1Quod facit ex ſententia Vitruuij, qui eius tres partes conſtituit, ædi
ficationem in explicatione publicorum & priuatorum operum:
Gnomonicam in deſcriptione Horologiorum: & Machinationem
in cognitione principiorum & diſpoſitione machinarum & orga
norum. Hæc quidem comprehendi Architecturæ nomine Galenus
etiam teſtatus eſt, nomine inquit, artis Architectorum intelligi volo
Horologiorum, Clepſydrarum, Hydrocopiarum, Machinamento
rumque omnium deſcriptiones, quibus etiam, quæ ſpirabilia vocant,
continentur. Sed cum in his quæ Architecturæ ſubiecta ſunt ſolis
naturæ renixus non vincatur: verum etiam in quibuslibet aliis cuiuſ
cunque artis ſubiectis, ſi qua ſit ars, quæ in vniuerſum id doceat,
multo generalior eſt Architectura. Et quid obeſt dicere hanc eſſe
Philoſophiam? cum Philoſophia ſit cognitio omnium artium & re
rum tam diuinarum: quam humanarum cauſas, proprietates, effecta
conſideret. Atque hac diuiſa in ſuas partes, & partium particulas
vna ex his erit Mechanice. Quæ ad explicationem motuum violen
torum, & admirabilium ſe habebit, vt Phyſica ad explicationem
motuum naturalium: & vt ſub hac Medicina, Agricultura, &
aliæ: ſic ſub illa ars fabrilis, Architectura, Sutoria, & omnes quæ
inſtrumentis artificioſis, induſtriiſque opus ſuum peragunt. quorum
omnium rationes & virium gradus in hac Mechanica tanquam
generali explicantur, vt poſtea cuique facile apparebit.
ficationem in explicatione publicorum & priuatorum operum:
Gnomonicam in deſcriptione Horologiorum: & Machinationem
in cognitione principiorum & diſpoſitione machinarum & orga
norum. Hæc quidem comprehendi Architecturæ nomine Galenus
etiam teſtatus eſt, nomine inquit, artis Architectorum intelligi volo
Horologiorum, Clepſydrarum, Hydrocopiarum, Machinamento
rumque omnium deſcriptiones, quibus etiam, quæ ſpirabilia vocant,
continentur. Sed cum in his quæ Architecturæ ſubiecta ſunt ſolis
naturæ renixus non vincatur: verum etiam in quibuslibet aliis cuiuſ
cunque artis ſubiectis, ſi qua ſit ars, quæ in vniuerſum id doceat,
multo generalior eſt Architectura. Et quid obeſt dicere hanc eſſe
Philoſophiam? cum Philoſophia ſit cognitio omnium artium & re
rum tam diuinarum: quam humanarum cauſas, proprietates, effecta
conſideret. Atque hac diuiſa in ſuas partes, & partium particulas
vna ex his erit Mechanice. Quæ ad explicationem motuum violen
torum, & admirabilium ſe habebit, vt Phyſica ad explicationem
motuum naturalium: & vt ſub hac Medicina, Agricultura, &
aliæ: ſic ſub illa ars fabrilis, Architectura, Sutoria, & omnes quæ
inſtrumentis artificioſis, induſtriiſque opus ſuum peragunt. quorum
omnium rationes & virium gradus in hac Mechanica tanquam
generali explicantur, vt poſtea cuique facile apparebit.
Mechanice.] In Græco Vecheli legitur hîc mhxanh\n: vt etiam
in titulo huius capitis: ſed vtrobique legendum mhxanikh\n. quia ha
ctenus in hoc proëmio non machina vna: ſed ars machinarum lau
data eſt. Nec tamen definita, vt titulus pollicebatur. Definitur au
tem ſic à Picolomino. Mechanice eſt ſcientia ex qua cauſæ & prin
cipia ad quamplurimas artes ſellularias exhauriri poſſunt. Nos peni
tius ipſius rei, quæ definitur naturam, & ad ea quæ cum dicta ſunt
ab Aristotele, quæque dicentur intuentes perfectiùs opinor, ſic de
finiemus. Mechanice eſt ars ad ea quæ vires humanas ſuperant, tra
hendum, impellendum, ferendum, machinarum fabricatrix. vel ſic
Mechanice eſt ars cogendi corpora quantum fieri poteſt vt contra
nutum ferantur. Hæc enim tota poſita eſt, vt ad vſum, delectatio
némue hominum grauia ſurſum, leuia deorſum, tum vtraque in la
tus, in orbem ſeorſim, atque per mixtim è loco in locum moueantur.
in titulo huius capitis: ſed vtrobique legendum mhxanikh\n. quia ha
ctenus in hoc proëmio non machina vna: ſed ars machinarum lau
data eſt. Nec tamen definita, vt titulus pollicebatur. Definitur au
tem ſic à Picolomino. Mechanice eſt ſcientia ex qua cauſæ & prin
cipia ad quamplurimas artes ſellularias exhauriri poſſunt. Nos peni
tius ipſius rei, quæ definitur naturam, & ad ea quæ cum dicta ſunt
ab Aristotele, quæque dicentur intuentes perfectiùs opinor, ſic de
finiemus. Mechanice eſt ars ad ea quæ vires humanas ſuperant, tra
hendum, impellendum, ferendum, machinarum fabricatrix. vel ſic
Mechanice eſt ars cogendi corpora quantum fieri poteſt vt contra
nutum ferantur. Hæc enim tota poſita eſt, vt ad vſum, delectatio
némue hominum grauia ſurſum, leuia deorſum, tum vtraque in la
tus, in orbem ſeorſim, atque per mixtim è loco in locum moueantur.