30088
"
xml:space
="
preserve
">Inue
<
lb
/>
ſtigandus ergo eſt vterq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30089
"
xml:space
="
preserve
">arcus E K, E L, in Aequatore, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30090
"
xml:space
="
preserve
">vter que H M, H N, in parallelo boreali, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30091
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
vterq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30092
"
xml:space
="
preserve
">H R, H S, in par allelo auſtrali, hoc eſt, diſtantia Solis ante, vel poſt meridiẽ, cum in plano inclina
<
lb
/>
to, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30093
"
xml:space
="
preserve
">in dictis parallelis exiſtit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30094
"
xml:space
="
preserve
">Quoniã vero circulus maximus ad Meridianũ inclinatus quẽlibet paral
<
lb
/>
lelum, quem inter ſecat, duobus in punctis ſecat, quorum vnum prop inquius eſt ſemicirculo Meridiani ſu
<
lb
/>
pra Horizontem exiſtenti, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30095
"
xml:space
="
preserve
">remotius alterum; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30096
"
xml:space
="
preserve
">inquiremus primo loco ar cum illum paralleli, qui inter
<
lb
/>
propinquius punctũ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30097
"
xml:space
="
preserve
">Meridianum interij citur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30098
"
xml:space
="
preserve
">ex hoc enim nullo negocio alterum eliciemus, qui inter
<
lb
/>
punctum remotius, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30099
"
xml:space
="
preserve
">Meridianum inter cipitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30100
"
xml:space
="
preserve
">Vt autem cognoſcamus, an punctum propinquius ſit
<
lb
/>
orientale, an verò occidentale, diligenter inſpiciendus est ſitus circuli inclinati. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30101
"
xml:space
="
preserve
">Nam ex eo facile in-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0471-03
"
xlink:href
="
note-0471-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
telligemus, an minor arcus paralleli inter circulum inclinatum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30102
"
xml:space
="
preserve
">ſemicirculum Meridiani exiſtentem
<
lb
/>
ſupra Horizontem ſit orientalis, an occidentalis, hac arte. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30103
"
xml:space
="
preserve
">Quando cir culus maximus ad Meridianum
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0471-04
"
xlink:href
="
note-0471-04a
"
xml:space
="
preserve
">An ateus paral
<
lb
/>
leli prepoſiti
<
lb
/>
inter Meridia-
<
lb
/>
num ſupra Ho
<
lb
/>
rizontẽ, & cir-
<
lb
/>
culum inclina-
<
lb
/>
tum ex parte
<
lb
/>
orien is minor
<
lb
/>
ſitaltero ex par
<
lb
/>
te occidẽtis, an
<
lb
/>
contra. Item
<
lb
/>
quando parall@
<
lb
/>
lus à plano in-
<
lb
/>
clina o duobus
<
lb
/>
in locis ſecetur
<
lb
/>
ex eadem part@
<
lb
/>
ſiue orientali,
<
lb
/>
ſiue occidenta-
<
lb
/>
li, quo pacto
<
lb
/>
cognoſcatur.</
note
>
rectus est, ſiue per verticem capitis tranſeat, ſiue non, tranſibit neceſſario per communes ſectiones Ae-
<
lb
/>
quatoris, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30104
"
xml:space
="
preserve
">Horizontis, nempe per polos Meridiani, ex propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30105
"
xml:space
="
preserve
">14. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30106
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30107
"
xml:space
="
preserve
">1. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30108
"
xml:space
="
preserve
">Theod. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30109
"
xml:space
="
preserve
">ſecabit{q́ue} quemuis
<
lb
/>
parallelum in duobus punctis æqualiter hinc inde à Meridiano diſtantibus: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30110
"
xml:space
="
preserve
">quia Meridianus rectus exi-
<
lb
/>
ſtens ad parallelum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30111
"
xml:space
="
preserve
">circulum illum maximum, ſecat per propoſ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30112
"
xml:space
="
preserve
">9. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30113
"
xml:space
="
preserve
">lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30114
"
xml:space
="
preserve
">2. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30115
"
xml:space
="
preserve
">Theod. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30116
"
xml:space
="
preserve
">eorum ſegmenta bi-
<
lb
/>
fariam. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30117
"
xml:space
="
preserve
">Quando autem idem circulus maximus ad Meridianum inclinatus eſt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30118
"
xml:space
="
preserve
">per verticem capitis
<
lb
/>
tranſit, hoc eſt, ad Horizontem rectus eſt, ſi quidem facies eius australis in occaſum vergat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30119
"
xml:space
="
preserve
">ver-
<
lb
/>
tex capitis inter polum arcticum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30120
"
xml:space
="
preserve
">parallelum borealem propoſitum existat, ſecabitur tam paralle-
<
lb
/>
lus ille borealis, quàm auſtralis oppoſitus in duobus punctis, quorum orientale propinquius est ſemicir-
<
lb
/>
culo Meridiani ſupra Horizontem exiſtenti, quàm occidentale, propter angulum acutum, quem circulus
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0471-05
"
xlink:href
="
note-0471-05a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
declinans cum Meridiano ad partes orientales, auſtralesq́, constituit: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30121
"
xml:space
="
preserve
">Si verò vertex inter Aequato-
<
lb
/>
rem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30122
"
xml:space
="
preserve
">parallelum borealem exiſtat, ſecabitur ille parallelus borealis in duobus punctis occidc
<
unsure
/>
ntalibus,
<
lb
/>
auſtralis verò oppoſitus in duobus punctis orientalibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30123
"
xml:space
="
preserve
">Contrarium his accidet, ſi facies circuli decli-
<
lb
/>
nantis auſtralis vergat in ortum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30124
"
xml:space
="
preserve
">Nam vertice capitis inter polum arcticum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30125
"
xml:space
="
preserve
">parallelum borealem
<
lb
/>
exiſtente, ſecabitur tam parallelus ille borealis, quàm auſtralis oppoſitus in duobus punctis, quorum oc-
<
lb
/>
cidentale propinquius eſt ſemicirculo Meridiani ſupra Horizontem exiſtenti, quàm orientale, propte-
<
lb
/>
rea quod circulus declinans cum Meridiano angulum acutum efficit ad partes occidentales, auſtrales{q́ue}:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30126
"
xml:space
="
preserve
">Vertice autem inter Aequatorem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30127
"
xml:space
="
preserve
">parallelum borealem exiſtente, ſecabitur parallelus ille borealis
<
lb
/>
in duobus punctis orientalibus, auſtralis verò oppoſitus in duobus punctis occidentalibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30128
"
xml:space
="
preserve
">Quando au-
<
lb
/>
tem circulus maximus ad Meridi anum inclinatus non per verticem tranſit, ſi quidem ex parte boreali
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0471-06
"
xlink:href
="
note-0471-06a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
inclinatus ſit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30129
"
xml:space
="
preserve
">facies eius ſuperior ad occaſum ſpectet, arcus Meridiani inter circulum inclina-
<
lb
/>
tum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30130
"
xml:space
="
preserve
">Horizontem minor ſit arcu Meridiani ex parte boreali inter parallelum borealem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30131
"
xml:space
="
preserve
">Hori-
<
lb
/>
zontem, ita vt planum inclinatum ſecet Meridianum inter Horizontem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30132
"
xml:space
="
preserve
">parallelum borealem, ſeca-
<
lb
/>
bitur quoque tam parallelus ille borealis, quàm auſtr alis oppoſitus in duobus punctis, quorum orientale
<
lb
/>
minus à ſemicir culo Meridiani existente ſupra Horizontem diſtat, quàm occidentale, proptcrea quod
<
lb
/>
circulus inclinatus cum Meridiano ad partes orientales, australes angulum acutum conſtituit: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30133
"
xml:space
="
preserve
">Si ve-
<
lb
/>
rò arcus Meridiani inter circulum inclinatum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30134
"
xml:space
="
preserve
">Horizontem fuerit maior arcu Meridiani ex parte
<
lb
/>
boreali inter parallelum borealem propoſitum, atque Horizontem, ita vt planum inclinatum ſecet Me-
<
lb
/>
ridianum inter Aequatorem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30135
"
xml:space
="
preserve
">parallelum borealem, ſecabitur parallelus ille borealis in duobus pun-
<
lb
/>
ctis occidentalib{us}, parallel{us} vero auſtralis oppoſit{us} in duobus punctis orientalibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s30136
"
xml:space
="
preserve
">Contrarium </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>