49062Diſſertatio Secunda.
tare, validiùs adhuc urgente, arctiúſque premente exhalatio-
ne, quæ in latera tunc primùm ſecedit; ſed, hac poſtea latiùs
digrediente ac langueſcente, illa ſe faciliùs explicat, & terra,
dilatatur, ut laterariâ exhalatione circumſcribente cunei for-
mam induat. Cum autem manifeſtum ſit exhalationem ex con-
cepto impetu rectâ progredientem celeriùs moveri, quàm quæ
obliquè flectitur ad latus, illa præ hac citiùs venit ad cunei ba-
ſim (& quidem breviore viâ) atque adeò materiam exagitans
baſim amplificat, antequam eò perveniat exhalatio, quæ ad
latus tendit: propterea hæc occurrens baſi amplificatæ, ab inte-
riori exhalatione etiam tùm commotâ ita inflectitur, ut ejus
pars motum, turbinis in morem, concipiens liquentem ac mol-
lem adhuc cunei materiam perfodiat, reliqua progrediatur in-
ſtituto itinere: atque idcircò foramen amplius eſt, quâ parte
exhalatio perfodiens ſibi viam aperit & ingreditur, anguſtius
verò, quâ parte egreditur. Dixi autem liquentem ac mollem
cunei materiam; ſi enim in fornace ob nimium calorem, qui
igni proximi collocati fuere crudi lateres, non rarò, dum co-
quuntur, fluunt, ac ſolvuntur in quaſi ferream materiam;
quanto validior eſt fulminis calor, ut terram illo imbutam ſimi-
liter emolliat?
ne, quæ in latera tunc primùm ſecedit; ſed, hac poſtea latiùs
digrediente ac langueſcente, illa ſe faciliùs explicat, & terra,
dilatatur, ut laterariâ exhalatione circumſcribente cunei for-
mam induat. Cum autem manifeſtum ſit exhalationem ex con-
cepto impetu rectâ progredientem celeriùs moveri, quàm quæ
obliquè flectitur ad latus, illa præ hac citiùs venit ad cunei ba-
ſim (& quidem breviore viâ) atque adeò materiam exagitans
baſim amplificat, antequam eò perveniat exhalatio, quæ ad
latus tendit: propterea hæc occurrens baſi amplificatæ, ab inte-
riori exhalatione etiam tùm commotâ ita inflectitur, ut ejus
pars motum, turbinis in morem, concipiens liquentem ac mol-
lem adhuc cunei materiam perfodiat, reliqua progrediatur in-
ſtituto itinere: atque idcircò foramen amplius eſt, quâ parte
exhalatio perfodiens ſibi viam aperit & ingreditur, anguſtius
verò, quâ parte egreditur. Dixi autem liquentem ac mollem
cunei materiam; ſi enim in fornace ob nimium calorem, qui
igni proximi collocati fuere crudi lateres, non rarò, dum co-
quuntur, fluunt, ac ſolvuntur in quaſi ferream materiam;
quanto validior eſt fulminis calor, ut terram illo imbutam ſimi-
liter emolliat?
Grad.
Omninò ex animi mei ſententiâ rem hanc definis;
nunquam enim acquieſcere potui aſſerentibus Cerauniam,
Brontiam, Ombriam, & ſi qui ſimiles ſunt lapides, è nubibus
decidiſſe; quemadmodum neque ranas in nube genitas quiſ-
quam audet affirmare ex eo, quòd illas ſaltitantes videat in pul-
vere, dum æſtate nimbi cadunt. Sicut autem non ex omni pul-
vere exurgunt ranæ, ita neque fulmen omnem terram, quam
penetrat, obdurat, & effingit in Cerauniam, ſed illam tan-
tummodò, quam congruis particulis imbutam invenit.
nunquam enim acquieſcere potui aſſerentibus Cerauniam,
Brontiam, Ombriam, & ſi qui ſimiles ſunt lapides, è nubibus
decidiſſe; quemadmodum neque ranas in nube genitas quiſ-
quam audet affirmare ex eo, quòd illas ſaltitantes videat in pul-
vere, dum æſtate nimbi cadunt. Sicut autem non ex omni pul-
vere exurgunt ranæ, ita neque fulmen omnem terram, quam
penetrat, obdurat, & effingit in Cerauniam, ſed illam tan-
tummodò, quam congruis particulis imbutam invenit.
Maur.
Sed &
illud adde, quòd, ſicut non omnem æſtivam
pluviam conſequuntur ranæ (ſi tamen tunc efformantur) ita
non omne fulmen efficax eſt, ut terram excoquat, & efformet in
Cerauniam, etiamſi terra cæteroqui idonea eſſet. Hoc mihi
ſuadet tam varia fulminum naturâ, quæ licèt intrà exhalatio-
nis genus conſiſtat, eſt tamen multiplicium exhalationum tam
diverſa complexio, ut planè admirationem pariat earum effi-
cientia. Mira fulminis, ſi intueri velis, ait Seneca lib. 2. nat. quæſt.
cap. 31. , opera ſunt, nec quicquam dubii relinquentia, quin divina
inſit illis, & ſubtilis potentia. Loculis integris, & illæſis conflatur ar-
gentum. Manente vaginâ gladius liqueſcit; & inviolato ligno
pluviam conſequuntur ranæ (ſi tamen tunc efformantur) ita
non omne fulmen efficax eſt, ut terram excoquat, & efformet in
Cerauniam, etiamſi terra cæteroqui idonea eſſet. Hoc mihi
ſuadet tam varia fulminum naturâ, quæ licèt intrà exhalatio-
nis genus conſiſtat, eſt tamen multiplicium exhalationum tam
diverſa complexio, ut planè admirationem pariat earum effi-
cientia. Mira fulminis, ſi intueri velis, ait Seneca lib. 2. nat. quæſt.
cap. 31. , opera ſunt, nec quicquam dubii relinquentia, quin divina
inſit illis, & ſubtilis potentia. Loculis integris, & illæſis conflatur ar-
gentum. Manente vaginâ gladius liqueſcit; & inviolato ligno