Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
453
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2797
"/>
<
lb
/>
ſus Antiquos agens & oſtenſurus, terram circulo non moueri,
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
confugerit ad
<
expan
abbr
="
firmã
">firmam</
expan
>
illam
<
expan
abbr
="
rõnem
">rationem</
expan
>
<
lb
/>
quæ ducitur à motibus, qui fiunt vel ſecundùm, vel præter naturam & 1. de cęlo fuerat vſurpata?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>An fuerat illa
<
expan
abbr
="
rõ
">ratio</
expan
>
fortaſſe demonſtratiua,
<
expan
abbr
="
quæq.
">quæque</
expan
>
ex iis
<
expan
abbr
="
conſtitueret̃
">conſtitueretur</
expan
>
quæ forent nobis obſcura, atque
<
lb
/>
ab eruditis ſolùm, & qui iam principia ſcientiæ Peripateticæ hauſiſſent, poterant capi: hęc ex nobis
<
lb
/>
notioribus
<
expan
abbr
="
proficiſcat̃
">proficiſcatur</
expan
>
, quæ
<
expan
abbr
="
itidẽ
">itidem</
expan
>
à renitentibus haud facilè negarentur. </
s
>
<
s
>Non ſanè inſueta eſt Ariſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>talis via,
<
expan
abbr
="
pluribuſq́
">pluribuſque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>locis non ſine magno fructu recepta. </
s
>
<
s
>Venio nunc ad mare. </
s
>
<
s
>Si motus etiam
<
lb
/>
cæli aut planetarum per continuationem æſtus cauſſa eſt, cùm per mundi
<
expan
abbr
="
latitudinẽ
">latitudinem</
expan
>
fiat ille motus,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
ſanè à diurno gubernabitur, quoniam hic fit ſecundùm longitudinem: ergo fieret à motu aliquo
<
lb
/>
planetarum. </
s
>
<
s
>ſed hic diuturno ſpatio temporis
<
expan
abbr
="
abſoluit̃
">abſoluitur</
expan
>
, &
<
expan
abbr
="
tamẽ
">tamen</
expan
>
æſtus ſingulis diebus effici poteſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Rurſus qui motus ille terræ eſt qui æſtum producit? </
s
>
<
s
>An'ne is qui ab ortu ad occaſum? </
s
>
<
s
>At cur effi
<
lb
/>
cit æſtum in ea plaga quæ eſt ab auſtro ad aquilonem? </
s
>
<
s
>cur neque idem facit in fluminibus illis ma
<
lb
/>
gnis quæ cum mari comparari ſine iniuria poſſunt? </
s
>
<
s
>Cur ad
<
expan
abbr
="
vtrunq.
">vtrunque</
expan
>
latus ex imo medio procedit
<
lb
/>
teſtus vnà? </
s
>
<
s
>cur in horis diuerſis, & temporibus variis, hîc frequentius, alibi rarius producitur? </
s
>
<
s
>&
<
expan
abbr
="
tñ
">tantum</
expan
>
<
lb
/>
dum eo motu terra
<
expan
abbr
="
cõcutitur
">concutitur</
expan
>
, cùm ipſa ſit corpus continuum,
<
expan
abbr
="
oẽs
">omnes</
expan
>
etiam eius partes agi ſimul opor
<
lb
/>
teret, & aquæ itidem motum eſt conſimilem. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
qñ
">quin</
expan
>
cum terra ipſa mouetur, & quo minor eius moles
<
lb
/>
eſt, eo
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
magis diſpergi:
<
expan
abbr
="
nanq.
">nanque</
expan
>
etſi quiſpiam magnitudini rei motæ
<
expan
abbr
="
diſtantiã
">diſtantiam</
expan
>
ſenſilem tribuat
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2798
"/>
<
lb
/>
in extremis; id fortaſſe
<
expan
abbr
="
cõcedatur
">concedatur</
expan
>
in corporibus ſiccioribus, pro in his continuitas
<
expan
abbr
="
retinet̃
">retinetur</
expan
>
, & altitudo
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
facilè degenerat in alias dimenſiones; at in fluxilibus, cuiuſmodi eſt aqua, continuitas
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
ſerua
<
lb
/>
tur; immo leui de cauſſa corrumpitur, & magna moles aquæ ſine vllo negocio multum
<
expan
abbr
="
diffundit̃
">diffunditur</
expan
>
,
<
lb
/>
quae ſi motus ille eſt qui fit in occaſum, & is in ſphęra velocior eſt, quo circuli
<
expan
abbr
="
sũt
">sunt</
expan
>
maiores, cur in me
<
lb
/>
diterraneo, vbi circuli maiores ſunt, multò maior æſtus non fit,
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
in Oceano? </
s
>
<
s
>ſi verò motus eſt
<
expan
abbr
="
ſecũ-dùm
">ſecun
<
lb
/>
dùm</
expan
>
latitudinem, quis aut vnde hic eſt? </
s
>
<
s
>oportebat
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
& terram habere
<
expan
abbr
="
principiũ
">principium</
expan
>
talis motus, &
<
expan
abbr
="
axẽ
">axem</
expan
>
<
lb
/>
proprium ab axe mundi diuerſum; immò non
<
expan
abbr
="
vnũ
">vnum</
expan
>
tantùm. </
s
>
<
s
>Verùm etiam quo pacto deſcendit æſtus
<
lb
/>
ab eo motu quem
<
expan
abbr
="
trepidationẽ
">trepidationem</
expan
>
vocant, aut
<
expan
abbr
="
cõtra
">contra</
expan
>
motus hic erit eius euenti & imaginis cauſſa:
<
expan
abbr
="
qñ
">quin</
expan
>
<
lb
/>
ſingulis diebus
<
expan
abbr
="
ẽt
">etiam</
expan
>
pluſquàm ſemel æſtus alicubi contingat, vt in Euripo Euboïco teſtabatur Ariſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>imago verò illa poſt
<
expan
abbr
="
multũ
">multum</
expan
>
ſpatium ſenſilis euadat. </
s
>
<
s
>nam periodus iſtius motus ex aſtronomorum
<
lb
/>
ſententia
<
expan
abbr
="
cõplectitur
">complectitur</
expan
>
interuallum ſeptem
<
expan
abbr
="
annotũ
">annotum</
expan
>
millium; ita vt ſi parui illi circuli ſecentur in gra
<
lb
/>
dus trecentos & ſexaginta, viginti
<
expan
abbr
="
annorũ
">annorum</
expan
>
ſpatio ferè gradus vnus abſoluatur. </
s
>
<
s
>Verùm facito talem
<
lb
/>
motum ſingulis diebus non abſolui, ſed per temporis tantundem compleri. </
s
>
<
s
>non ſanè ad
<
expan
abbr
="
vtraq.
">vtraque</
expan
>
late
<
lb
/>
ra librationes aquæ pares eſſe futuræ
<
expan
abbr
="
videbãtur
">videbantur</
expan
>
, occupante ſemper aliquid terra de alterutra parte.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg2799
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quanq̃
">quanquam</
expan
>
& motus ille corporis cęleſtis potius, quod per ſe mobile eſt,
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
terræ ab homine ſanè mentis
<
lb
/>
eſſe cenſebitur. </
s
>
<
s
>Non
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
hîc inſiſto, vt cùm motum eſſe
<
expan
abbr
="
negẽ
">negem</
expan
>
, nec meum
<
expan
abbr
="
cõſilium
">conſilium</
expan
>
eſt in vniuerſa phy
<
lb
/>
ſiologia, quam
<
expan
abbr
="
explicandã
">explicandam</
expan
>
in hac methodo ſuſcepimus, obſeruationibus aduerſari. </
s
>
<
s
>Nec quicquam
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
obſtabũt
">obſtabunt</
expan
>
dicta Peripateticorum quibus nulla
<
expan
abbr
="
mẽtio
">mentio</
expan
>
de tali motu facta fuerit, cùm illa ex veterum
<
lb
/>
aſtronomorum ſententia
<
expan
abbr
="
pronũciata
">pronunciata</
expan
>
ſint, quibus adhuc nil tale
<
expan
abbr
="
perſpectũ
">perſpectum</
expan
>
fuerat, ac ſiquid accura
<
lb
/>
tius deſiderari poterat, ad præſtantiores in dicendo
<
expan
abbr
="
relatũ
">relatum</
expan
>
,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quaſi ſatis Ariſt. </
s
>
<
s
>foret de numero ſub
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2800
"/>
<
lb
/>
ſtantiarum mouentium id generatim decernere, totidem illas eſſe, quot forent motus & orbes, vt
<
lb
/>
ſingulis ſingulæ
<
expan
abbr
="
ſubſtãtiæ
">ſubſtantiæ</
expan
>
<
expan
abbr
="
mouẽtes
">mouentes</
expan
>
<
expan
abbr
="
reſpõderẽt
">reſponderent</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Hæc
<
expan
abbr
="
aliaq́
">aliaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
hũi
">huiuſmodi</
expan
>
nos perſuadere
<
expan
abbr
="
debẽt
">debent</
expan
>
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
<
expan
abbr
="
terrã
">terram</
expan
>
per
<
lb
/>
ſe eſſe
<
expan
abbr
="
mobilẽ
">mobilem</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
poſſe p aquas à cęlo moueri. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Trãſeamus
">Tranſeamus</
expan
>
<
expan
abbr
="
nũc
">nunc</
expan
>
ad illa quę de ei? </
s
>
<
s
>quiete dici
<
expan
abbr
="
ſolẽt
">ſolent</
expan
>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2778
"/>
A</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2779
"/>
B</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2780
"/>
C</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2781
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2782
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2783
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2784
"/>
G</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2785
"/>
a 3. de Ge.
<
lb
/>
an. c. 11.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2786
"/>
b Ex The.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2787
"/>
H</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2788
"/>
A</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2789
"/>
B</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2790
"/>
C</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2791
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2792
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2793
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2794
"/>
G</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2795
"/>
H</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2796
"/>
a 1. Meteo.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2797
"/>
A</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2798
"/>
B</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2799
"/>
C</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg2800
"/>
a 12. Met.</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
fig3
"
number
="
5
"/>
<
figure
id
="
fig4
"
number
="
6
"/>
<
figure
id
="
fig5
"
number
="
7
"/>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Aduerſus antiquos de cauſſis quietis terrę. </
s
>
<
s
>Cap. </
s
>
<
s
>VI
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>ERGO terram nulli obnoxiam motui
<
expan
abbr
="
præterq̃
">præterquam</
expan
>
affectioni, & ortui fateamur ingenuè, ſed ipſam
<
lb
/>
in ſuo loco maximam agere quietem. </
s
>
<
s
>Vtrum'ne verò cauſſę quietis illæ ſint quas anteà
<
expan
abbr
="
recẽ-ſuimus
">recen
<
lb
/>
ſuimus</
expan
>
ex antiquorum monumentis, mox ſpectandum eſt. </
s
>
<
s
>At
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
ſi infinitum natura non patitur,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2801
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
idq́
">idque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>certiſsimis
<
expan
abbr
="
rõnibus
">rationibus</
expan
>
ab Ariſt. </
s
>
<
s
>confectum eſt; profectò terra illa Xenophanis Colophonij fuit in
<
lb
/>
aliquod barathrum non habens vbi radices ſuas infigat. </
s
>
<
s
>Porrò Thales ſuo ſeipſum gladio iugulat,
<
lb
/>
facit
<
expan
abbr
="
terrã
">terram</
expan
>
in eo firmari quod per ſe
<
expan
abbr
="
cõſiſtere
">conſiſtere</
expan
>
nequeat, ſed ſi manere
<
expan
abbr
="
illã
">illam</
expan
>
oportet, eget adhuc alia ter
<
lb
/>
ra, aqua
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
per ſe ipſam
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
manet, ſed innititur terra. </
s
>
<
s
>Rurſus ea grauium eſt natura, vt quod gra
<
lb
/>
uius eſt ſubſidat, minus
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
graue enatet; ſic aër in aquis ſupereminet. </
s
>
<
s
>cùm ergo terra grauior ſit,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
aqua, tantum abeſt, vt aqua ſubſidat, vt potius aquæ terra ſubiicienda ſit. </
s
>
<
s
>Prætereà, ſi eadem eſt
<
expan
abbr
="
rõ
">ratio</
expan
>
<
lb
/>
totius & partium in vniformibus; ſicut ſuperuenit aquæ terra, ſic
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
quæuis eius particula ſecun
<
lb
/>
dùm
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
enataret: at terræ partes in aqua
<
expan
abbr
="
ſecũdùm
">ſecundùm</
expan
>
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
merguntur: ergo & tota terra:
<
expan
abbr
="
itaq.
">itaque</
expan
>
<
lb
/>
non tota ſuſtinetur ab aquis, quemadmodum profeſſus eſt Thales. </
s
>
<
s
>Facilè verò eſſet vnica ratione,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
illa
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
acutiſsima confligere cum Anaximandro, Anaxagora, Democrito, & Empedocle:
<
lb
/>
qui
<
expan
abbr
="
oẽs
">omnes</
expan
>
vertigine
<
expan
abbr
="
cõmotam
">commotam</
expan
>
<
expan
abbr
="
terrã
">terram</
expan
>
in medio quieſcere putent, vel quae ob pernicitatem motus præuer
<
lb
/>
tatur, ne poſsit moueri ſecundùm
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
, vt dixit Empedocles, vel
<
expan
abbr
="
quoniã
">quoniam</
expan
>
præ latitudine vehemen
<
lb
/>
tius acta, multum aëris intercipiat, quemadmodum reliqui dixere:
<
expan
abbr
="
nanq.
">nanque</
expan
>
ſtatuunt omnes motum
<
lb
/>
& quietem in terra præter naturam. </
s
>
<
s
>At ſi motus eſt præter naturam: ergo & motus ſecundùm na
<
lb
/>
turam præter quem ille eſt, qui dicitur præter naturam, ſed nullus eorum
<
expan
abbr
="
ſentẽtia
">ſententia</
expan
>
motus eſt ſecun
<
lb
/>
dùm naturam: ergo
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
illius erit præter naturam. </
s
>
<
s
>Quòd ſi motus
<
expan
abbr
="
oĩs
">omnis</
expan
>
aut ſecundùm, aut præter </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>