Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

Page concordance

< >
Scan Original
11 5
12 6
13 7
14 8
15 9
16 10
17 11
18 12
19 13
20 14
21 15
22 16
23 17
24 18
25 19
26 20
27 21
28 22
29 23
30 24
31 25
32 26
33 27
34 28
35 29
36 30
37 31
38 32
39 33
40 34
< >
page |< < (42) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div79" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2277" xml:space="preserve">
              <pb o="42" file="0048" n="48" rhead="ALHAZEN"/>
            locitatem cum ſuæ æſtimationis argumentatione.</s>
            <s xml:id="echoid-s2278" xml:space="preserve"> Et cum remotio rei uiſæ fuerit mediocris, non
              <lb/>
            erit inter æſtimationem remotionis, & inter ueram remotionem magna diuerſitas.</s>
            <s xml:id="echoid-s2279" xml:space="preserve"> Cum ergo ui-
              <lb/>
            ſus comprehenderit aliquam rem uiſam, ſtatim uirtus diſtinctiua comprehendet remotionem e-
              <lb/>
            ius, & menſuram remotionis eius, ſecundum quod poterit comprehendere, ſcilicet aut per certi-
              <lb/>
            tudinem, aut per æſtimationem, & ſtatim remotio eius habebit in anima menſuram conceptam.</s>
            <s xml:id="echoid-s2280" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Menſura ergo remotionis rei uiſæ comprehenſa à uiſu, cuius forma eſt concepta in anima, quan-
              <lb/>
            do illa remotio reſpexerit corpora ordinata continuata, & ſimul fuerit mediocris, & comprehen-
              <lb/>
            derit uiſus illa corpora ordinata reſpicientia eius remotionem, & etiam iam uirtus diſtinctiua co-
              <lb/>
            gnouerit ipſam, & certificauerit menſuras corporum ordinatorum, certificata eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s2281" xml:space="preserve"> Si autem eius re
              <lb/>
            motio non reſpexerit corpora ordinata continuata:</s>
            <s xml:id="echoid-s2282" xml:space="preserve"> aut reſpexerit corpora ordinata continuata,
              <lb/>
            & comprehenderit uiſus illa corpora:</s>
            <s xml:id="echoid-s2283" xml:space="preserve"> & ſimul fuerit remotio extranea, ita ut uiſus non poſsit cer-
              <lb/>
            tificare menſuras illorum corporum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2284" xml:space="preserve"> aut reſpexerit corpora ordinata continuata, & non com-
              <lb/>
            prehenderit uiſus illa corpora, neque certificauerit menſuras eorum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2285" xml:space="preserve"> aut poſsit comprehendere
              <lb/>
            illa corpora, ſed non aſpexerit illa tunc, nec menſurauerit quantitates eorum, ſiue ſint remotio-
              <lb/>
            nes illorum uiſibilium extraneæ, ſiue mediocres:</s>
            <s xml:id="echoid-s2286" xml:space="preserve"> erit tunc menſura eius remotionis, quæ eſt con-
              <lb/>
            cepta in anima, neque certificata, neque uerificata.</s>
            <s xml:id="echoid-s2287" xml:space="preserve"> Etremotiones, quæ ſunt inter uiſibilia di-
              <lb/>
            ſtincta, non comprehenduntur, niſi ex comprehenſione diuiſionis, quæ eſt inter illa uiſibilia:</s>
            <s xml:id="echoid-s2288" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            quædam quantitates remotionum, quæ ſunt inter uiſibilia diſtincta, comprehenduntur uera com
              <lb/>
            prehenſione, & quædam comprehenduntur per æſtimationem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2289" xml:space="preserve"> Menſura ergo remotionis, quæ eſt
              <lb/>
            inter duo uiſibilia, inter quæ ſunt corpora ordinata continuata, quæ uiſus comprehendit, & quo-
              <lb/>
            rum certificat menſuras:</s>
            <s xml:id="echoid-s2290" xml:space="preserve"> eſt menſura certificata:</s>
            <s xml:id="echoid-s2291" xml:space="preserve"> menſura autem remotionis, quæ eſt inter duo
              <lb/>
            uiſibilia, inter quæ non ſunt corpora ordinata continuata:</s>
            <s xml:id="echoid-s2292" xml:space="preserve"> aut inter quæ ſunt corpora ordinata
              <lb/>
            continuata, ſed uiſus non certificat menſuras illorum corporum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2293" xml:space="preserve"> aut non comprehendit illa, eſt
              <lb/>
            menſura non certificata.</s>
            <s xml:id="echoid-s2294" xml:space="preserve"> Secundum ergo iſtos modos erit comprehenſio remotionum uiſibilium
              <lb/>
            per ſenſum uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2295" xml:space="preserve"> Et etiam corpora reſpicientia remotiones uiſibilium aſſuetorum, quæ ſunt in re-
              <lb/>
            motionibus aſſuetis, quæ aſſuetæ comprehenduntur à uiſu, comprehenduntur à uiſu, & certifi-
              <lb/>
            cantur menſuræ eorum propter frequentationem eorum, ita ut uiſus propter hoc comprehendat
              <lb/>
            menſuras remotionum eorum per cognitionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2296" xml:space="preserve"> Quoniam uiſus quando comprehendit aliquod
              <lb/>
            uiſibile aſſuetum, & fuerit in remotione aſſueta:</s>
            <s xml:id="echoid-s2297" xml:space="preserve"> cognoſcetipſum, & cognoſcet eius remotionem,
              <lb/>
            & æſtimabit quantitatem remotion is eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2298" xml:space="preserve"> Quando ergo æſtimabit quantitatem remotionis hu-
              <lb/>
            iuſmodi uiſibilium:</s>
            <s xml:id="echoid-s2299" xml:space="preserve"> erit æſtimatio eorum propè uera, & non erit inter æſtimationem eius, & ueri-
              <lb/>
            tatem magna diuerſitas.</s>
            <s xml:id="echoid-s2300" xml:space="preserve"> Quantitas ergo remotionum uiſibilium aſſuetorum, quæ ſunt in remotio,
              <lb/>
            nibus aſſuetis, comprehenduntur à uiſu per cognitionem ex æſtimatione quantitatum eorum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2301" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            plures remotiones uiſibilium comprehenduntur ſecundum huiuſmodi modum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2302" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div80" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head104" xml:space="preserve" style="it">26. Situs percipitur è uiſibilis ſiti moderata diſt antia. 29 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2303" xml:space="preserve">SItus uerò, quem uiſus comprehẽdit ex uiſibilibus, diuiditur in tres modos:</s>
            <s xml:id="echoid-s2304" xml:space="preserve"> quorum unus eſt
              <lb/>
            ſitus totius rei uiſæ apud uiſum, aut ſitus cuiuſdam partis rei uiſæ apud uiſum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2305" xml:space="preserve"> & iſte modus
              <lb/>
            eſt oppoſitio.</s>
            <s xml:id="echoid-s2306" xml:space="preserve"> Secundus eſt ſitus ſuperficiei rei uiſæ oppoſitæ uiſui apud uiſum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2307" xml:space="preserve"> & ſitus ſuperfi
              <lb/>
            cierum rei uiſæ oppoſitarum uiſui apud uiſum, quando res uiſa fuerit multarum ſuperficierum, &
              <lb/>
            fuerit illud, quod apparet uiſui ex eis, multæ ſuperficies:</s>
            <s xml:id="echoid-s2308" xml:space="preserve"> & ſitus terminorum ſuperficierum uiſibi-
              <lb/>
            lium apud uiſum, & ſitus linearũ, & ſpatiorum, quæ ſunt inter quælibet duo puncta, aut inter quæ-
              <lb/>
            libet duo uiſibilia, quæ ſimul comprehenduntur à uiſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s2309" xml:space="preserve"> Modus tertius eſt ſitus partium rei uiſę in-
              <lb/>
            ter ſe, & ſitus terminorum ſuperficiei rei uiſæ inter ſe, & ſitus partium terminorum ſuperficiei rei
              <lb/>
            uiſæ inter ſe, & ſitus partium ſuperficiei terminorum rei uiſæ inter ſe:</s>
            <s xml:id="echoid-s2310" xml:space="preserve"> & iſte modus eſt ordinatio:</s>
            <s xml:id="echoid-s2311" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & conſimiliter ſitus uiſibilium diuerſorum inter ſe, collocatur ſub hoc modo.</s>
            <s xml:id="echoid-s2312" xml:space="preserve"> Omnes ergo ſitus,
              <lb/>
            qui comprehenduntur à uiſu, diuiduntur in iſtos tres modos.</s>
            <s xml:id="echoid-s2313" xml:space="preserve"> Et ſitus cuiuslibet habentis ſitum a-
              <lb/>
            pud aliud, componitur ex remotione illius habentis ſitum ab illo alio, & ex ſitu illius habentis ſitũ
              <lb/>
            reſpectu illius alterius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2314" xml:space="preserve"> Oppoſitio ergo rei uiſæ ad uiſum componitur ex remotione rei uiſæ à uiſu,
              <lb/>
            & ex parte, in qua eſt res uiſa, reſpectu uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2315" xml:space="preserve"> Comprehenſio autem remotionis rei uiſæ iam decla-
              <lb/>
            rata eſt, quòd eſt intentio quieſcens in anima.</s>
            <s xml:id="echoid-s2316" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div81" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head105" xml:space="preserve" style="it">27. Locus & oppoſitio uiſibilis percipiuntur è ſitu, quem obtinent in ſuperficie uiſus. 30 p 4.
            <lb/>
          Vide 22 n.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2317" xml:space="preserve">VErus autem locus rei uiſæ comprehenditur ex ſitu rei uiſæ apud uiſionem, quoniam uiſus
              <lb/>
            non comprehenditrem uiſam, niſi ex oppoſitione:</s>
            <s xml:id="echoid-s2318" xml:space="preserve"> & loca, quæ comprehenduntur à ſenſu,
              <lb/>
            comprehenduntur à diſtinctione:</s>
            <s xml:id="echoid-s2319" xml:space="preserve"> & ſenſus & diſtinctio diſtinguunt inter loca, quamuis in
              <lb/>
            eis nihil ſit ex uiſibilibus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2320" xml:space="preserve"> & diſtinguit diſtinctio inter locum obiectum uiſui, & locum propinquũ
              <lb/>
            ei:</s>
            <s xml:id="echoid-s2321" xml:space="preserve"> Et uirtus diſtinctiua comprehendit omnia loca per imaginationem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2322" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus fuerit op-
              <lb/>
            poſitus alicuiloco, & comprehenderit aliquod uiſibile:</s>
            <s xml:id="echoid-s2323" xml:space="preserve"> & uiſus poſtea fuerit ablatus ab illo loco:</s>
            <s xml:id="echoid-s2324" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & fuerit oppoſitus alij loco:</s>
            <s xml:id="echoid-s2325" xml:space="preserve"> deſtruetur uiſio illius rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2326" xml:space="preserve"> & cum reuertetur iterum ad oppoſitio-
              <lb/>
            nem illius loci, reuertetur iterum uiſio illius rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2327" xml:space="preserve"> Et cum uiſus comprehenderit rem uiſam a-
              <lb/>
            pud oppoſitionem illius in loco, in quo eſt res uiſa:</s>
            <s xml:id="echoid-s2328" xml:space="preserve"> & comprehenderit uirtus diſtinctiua lo-
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum