Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich - Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero

Scan	Original
21	15
22	16
23	17
24	18
25	19
26	20
27	21
28	22
29	23
30	24
31	25
32	26
33	27
34	28
35	29
36	30
37	31
38	32
39	33
40	34
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44

4842ALHAZEN locitatem cum ſuæ æſtimationis argumentatione. Et cum remotio rei uiſæ fuerit mediocris, non
erit inter æſtimationem remotionis, & inter ueram remotionem magna diuerſitas. Cum ergo ui-
ſus comprehenderit aliquam rem uiſam, ſtatim uirtus diſtinctiua comprehendet remotionem e-
ius, & menſuram remotionis eius, ſecundum quod poterit comprehendere, ſcilicet aut per certi-
tudinem, aut per æſtimationem, & ſtatim remotio eius habebit in anima menſuram conceptam.
Menſura ergo remotionis rei uiſæ comprehenſa à uiſu, cuius forma eſt concepta in anima, quan-
do illa remotio reſpexerit corpora ordinata continuata, & ſimul fuerit mediocris, & comprehen-
derit uiſus illa corpora ordinata reſpicientia eius remotionem, & etiam iam uirtus diſtinctiua co-
gnouerit ipſam, & certificauerit menſuras corporum ordinatorum, certificata eſt. Si autem eius re
motio non reſpexerit corpora ordinata continuata: aut reſpexerit corpora ordinata continuata,
& comprehenderit uiſus illa corpora: & ſimul fuerit remotio extranea, ita ut uiſus non poſsit cer-
tificare menſuras illorum corporum: aut reſpexerit corpora ordinata continuata, & non com-
prehenderit uiſus illa corpora, neque certificauerit menſuras eorum: aut poſsit comprehendere
illa corpora, ſed non aſpexerit illa tunc, nec menſurauerit quantitates eorum, ſiue ſint remotio-
nes illorum uiſibilium extraneæ, ſiue mediocres: erit tunc menſura eius remotionis, quæ eſt con-
cepta in anima, neque certificata, neque uerificata. Etremotiones, quæ ſunt inter uiſibilia di-
ſtincta, non comprehenduntur, niſi ex comprehenſione diuiſionis, quæ eſt inter illa uiſibilia: &
quædam quantitates remotionum, quæ ſunt inter uiſibilia diſtincta, comprehenduntur uera com
prehenſione, & quædam comprehenduntur per æſtimationem. Menſura ergo remotionis, quæ eſt
inter duo uiſibilia, inter quæ ſunt corpora ordinata continuata, quæ uiſus comprehendit, & quo-
rum certificat menſuras: eſt menſura certificata: menſura autem remotionis, quæ eſt inter duo
uiſibilia, inter quæ non ſunt corpora ordinata continuata: aut inter quæ ſunt corpora ordinata
continuata, ſed uiſus non certificat menſuras illorum corporum: aut non comprehendit illa, eſt
menſura non certificata. Secundum ergo iſtos modos erit comprehenſio remotionum uiſibilium
per ſenſum uiſus. Et etiam corpora reſpicientia remotiones uiſibilium aſſuetorum, quæ ſunt in re-
motionibus aſſuetis, quæ aſſuetæ comprehenduntur à uiſu, comprehenduntur à uiſu, & certifi-
cantur menſuræ eorum propter frequentationem eorum, ita ut uiſus propter hoc comprehendat
menſuras remotionum eorum per cognitionem. Quoniam uiſus quando comprehendit aliquod
uiſibile aſſuetum, & fuerit in remotione aſſueta: cognoſcetipſum, & cognoſcet eius remotionem,
& æſtimabit quantitatem remotion is eius. Quando ergo æſtimabit quantitatem remotionis hu-
iuſmodi uiſibilium: erit æſtimatio eorum propè uera, & non erit inter æſtimationem eius, & ueri-
tatem magna diuerſitas. Quantitas ergo remotionum uiſibilium aſſuetorum, quæ ſunt in remotio,
nibus aſſuetis, comprehenduntur à uiſu per cognitionem ex æſtimatione quantitatum eorum: &
plures remotiones uiſibilium comprehenduntur ſecundum huiuſmodi modum.

26. Situs percipitur è uiſibilis ſiti moderata diſt antia. 29 p 4.

SItus uerò, quem uiſus comprehẽdit ex uiſibilibus, diuiditur in tres modos: quorum unus eſt
ſitus totius rei uiſæ apud uiſum, aut ſitus cuiuſdam partis rei uiſæ apud uiſum: & iſte modus
eſt oppoſitio. Secundus eſt ſitus ſuperficiei rei uiſæ oppoſitæ uiſui apud uiſum: & ſitus ſuperfi
cierum rei uiſæ oppoſitarum uiſui apud uiſum, quando res uiſa fuerit multarum ſuperficierum, &
fuerit illud, quod apparet uiſui ex eis, multæ ſuperficies: & ſitus terminorum ſuperficierum uiſibi-
lium apud uiſum, & ſitus linearũ, & ſpatiorum, quæ ſunt inter quælibet duo puncta, aut inter quæ-
libet duo uiſibilia, quæ ſimul comprehenduntur à uiſu. Modus tertius eſt ſitus partium rei uiſę in-
ter ſe, & ſitus terminorum ſuperficiei rei uiſæ inter ſe, & ſitus partium terminorum ſuperficiei rei
uiſæ inter ſe, & ſitus partium ſuperficiei terminorum rei uiſæ inter ſe: & iſte modus eſt ordinatio:
& conſimiliter ſitus uiſibilium diuerſorum inter ſe, collocatur ſub hoc modo. Omnes ergo ſitus,
qui comprehenduntur à uiſu, diuiduntur in iſtos tres modos. Et ſitus cuiuslibet habentis ſitum a-
pud aliud, componitur ex remotione illius habentis ſitum ab illo alio, & ex ſitu illius habentis ſitũ
reſpectu illius alterius. Oppoſitio ergo rei uiſæ ad uiſum componitur ex remotione rei uiſæ à uiſu,
& ex parte, in qua eſt res uiſa, reſpectu uiſus. Comprehenſio autem remotionis rei uiſæ iam decla-
rata eſt, quòd eſt intentio quieſcens in anima.

27. Locus & oppoſitio uiſibilis percipiuntur è ſitu, quem obtinent in ſuperficie uiſus. 30 p 4.
Vide 22 n.

VErus autem locus rei uiſæ comprehenditur ex ſitu rei uiſæ apud uiſionem, quoniam uiſus
non comprehenditrem uiſam, niſi ex oppoſitione: & loca, quæ comprehenduntur à ſenſu,
comprehenduntur à diſtinctione: & ſenſus & diſtinctio diſtinguunt inter loca, quamuis in
eis nihil ſit ex uiſibilibus: & diſtinguit diſtinctio inter locum obiectum uiſui, & locum propinquũ
ei: Et uirtus diſtinctiua comprehendit omnia loca per imaginationem. Cum ergo uiſus fuerit op-
poſitus alicuiloco, & comprehenderit aliquod uiſibile: & uiſus poſtea fuerit ablatus ab illo loco:
& fuerit oppoſitus alij loco: deſtruetur uiſio illius rei uiſæ: & cum reuertetur iterum ad oppoſitio-
nem illius loci, reuertetur iterum uiſio illius rei uiſæ. Et cum uiſus comprehenderit rem uiſam a-
pud oppoſitionem illius in loco, in quo eſt res uiſa: & comprehenderit uirtus diſtinctiua lo-

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
21	15
22	16
23	17
24	18
25	19
26	20
27	21
28	22
29	23
30	24
31	25
32	26
33	27
34	28
35	29
36	30
37	31
38	32
39	33
40	34
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44

Scan	Original
21	15
22	16
23	17
24	18
25	19
26	20
27	21
28	22
29	23
30	24
31	25
32	26
33	27
34	28
35	29
36	30
37	31
38	32
39	33
40	34
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44

Scan	Original
21	15
22	16
23	17
24	18
25	19
26	20
27	21
28	22
29	23
30	24
31	25
32	26
33	27
34	28
35	29
36	30
37	31
38	32
39	33
40	34
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44