Buonamici, Francesco, De motu libri X

Table of figures

< >
[Figure 1]
[Figure 2]
[Figure 3]
[Figure 4]
[Figure 5]
[Figure 6]
[Figure 7]
[Figure 8]
[Figure 9]
[Figure 10]
[Figure 11]
[Figure 12]
[Figure 13]
[Figure 14]
[Figure 15]
[Figure 16]
[Figure 17]
[Figure 18]
[Figure 19]
[Figure 20]
[Figure 21]
[Figure 22]
[Figure 23]
[Figure 24]
[Figure 25]
[Figure 26]
[Figure 27]
[Figure 28]
[Figure 29]
[Figure 30]
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="458"/>
              in tanta mole terræ, neque beneficio magnitudinis,
                <expan abbr="neq.">neque</expan>
              ponderis aliquam differentiam ſenſilem;
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg2824"/>
                <lb/>
              etenim vt docet Theon ex Eratoſthene ſummorum montium altitudo non auget diametrum ter­
                <lb/>
              ræ pluſquam ſpatio 10. ſtadiorum,
                <expan abbr="atq.">atque</expan>
              ad ſummam, vt teſtatur Philoponus 1. Meteor. 12. cum dia­
                <lb/>
              metri ſpatium ſit, vt ille vult ſtadiorum 801812. Verùm fac mendam eſſe in ſcriptura & elemen­
                <lb/>
              tum quo numerus ſignificatur, eſſe corruptum, & ſignificare mille ſtadia (nam legimus apud
                <lb/>
              M. Polum deſcenſum tridui) quæ ſunt Miliaria 125. adhuc inſenſilis erit ad reliquam terræ
                <lb/>
              magnitudinem illa exuperantia. </s>
              <s>Quid igitur efficient montium altitudines in tanta diſtantia.
                <lb/>
              </s>
              <s>Quocirca quanuis medium hoc mathematicè ſumptum, non idem ſit cum centro & medio pon­
                <lb/>
              deris: nihilominus apud phyſicum qui ſolummodò rerum ſenſilium habet rationem, idem accipi
                <lb/>
              poſsit. </s>
              <s>
                <expan abbr="Vtraq.">Vtraque</expan>
              verò ſubiecto conueniunt cum medio mundi, quod appellare liceat
                <expan abbr="mediũ">medium</expan>
              virtutis.
                <lb/>
              </s>
              <s>Etenim vt docent mathematici, in circulo, & èclipſi (eſt verò ellipſis minor portio ſphęræ, vel oxy­
                <lb/>
              gonios ſectio pyramidis) idem eſt centrum figuræ & grauitatis. </s>
              <s>Peto primum vt Archimedes.
                <lb/>
              </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              Figurarum æqualium & ſimilium inter ſeaptatarum centra
                <expan abbr="quoq.">quoque</expan>
              grauitatis ipſarum inter ſe eſ­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg2825"/>
                <lb/>
              ſe aptata. </s>
              <s>Deinde ſuppono, eodem auctore. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              b
                <emph.end type="sup"/>
              Centra grauitatis diuerſarum magnitudinum,
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg2826"/>
                <lb/>
              ſi illæ componantur; efficere in rota magnitudine centrum ſuper linea recta inter vtraque centra
                <lb/>
              ducta, quod æqualiter diſtet ab vtriſque. </s>
              <s>Sit ergo circulus, vel ellipſis ABCD. diameter eorum
                <lb/>
              DB. centrum E.
                <expan abbr="ducaturq́">ducaturque</expan>
              .
                <lb/>
              </s>
              <s>
                <arrow.to.target n="marg2827"/>
                <lb/>
              recta linea AC. quæ ſecet
                <lb/>
              lineam DB. ad angulos re­
                <lb/>
              ctos erunt ADC. ABC.
                <lb/>
              eorum dimidiæ portiones.
                <lb/>
              </s>
              <s>Quoniam igitur portionis
                <lb/>
              ADC. centrum grauitatis
                <lb/>
              eſt in diametro DE. & rur­
                <lb/>
              ſus centrum grauitatis por­
                <lb/>
              tionis ABC. in diametro
                <lb/>
              BE. ſi coniungantur hę ma­
                <lb/>
              gnitudines; centrum totius
                <lb/>
              erit in diametro DB. Sit
                <lb/>
                <arrow.to.target n="fig6"/>
                <lb/>
              centrum portionis ADC. punctum T. in ipſa autem ABC in diametro DB. ſtatuatur pun­
                <lb/>
              ctum G. æqualiter diſtans ab E. erit ex petitione centrum grauitatis portionis ABC. Verùm
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg2828"/>
                <lb/>
              ex hypotheſi centrum magnitudinis totius eſt in eadem linea diſtans æqualiter à centris vtriuſque
                <lb/>
              portionis. </s>
              <s>ſed tale eſt punctum E. atqui hoc eſt centrum grauitatis & figuræ ABCD. Ergo
                <lb/>
              idem eſt centrum grauitatis & figuræ. </s>
              <s>Hic igitur eſt verus grauium locus, & terræ primum,
                <lb/>
              deinde ipſius aquæ & aëris etiam ob id quod exponemus infrà. </s>
              <s>propterea fit, vt ſi quis transfe­
                <lb/>
              rat terram, vbi nunc eſt Luna,
                <emph type="sup"/>
              c
                <emph.end type="sup"/>
              non ferantur partes ad ipſam, ſed ad eundem locum, vbi etiam
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg2829"/>
                <lb/>
              nunc moratur. </s>
              <s>Atque hæc maiorem in modum cum iis congruunt, quæ Mathematici demon­
                <lb/>
              ſtrant. </s>
              <s>Nam ſi vt ſuperiores illi, dicamus; eueniet vt maior terræ pars ſit extra proprium locum;
                <lb/>
              quippe quòd maior eius pars detecta ſit: & aëri contigua. </s>
              <s>Prætereà locus aquæ idem erit àc ter­
                <lb/>
              ræ;
                <expan abbr="idemq́ue">idemque</expan>
              centrum, ſed interuentu terræ, & aquæ locus, non mare, vt docuit Ariſtoteles,
                <lb/>
                <emph type="sup"/>
              d
                <emph.end type="sup"/>
              ſed humiliſsima terræ ſedes, in qua accidit eſſe mare, vt etiam ſi deprimeretur terra, cum ipſa
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg2830"/>
                <lb/>
              quoque deſcenderet aqua,
                <expan abbr="ſolumq́ue">ſolumque</expan>
              obtineret, vt proximè ſupra terram exiſteret. </s>
              <s>Accedit eo­
                <lb/>
              dem quòd ſi concaua ſuperficies aquæ, locus eſſet terræ naturalis; ad eam terram ſecundùm natu­
                <lb/>
              ram moueretur (talis enim eſt conditio loci naturalis) ſed ipſa perpetuò cietur deorſum,
                <expan abbr="cen-trumq́">cen­
                  <lb/>
                trumque</expan>
              . </s>
              <s>verſus. </s>
              <s>Ergo centrum non concaua ſuperficies aquę, nec ea verus terræ locus, ſed cen­
                <lb/>
              trum. </s>
              <s>Quòd autem ſit immobilis iſte mundi terminus, ànteà dictum eſt. </s>
              <s>ſed vt contineat; id quòd
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg2831"/>
                <lb/>
              loci officium primum omnes eſſe fatentur, explicare hoc opus eſt hic labor. </s>
              <s>Video verò duos
                <lb/>
              iſtos mundi terminos ab Ariſtotele poni,
                <emph type="sup"/>
              e
                <emph.end type="sup"/>
              quibus ſcilicet omnes motus naturales rerum caduca­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg2832"/>
                <lb/>
              rum finiantur, & ſtatuere ipſos fieri ſuper ſpatiis, quæ ſunt inter hos terminos, vel ad mundi me­
                <lb/>
              dium, vel ad extremum, & vtrique rationem continentis adſcribere. </s>
              <s>Qui verſus, inquit, me­
                <lb/>
              dium continet terminus deorſum eſt, “& ipſum medium, [quod nos iam diximus eſſe ſubiecto
                <lb/>
              idem, non ſanè cum aquæ ſuperficie, ſed cum medio terræ.] Qui verò verſus vltimum ſurſum,
                <lb/>
              & ipſum vltimum, & propter hoc videtur planum quoddam eſſe, & veluti vas, locus, & con­
                <lb/>
              tinens. </s>
              <s>Rurſus idem hæc habet. </s>
              <s>Quoniam locus eſt ipſius continentis finis: continent autem
                <lb/>
              omnia quæ mouentur ſurſum & deorſum, & extremum & medium”: hoc autem modo quodam
                <lb/>
              fit forma contenti; in ſuum locum ferri ad ſimile eſt ferri. </s>
              <s>Quamobrem ex his ego duo colligi poſ­
                <lb/>
              ſe cenſerem. </s>
              <s>Primùm quidem, ambitus
                <expan abbr="rationẽ">rationem</expan>
              eſſe duplicem, vel ſeorſum, vel etiam coniunctim,
                <lb/>
                <expan abbr="atq.">atque</expan>
              ſeorſum
                <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>
              ea, quę ſuperius ſunt collocata,
                <expan abbr="cõtinent">continent</expan>
              inferiora:
                <expan abbr="mediũ">medium</expan>
              verò non
                <expan abbr="cõtinet">continet</expan>
              ſeor­
                <lb/>
              ſum, ſed
                <expan abbr="">cum</expan>
              altero extremo ſimul Prætereà, ſi medio
                <expan abbr="cõtinere">continere</expan>
              ſeorſum
                <expan abbr="attribuẽdum">attribuendum</expan>
              ſit, ita
                <expan abbr="cõtinere">continere</expan>
                <lb/>
              dixerim, quia terminet
                <expan abbr="grauiũ">grauium</expan>
                <expan abbr="motũ">motum</expan>
              : illò
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              grauia
                <expan abbr="mouent̃">mouentur</expan>
              ,
                <expan abbr="">quin</expan>
              cientur
                <expan abbr="ſęcũdùm">ſęcundùm</expan>
                <expan abbr="locũ">locum</expan>
              : atqui
                <expan abbr="">quin</expan>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>