Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
454
"/>
naturam fuerit;
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
ex his motibus vllus eſt: nihil ergo
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
<
expan
abbr
="
oĩno
">omnino</
expan
>
moueri. </
s
>
<
s
>Eodem
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
pacto iu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2802
"/>
<
lb
/>
dicium de quiete ferre licèt, aut
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
ſecundùm
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
eſt, aut præter naturam: ac ſi naturalis non fue
<
lb
/>
rit quies,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
item erit quies præter naturam. </
s
>
<
s
>naturalis
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
quies eſſe non
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
; quoniam ſi motus
<
lb
/>
naturalis non eſt,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
item
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
eſſe quies naturalis: eſt
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
quies illa ſecundùm
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
quæ finit mo
<
lb
/>
tum ſecundùm naturam: proptereaque hęc ſecundùm naturam mouentur, vt aſſecuta locum ſibi
<
expan
abbr
="
cõ-uenientẽ
">con
<
lb
/>
uenientem</
expan
>
, in eo ſecundùm naturam quieſcant. </
s
>
<
s
>quae ſi motus eſt naturalis: ergo etiam erit quies natu
<
lb
/>
ralis: ita vt altero ex his, velint nolint, implicentur; aut hæc nulla
<
expan
abbr
="
rõne
">ratione</
expan
>
moueri, aut ſi
<
expan
abbr
="
mouent̃
">mouentur</
expan
>
, mo
<
lb
/>
tum illum &
<
expan
abbr
="
quietẽ
">quietem</
expan
>
non ſanè violentam eſſe, ſed naturalem. </
s
>
<
s
>Et quanuis aliquis illarum partium
<
lb
/>
ad Ariſt. </
s
>
<
s
>dicere poſſe videretur ita argumentantem: ſi motus à natura non eſt, neque violentus fue
<
lb
/>
rit: ergo nullus eſt motus. </
s
>
<
s
>fateor id tamen nihil ad me, neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
aſſero ego
<
expan
abbr
="
terrã
">terram</
expan
>
moueri, ſed quie
<
lb
/>
ſcere: ſi nullus ergo eſt motus; eſt igitur quies. </
s
>
<
s
>ſciat hic, ſublato motu bifariam
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
tolli
<
expan
abbr
="
quietẽ
">quietem</
expan
>
,
<
lb
/>
vel quoniam ea quies extrinſecùs fiat ab eo corpore, quod circumuertitur: niſi ergo
<
expan
abbr
="
circumuertat̃
">circumuertatur</
expan
>
,
<
lb
/>
profectò quietis cauſſa
<
expan
abbr
="
tollet̃
">tolletur</
expan
>
, vel quia ſublato motu narurali tollatur
<
expan
abbr
="
ẽt
">etiam</
expan
>
quies præter
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
, quam
<
lb
/>
illi
<
expan
abbr
="
tribuũt
">tribuunt</
expan
>
terræ, neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
id quod præter
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
eſt, perpetuum eſſe
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
: igitur olim mouebitur; at
<
lb
/>
motus hic inde, vbi manet præter naturam, naturalis eſt: ſi igitur naturalis motus non eſt. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
<
expan
abbr
="
itẽ
">item</
expan
>
<
lb
/>
quies eſt præter naturam, vt vides. </
s
>
<
s
>Sigillatim verò contra Anaximenem & alios eius ſectæ viros,
<
lb
/>
hæc dicere licebit. </
s
>
<
s
>Si latitudo terrę cauſſa eſt, cur maneat ipſa immobilis: ergo ſi talem figuram
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2803
"/>
<
lb
/>
habuerit, manere certe non poterit: atqui terra lata non eſt, ſed ſphærica: non igitur manet immo
<
lb
/>
bilis propter latitudinem. </
s
>
<
s
>Sphæricam verò nos in præſentia ſtatuamus, tanquam
<
expan
abbr
="
rõnibus
">rationibus</
expan
>
efficaciſsi
<
lb
/>
mis ab Ariſt. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Aſtronomiſq́
">Aſtronomiſque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>concluſum. </
s
>
<
s
>Argumentum verò probatur; ſiquidem ea ſeries eſt, atque
<
lb
/>
connexio effectuum & cauſſarum, vt ſi poſita cauſſa ponatur effectus, eadem
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
ſublata neceſ
<
lb
/>
ſe ſit effectum de medio tolli. </
s
>
<
s
>Præterquam quae & ipſi in cauſſa explicanda
<
expan
abbr
="
labũtur
">labuntur</
expan
>
, nam dum perſua
<
lb
/>
dere nobis cupiunt, latitudinem eſſe cauſſam quietis, accipiunt magnitudinem: proptereaque illi effe
<
lb
/>
ctus, quos proximè conſequi latitudinem eius aſſerunt,
<
expan
abbr
="
oẽs
">omnes</
expan
>
in magnitudine
<
expan
abbr
="
referẽdi
">referendi</
expan
>
forent; nimirum,
<
lb
/>
quae aër tranſitum non inueniens coarctetur, & propter magnam copiam aëris concitati detineatur &
<
lb
/>
maneat. </
s
>
<
s
>Sed aërem multum à magnitudine quidem, non à latitudine comprehendi oportet. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
quæ-cunq.
">quæ
<
lb
/>
cunque</
expan
>
ergo ſit terræ figura, modo ſit tantæ molis, quantæ nunc eſt, idem ſemper efficiet. </
s
>
<
s
>ſi igitur po
<
lb
/>
ſita magnitudine aëris coarctatio, cui terræ quies comitatur, non
<
expan
abbr
="
ponit̃
">ponitur</
expan
>
primò; ſequitur etiam, vt ea
<
lb
/>
non ſit cauſſa, cur terra conquieſcat. </
s
>
<
s
>Prætereà, ſi quae aliquid vertatur in orbem, vtputa cęlum, agitur
<
lb
/>
tetra, & violatur aër: finge nunc tu ceſſare vertiginem, certè aut aër ille ferretur, aut non: ſi minus,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
terra item moueri poterit, verùm ab aëre ipſo ſuſtinebitur: quare nulla vertigine opus fuerit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>
<
arrow.to.target
n
="
marg2804
"/>
<
lb
/>
ita non naſcetur terræ quies ab vlla vertigine; id quod illorum hypotheſibus ad primè repugnat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>quae ſi
<
expan
abbr
="
deniq.
">denique</
expan
>
mouetur, quo pacto id contingit? </
s
>
<
s
>an'ne ſecundùm
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
; an potius contra? </
s
>
<
s
>ſi contra
<
lb
/>
naturam mouetur & manet; erit igitur aliquis eius motus ſecundùm naturam,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
hic vel ſurſum
<
lb
/>
vel deorſum. </
s
>
<
s
>Quod ſi indefinitè quolibet verſus: ergo
<
expan
abbr
="
quemadmodũ
">quemadmodum</
expan
>
ſuperior aër lationem, quæ
<
lb
/>
ſurſum fiebat, non impediuit:
<
expan
abbr
="
vtiq.
">vtique</
expan
>
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
ille, qui ſubeſt, eam prohibere vnquam poterit. </
s
>
<
s
>vbi
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
ratio
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
cauſſaq́
">cauſſaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>par eſt, effectus
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
progrediantur pares oportet. </
s
>
<
s
>ſi igitur ſuſtinet aër, neceſſe item eſt, vt
<
lb
/>
ab alio retineatur. </
s
>
<
s
>quare id ipſum, quod aërem cohibet, cauſſa quietis erit, potius
<
expan
abbr
="
q̃
">quae</
expan
>
ipſe aër. </
s
>
<
s
>Hæc
<
lb
/>
verò Empedocli obiiciebat Ariſt. </
s
>
<
s
>ſi vertigo cauſſa quietis eſt in terra. </
s
>
<
s
>ergo nullam ipſe
<
expan
abbr
="
rõnem
">rationem</
expan
>
red
<
lb
/>
dere
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
, cur in ſphæro priuſquam diſcordia diremiſſet elementa, maneret terra, neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
tum ver
<
lb
/>
tigo fiebat. </
s
>
<
s
>Rurſus ab. </
s
>
<
s
>eadem cauſſa
<
expan
abbr
="
effectũ
">effectum</
expan
>
eundem proficiſci neceſſe eſt. </
s
>
<
s
>quam obrem, ſi olim verti
<
lb
/>
go cauſſa fuerit, cur terra ferretur ad medium, & maneret in medio: etiam
<
expan
abbr
="
nũc
">nunc</
expan
>
deberet eſſe cauſſa,
<
lb
/>
propter quam terræ partes ad medium ferrentur, in
<
expan
abbr
="
eoq́
">eoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>manerent. </
s
>
<
s
>ſed horum cauſſa non eſt, neque
<
lb
/>
igitur olim cauſſa fuit. </
s
>
<
s
>Non eſſe verò cauſſam, cur terrę partes deorſum ferantur, ita probauit Ariſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>quia vertigo non peruenit ad nos, quia non tranſmittit vires ſuas vltra illam regionem aëris. </
s
>
<
s
>quam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg2805
"/>
<
lb
/>
hypeccauma nuncupamus. </
s
>
<
s
>Adde item ad hæc, quia vertigo, ſicut detrudit terram ad nos, detrude
<
lb
/>
re etiam alia corpora deberer, quæ
<
expan
abbr
="
tñ
">tantum</
expan
>
nunquam detrudit:
<
expan
abbr
="
nanq.
">nanque</
expan
>
ignis non obſtante vertigine ſur
<
lb
/>
ſum fertur ſecundùm naturam. </
s
>
<
s
>Poſtremò facit Empedocles cauſſam, id quod poſterius eſt: nam
<
lb
/>
voluit hæc ad ſua loca vertigine concitari. </
s
>
<
s
>at prius habebunt & propenſionem ad ipſa hoc quidem,
<
lb
/>
quod leue dicimus, ſurſum: illud
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
, quod vocatur graue, deorſum: proptereaque vertigo, non qui
<
lb
/>
dem
<
expan
abbr
="
oĩa
">omnia</
expan
>
corpora mouet indiſcriminatim, verùm ea, quæ ſic nata apta
<
expan
abbr
="
sũt
">sunt</
expan
>
moueri, ſic patitur ignem
<
lb
/>
euolare, terram verò deorſum propellit:
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
id aut in immenſum, aut in præfinita quædam loca,
<
lb
/>
nec quidem in immenſum, eo quia non ſunt in illo termini aſcenſus
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
deſcenſus: ergo per ſpa
<
lb
/>
tium, quod finitum ſit. </
s
>
<
s
>illud
<
expan
abbr
="
igit̃
">igitur</
expan
>
ſpatium, ſeu locus præfinitus. </
s
>
<
s
>in quo manente eſt, quo ſunt nata
<
lb
/>
apta ferri, & manere
<
expan
abbr
="
ſecũdùm
">ſecundùm</
expan
>
<
expan
abbr
="
naturã
">naturam</
expan
>
. </
s
>
<
s
>nulla igitur cauſſa violans, quæ
<
expan
abbr
="
quietẽ
">quietem</
expan
>
inducat in terram, ſed
<
lb
/>
ea prorſus naturalis. </
s
>
<
s
>Pugna cum Empedocle
<
expan
abbr
="
cõfecta
">confecta</
expan
>
nunc inſtar Anaximander. </
s
>
<
s
>idem
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
<
expan
abbr
="
Timęũ
">Timęum</
expan
>
<
lb
/>
ſenſiſſe legimus, quanquam pro Anaximandro Themiſtius legerat
<
expan
abbr
="
Anaxagorã
">Anaxagoram</
expan
>
, cum quo etiam
<
expan
abbr
="
eiſdẽ
">eiſdem</
expan
>
<
lb
/>
armis concertandum eſt. </
s
>
<
s
>Voluit ipſe quicquid eſſet in medio, manere: cum vel à mouentibus ini
<
lb
/>
tiis, vel à terminis motus æqualiter
<
expan
abbr
="
vndiq.
">vndique</
expan
>
diſtaret. </
s
>
<
s
>Atqui omne id
<
expan
abbr
="
quodcunq.
">quodcunque</
expan
>
manet in medio, eo
<
lb
/>
dem modo affici oporteret: non
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
afficitur. </
s
>
<
s
>nam ſi ponatur ignis in medio, iam diſtabit à termi
<
lb
/>
nis, & cauſsis mouentibus peræquale ſpatium, quemadmodum terra: quamobrem moueri
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
</
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>