Newton, Isaac, Philosophia naturalis principia mathematica, 1713
page |< < of 524 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb xlink:href="039/01/049.jpg" pagenum="21"/>
              nihil: ſubducantur aliæ partes duæ, & fiet motus duarum partium
                <lb/>
              in plagam contrariam: & ſic de motu corporis
                <emph type="italics"/>
              B
                <emph.end type="italics"/>
              partium ſex ſub­
                <lb/>
              ducendo partes quatuordecim, fient partes octo in plagam contra­
                <lb/>
              riam. </s>
              <s>Quod ſi corpora ibant ad eandam plagam,
                <emph type="italics"/>
              A
                <emph.end type="italics"/>
              velocius cum
                <lb/>
              partibus quatuordecim, &
                <emph type="italics"/>
              B
                <emph.end type="italics"/>
              tardius cum partibus quinque, & poſt
                <lb/>
              reflexionem pergebat
                <emph type="italics"/>
              A
                <emph.end type="italics"/>
              cum quinque partibus; pergebat
                <emph type="italics"/>
              B
                <emph.end type="italics"/>
              cum qua­
                <lb/>
              tuordecim, facta tranſlatione partium novem de
                <emph type="italics"/>
              A
                <emph.end type="italics"/>
              in
                <emph type="italics"/>
              B.
                <emph.end type="italics"/>
              Et ſic
                <lb/>
              in reliquis. </s>
              <s>A congreſſu & colliſione corporum nunquam muta­
                <lb/>
              batur quantitas motus, quæ ex ſumma motuum conſpirantium &
                <lb/>
              differentia contrariorum colligebatur. </s>
              <s>Nam errorem digiti unius
                <lb/>
              & alterius in menſuris tribuerim difficultati peragendi ſingula
                <lb/>
              ſatis accurate. </s>
              <s>Difficile erat, tum pendula ſimul demittere fic, ut
                <lb/>
              corpora in ſe mutuo impingerent in loco infimo
                <emph type="italics"/>
              AB
                <emph.end type="italics"/>
              ; tum loca
                <emph type="italics"/>
              s,
                <lb/>
              k
                <emph.end type="italics"/>
              notare, ad quæ corpora aſcendebant poſt concurſum. </s>
              <s>Sed & in
                <lb/>
              ipſis pilis inæqualis partium denſitas, & textura aliis de cauſis irre­
                <lb/>
              gularis, errores inducebant. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="note9"/>
              LEGES
                <lb/>
              MOTUS</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Porro nequis objiciat Regulam, ad quam probandam inventum
                <lb/>
              eſt hoc experimentum, præſupponere corpora vel abſolute dura
                <lb/>
              eſſe, vel ſaltem perfecte elaſtica, cujuſmodi nulla reperiuntur in
                <lb/>
              compoſitionibus naturalibus; addo quod Experimenta jam deſcrip­
                <lb/>
              ta ſuccedunt in corporibus mollibus æque ac in duris, nimirum a
                <lb/>
              conditione duritiei neutiquam pendentia. </s>
              <s>Nam ſi Regula illa in
                <lb/>
              corporibus non perfecte duris tentanda eſt, debebit ſolummodo
                <lb/>
              reflexio minui in certa proportione pro quantitate vis Elaſticæ. </s>
              <s>In
                <lb/>
              Theoria
                <emph type="italics"/>
              Wrenni
                <emph.end type="italics"/>
              &
                <emph type="italics"/>
              Hugenii
                <emph.end type="italics"/>
              corpora abſolute dura redeunt ab invi­
                <lb/>
              cem cum velocitate congreſſus. </s>
              <s>Certius id affirmabitur de perfecte
                <lb/>
              Elaſticis. </s>
              <s>In imperfecte Elaſticis velocitas reditus minuenda eſt ſi­
                <lb/>
              mul cum vi Elaſtica; propterea quod vis illa; (niſi ubi partes cor­
                <lb/>
              porum ex congreſſu læduntur, vel extenſionem aliqualem quaſi ſub
                <lb/>
              malleo patiuntur,) certa ac determinata ſit (quantum ſentio) faci­
                <lb/>
              atque corpora redire ab invicem cum velocitate relativa, quæ ſit ad
                <lb/>
              relativam velocitatem concurſus in data ratione. </s>
              <s>Id in pilis ex lana
                <lb/>
              arcte conglomerata & fortiter conſtricta ſic tentavi. </s>
              <s>Primum demit­
                <lb/>
              tendo Pendula & menſurando reflexionem, inveni quantitatem vis
                <lb/>
              Elaſticæ; deinde per hanc vim determinavi reflexiones in aliis ca­
                <lb/>
              ſibus concurſuum, & reſpondebant Experimenta. </s>
              <s>Redibant ſemper
                <lb/>
              pilæ ab invicem cum velocitate relativa, quæ eſſet ad velocitatem
                <lb/>
              relativam concurſus ut 5 ad 9 circiter. </s>
              <s>Eadem fere cum velocitate
                <lb/>
              redibant pilæ ex chalybe: aliæ ex ſubere cum paulo minore: in vi­
                <lb/>
              treis autem proportio erat 15 ad 16 circiter. </s>
              <s>Atque hoc pacto Lex
                <lb/>
              tertia quoad ictus & reflexiones per Theoriam comprobata eſt, quæ
                <lb/>
              cum experientia plane congruit. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>