4834DISSERTATIO
agunt, &
hinc vires exeuntes forte ex ambobus, ſibique obviam
euntes, proportionem turbare poſſent: qua propter ſi haberem Mag-
netem unum activum, & alium ſpoliatum omnibus viribus, mihi
ſpes quædam affulgebat detegendi melius virium proportionem, ve-
rum ejusmodi Magnes iners eſſe tantum poterat ferrum purum bo-
numque, recenter ex Igne extractum, quod nequaquam ulla vi Mag-
netica foret imbutum, non arreptum aut percuſſum forcipe ferreo, ſed
leniter & prudenter tractatum, ideoque me converti ad Experimenta
cum Magnete & ferro facienda, quæ in Capite deſcribam ſequente.
euntes, proportionem turbare poſſent: qua propter ſi haberem Mag-
netem unum activum, & alium ſpoliatum omnibus viribus, mihi
ſpes quædam affulgebat detegendi melius virium proportionem, ve-
rum ejusmodi Magnes iners eſſe tantum poterat ferrum purum bo-
numque, recenter ex Igne extractum, quod nequaquam ulla vi Mag-
netica foret imbutum, non arreptum aut percuſſum forcipe ferreo, ſed
leniter & prudenter tractatum, ideoque me converti ad Experimenta
cum Magnete & ferro facienda, quæ in Capite deſcribam ſequente.
Fui in hiſce Experimentis inſtituendis deſcribendisque ad tædium
usque prolixus, ſed non abſque ratione; fieri enim potuiſſet, ut in
uno deciperer, errorem autem agnoſcerem in altero: præterea quia
virium Magneticarum proportionem aliam aſſumſit Philoſophorum,
qui unquam extiterunt, princeps Iſacus Newtonus, non oportebat,
ut perfunctorie hoc negotium tractarem, paucisque contentus eſſem
Experimentis: Dixerat enim vir nunquam ſatis laudatus in Prine.
Philoſ. Lib. 1. Sect. 13. prop. 85. Si corporis attracti, ubi attra-
benti contiguum eſt, attractio longe fortior ſit, quam cum vel mi-
nimo intervallo ſeparatur ab invicem, vires particularum trabentis,
in receſſu corporis attracti, decreſcere in ratione plusquam duplicata
diſtantiarum a particulis: præterea in Lib. 3. prop. 6. Corol. 5. pag.
368. Hæc habet: vis gravit at is diverſi eſt generis a vi Magnetica,
nam attractio Magnetica non eſt ut materia attracta. Corpora ali-
qua magis trabuntur, alia minus, plurima non trabuntur. Et vis
Magnetica in uno & eodem corpore intendi poteſt & remitti, eſtque
nonnunquam longe major pro quantitate materiæ, quam vis gravi-
tatis, & in receſſu a Magnete decreſcit in ratione diſtantiæ non du-
plicata, ſed fere triplicata, quantum ex craſſis quibusdam obſerva-
tionibus animadvertere potui. Utinam memoriæ prodita fuiſſent Ex-
perimenta, ex quibus Newtonus hæc collegit! forſitan enim Vir ſtu-
pendæ ſubtilitatis in Mathematicis diſciplinis methodum invenit ſepa-
randi attractiones a repulſionibus, quarum proportionem in diſtan-
tiæ ratione triplicata decreſcere deprehendit; ſed quia nihil de hac
re ulterius determinavit, nec rejicere, nec amplecti ejus ſententiam
poſſumus; ſi autem modo Experimenta noſtra conſulamus, tum vi-
res Magnetis attrahentes non in tam alta ratione diſtantiarum decreſ-
cere concluderemus.
usque prolixus, ſed non abſque ratione; fieri enim potuiſſet, ut in
uno deciperer, errorem autem agnoſcerem in altero: præterea quia
virium Magneticarum proportionem aliam aſſumſit Philoſophorum,
qui unquam extiterunt, princeps Iſacus Newtonus, non oportebat,
ut perfunctorie hoc negotium tractarem, paucisque contentus eſſem
Experimentis: Dixerat enim vir nunquam ſatis laudatus in Prine.
Philoſ. Lib. 1. Sect. 13. prop. 85. Si corporis attracti, ubi attra-
benti contiguum eſt, attractio longe fortior ſit, quam cum vel mi-
nimo intervallo ſeparatur ab invicem, vires particularum trabentis,
in receſſu corporis attracti, decreſcere in ratione plusquam duplicata
diſtantiarum a particulis: præterea in Lib. 3. prop. 6. Corol. 5. pag.
368. Hæc habet: vis gravit at is diverſi eſt generis a vi Magnetica,
nam attractio Magnetica non eſt ut materia attracta. Corpora ali-
qua magis trabuntur, alia minus, plurima non trabuntur. Et vis
Magnetica in uno & eodem corpore intendi poteſt & remitti, eſtque
nonnunquam longe major pro quantitate materiæ, quam vis gravi-
tatis, & in receſſu a Magnete decreſcit in ratione diſtantiæ non du-
plicata, ſed fere triplicata, quantum ex craſſis quibusdam obſerva-
tionibus animadvertere potui. Utinam memoriæ prodita fuiſſent Ex-
perimenta, ex quibus Newtonus hæc collegit! forſitan enim Vir ſtu-
pendæ ſubtilitatis in Mathematicis diſciplinis methodum invenit ſepa-
randi attractiones a repulſionibus, quarum proportionem in diſtan-
tiæ ratione triplicata decreſcere deprehendit; ſed quia nihil de hac
re ulterius determinavit, nec rejicere, nec amplecti ejus ſententiam
poſſumus; ſi autem modo Experimenta noſtra conſulamus, tum vi-
res Magnetis attrahentes non in tam alta ratione diſtantiarum decreſ-
cere concluderemus.