Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (12) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div59" type="section" level="1" n="39">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s556" xml:space="preserve">
              <pb o="12" file="048" n="49" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            rialem declaret nobis conſtitutionem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s557" xml:space="preserve">figuram totius mundi, doceatq́ue,
              <lb/>
            quomodo cœleſtia corpora moueantur, qua ratione ſtellæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s558" xml:space="preserve">ſigna oriantur,
              <lb/>
            occidantq́ue, quid denique ex hoc ortu conſequatur, quantum ad dies, & </s>
            <s xml:id="echoid-s559" xml:space="preserve">no-
              <lb/>
            ctes in varijs climatibus; </s>
            <s xml:id="echoid-s560" xml:space="preserve">Ita vt iſte tractatus ſit fere compendium vniuerſæ
              <lb/>
            Aſtronomiæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s561" xml:space="preserve">Quare non incongrue idem huius libelli ſtatuemus ſubiectum,
              <lb/>
            quod totius Aſtronomiæ, nempe Corpus cœleſte mobile circa medium. </s>
            <s xml:id="echoid-s562" xml:space="preserve">Nam
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-048-01" xlink:href="note-048-01a" xml:space="preserve">Subiectum
                <lb/>
              Aſtrono-
                <lb/>
              miæ, & hu-
                <lb/>
              ius libri,
                <lb/>
              quod.</note>
            iuxta placita ph loſophorum ſubiectum alicuius libri tres debet habere con-
              <lb/>
            ditiones; </s>
            <s xml:id="echoid-s563" xml:space="preserve">primo, vt partes ſubiectæ, ac paſſiones eius, quod ſubiectum dicitur,
              <lb/>
            in illo lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s564" xml:space="preserve">declarentur; </s>
            <s xml:id="echoid-s565" xml:space="preserve">Secundo, vt omnia, quæ in eo tractatu dicuntur, ad
              <lb/>
            ipſum ſubiectum referantur; </s>
            <s xml:id="echoid-s566" xml:space="preserve">Tertio, vt id, quod ſubiectum illius libri conſtitui
              <lb/>
            tur, diſtinguat librum, ſeu ſcientiam illam ab omnibus alijs: </s>
            <s xml:id="echoid-s567" xml:space="preserve">Quæ quidem om
              <lb/>
            nes conditiones corpori cœleſti mobili circa medium reſpectu iſtius libelli cõ
              <lb/>
            ueniunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s568" xml:space="preserve">Inueſtigantur enim in eo corporis cœleſtis mobilis partes ſubiectæ,
              <lb/>
            videlicet cœli particulares, quotnam ſint numero, & </s>
            <s xml:id="echoid-s569" xml:space="preserve">paſſiones eius diligentiſ-
              <lb/>
            ſime explicantur, vt motus, ſitus, figura, quantitats, & </s>
            <s xml:id="echoid-s570" xml:space="preserve">huiuſmodi alia. </s>
            <s xml:id="echoid-s571" xml:space="preserve">Deinde
              <lb/>
            omnia, quæ hic tractantur, per attributionem ad corpus cœleſte mobile circa
              <lb/>
            medium conſiderantur, vt quod terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s572" xml:space="preserve">aqua rotũdum corpus eſſiciant, quod
              <lb/>
            terra ſit in medio mundi ſita immobilis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s573" xml:space="preserve">punctum exiſtat reſpectu firmamen
              <lb/>
            ti, & </s>
            <s xml:id="echoid-s574" xml:space="preserve">id genus alia; </s>
            <s xml:id="echoid-s575" xml:space="preserve">neque enim ratio eorum, quæ apparent in corporibus cœ-
              <lb/>
            leſtibus, aſſignari poſſet ſine his. </s>
            <s xml:id="echoid-s576" xml:space="preserve">Atque hæc fuit cauſa, cur Ptolemæus in Al-
              <lb/>
            mageſto, & </s>
            <s xml:id="echoid-s577" xml:space="preserve">auctor noſter, Alphraganus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s578" xml:space="preserve">cæteri omnes Aſtronomi multa di-
              <lb/>
            xer@t de quatuor elementis, præcipue uero de terra, vt nimirum facilius poſ
              <lb/>
            ſent motus cœleſtes, qui circa terram tanquam centrum fiunt, declarare. </s>
            <s xml:id="echoid-s579" xml:space="preserve">Poſtre
              <lb/>
            mo per corpus cœleſte mobile circa medium diſtinguitur hic libellus ab om-
              <lb/>
            nibus aliis diſciplinis, Quamuis enim Ariſtoteles quoque de cœlo agat in lib.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s580" xml:space="preserve">de cœlo, tamen alia id ratione facit, quàm Aſtrologus. </s>
            <s xml:id="echoid-s581" xml:space="preserve">Philoſophus ſiquidem
              <lb/>
            præcipue naturam, ac ſubſtantiam cœli conatur inueſtigare, & </s>
            <s xml:id="echoid-s582" xml:space="preserve">ſi quid de mo-
              <lb/>
            tu cęli in particulari aſſerit, id totum ab Aſtrologis emendicat: </s>
            <s xml:id="echoid-s583" xml:space="preserve">Aſtrologus ve
              <lb/>
            ro de eodem corpore cœleſti agit hac præciſa ratione, qua circa medium Vni-
              <lb/>
            uerſi eſt mobile, vt videlicet aſſignet periodos, & </s>
            <s xml:id="echoid-s584" xml:space="preserve">varietates omnium motuũ,
              <lb/>
            in telligendo ſemper motum tantummodo localẽ Nam cœleſtia corpora alios
              <lb/>
            motus, vt alterationẽ, ſaltem corrumpentem, augmentationem, diminutionẽ,
              <lb/>
            generationem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s585" xml:space="preserve">corrumptionem, ſecundum philoſophos, non admittunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s586" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s587" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Inhoc igitvr</emph>
            Proœmio declarat nobis auctor ſuam intentio-
              <lb/>
            nem, proponitq́ue modum procedendi, diuidens totum tractatum in quatuor
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-048-02" xlink:href="note-048-02a" xml:space="preserve">Quid in
                <lb/>
              @ngulis ca-
                <lb/>
              pitibus hu-
                <lb/>
              ius lib. con-
                <lb/>
              @ineatur.</note>
            capita. </s>
            <s xml:id="echoid-s588" xml:space="preserve">In quorum primo ait ſe declaraturum partes ſphęrę, & </s>
            <s xml:id="echoid-s589" xml:space="preserve">quæ ſit forma
              <lb/>
            mundi, quod quidem eſt digniſſimum ſcitu. </s>
            <s xml:id="echoid-s590" xml:space="preserve">Quomodo enim non erit iucun-
              <lb/>
            diſſimum ſimul, ac utiliſſimum, noſſe, quonã pacto huius mundi machina, qua
              <lb/>
            tegimur, continemur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s591" xml:space="preserve">in qua aſſidue uitã degimus, conſtructa ſit atque di-
              <lb/>
            ſpoſita? </s>
            <s xml:id="echoid-s592" xml:space="preserve">In ſecundo pollicetur ſe dicturũ de circulis ſphæræ. </s>
            <s xml:id="echoid-s593" xml:space="preserve">In tertio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s594" xml:space="preserve">quar-
              <lb/>
            to aſſerit, ſe diſputaturũ de motibus aſtrorum, hoc eſt, de ortu & </s>
            <s xml:id="echoid-s595" xml:space="preserve">occaſu ſigno-
              <lb/>
            rum, ſtellarumq́ue. </s>
            <s xml:id="echoid-s596" xml:space="preserve">Verum quoniam duplex poteit eſſe de motibus cœleſtibus
              <lb/>
            tractatio; </s>
            <s xml:id="echoid-s597" xml:space="preserve">Altera, quæ inquirit, atque explicat primum motum, qui proprius
              <lb/>
            eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s598" xml:space="preserve">peculiaris primo mobili ab ortu in occaſum, rapitq́ue omnes alios orbes
              <lb/>
            ſecũ ſpatio uigintiquatuor horarũ: </s>
            <s xml:id="echoid-s599" xml:space="preserve">Altera uero conſiderat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s600" xml:space="preserve">declarat motum
              <lb/>
            ſecundũ, qui peculiaris eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s601" xml:space="preserve">proprius aliis cœlis infra primũ mobile, fitq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s602" xml:space="preserve">ab
              <lb/>
            occaſu in ortũ; </s>
            <s xml:id="echoid-s603" xml:space="preserve">Contranituntur enim quodammodo ſinguli orbes inferiores,
              <lb/>
            f
              <unsure/>
            ingulis etiam, ac proprijs motibus primo illi motui, à quo trahuntur ab </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>