Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius
page |< < (461) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div940" type="section" level="1" n="361">
          <pb o="461" file="497" n="498" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div942" type="section" level="1" n="362">
          <head xml:id="echoid-head374" xml:space="preserve">COMMENTARIVS.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s17504" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Agit</emph>
            iam de paſſionibus quibuſdã planetarũ, videlicet de ſtatione plane-
              <lb/>
            tarum, directione, & </s>
            <s xml:id="echoid-s17505" xml:space="preserve">retrogradatione. </s>
            <s xml:id="echoid-s17506" xml:space="preserve">Dicit itaque, ſi ducantur duæ lineæ re-
              <lb/>
            ctæ à centro terræ con tingentes epicyclum, una ex parte orientis, altera vero
              <lb/>
            ex parte occidentis, puncta illa contactus dicuntur ſtationes, punctũ quidem
              <lb/>
            ex parte orientis, ſtatio prima: </s>
            <s xml:id="echoid-s17507" xml:space="preserve">ex parte autem occidentis, ſtatio ſecunda. </s>
            <s xml:id="echoid-s17508" xml:space="preserve">Pla-
              <lb/>
            neta igitur in alterutra illarũ ſtationum exiſtẽs dicitur ſtationarius, quia tũe
              <lb/>
            uidetur nobis planeta in ſuo epicyclo quodammodo ſtare, & </s>
            <s xml:id="echoid-s17509" xml:space="preserve">non mutare lo-
              <lb/>
            cum in Zodiaco ad motum eius in epicyclo, quoniam tunc uel aſcendit, uel
              <lb/>
            deſcendit. </s>
            <s xml:id="echoid-s17510" xml:space="preserve">Quod ſi ſtationem ſimpliciter intelligere uelimus, ita ut intelliga
              <lb/>
            mus punctũ epicycli, in quo cum planeta exiſtit, talẽ inter ſe proportionem
              <lb/>
            habent motus eccentrici, & </s>
            <s xml:id="echoid-s17511" xml:space="preserve">motus epicycli, ut omnino in eodem Zodiaci lo-
              <lb/>
            co planeta uideatur conſiſtere, fiet hoc paulo infra illa puncta contactus, vt
              <lb/>
            in Theoricis explicatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s17512" xml:space="preserve">Arcus deinde epicycli, in quit, ſuperior inter duas ſta-
              <lb/>
            tiones interceptus, dicitur directio planetæ, planetaq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s17513" xml:space="preserve">in eo exiſtens directus
              <lb/>
            uocatur, quia tunc mouetur ſecũdum ſncceſſionem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s17514" xml:space="preserve">ordinem ſignorũ, hoc
              <lb/>
            eſt, ab occaſu in ortum, puta ab ♈, in ♉, ex ♉, in ♊, &</s>
            <s xml:id="echoid-s17515" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s17516" xml:space="preserve">Arcus uero inferior
              <lb/>
            dicitur retrogradatio, planetaq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s17517" xml:space="preserve">ibi cõſtitutus, nuncupatur retrogradus, quia
              <lb/>
            incedit tunc contra ſignorum ſucceſſionem, ac ſeriem, id eſt, ab ortu in occa-
              <lb/>
            ſum, nempe ex ♈, in ♓, ex ♓ in ♒, & </s>
            <s xml:id="echoid-s17518" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s17519" xml:space="preserve">Quæ omnia intelligenda ſunt in pla-
              <lb/>
            netis habentibus epicyclũ, excepta Luna, ita ut in Sole, ac Luna hæc locũ nõ
              <lb/>
            habeant. </s>
            <s xml:id="echoid-s17520" xml:space="preserve">Nam planetarum epicycli, Luna dempta, mouentur in parte ſupe-
              <lb/>
            riori ſecundum ſucceſſionem ſignorum, in inferiori autem contra ſignorum
              <lb/>
            ſeriem. </s>
            <s xml:id="echoid-s17521" xml:space="preserve">Lunæ autem epicyclus è contrario mouetur contra ſucceſſionẽ ſigno-
              <lb/>
            rum in parte ſuperiori, ſecundũ vero ſeriem ſignorum in parte inferiori. </s>
            <s xml:id="echoid-s17522" xml:space="preserve">Vn-
              <lb/>
            de deberet Luna dici directa, quãdo eſt in inferiori parte epicycli, ꝗa ibi mo-
              <lb/>
            uetur ſecundum ſeriem ſignorum, retrograda uero in ſuperiori parte eiuſdẽ
              <lb/>
            collocata. </s>
            <s xml:id="echoid-s17523" xml:space="preserve">Verũtamen Luna neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s17524" xml:space="preserve">dicitur directa, neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s17525" xml:space="preserve">retrograda, ꝓpter uelo-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-497-01" xlink:href="note-497-01a" xml:space="preserve">Cur Luna
                <lb/>
              nõ dicatur
                <lb/>
              ſtationaria
                <lb/>
              directa, vel
                <lb/>
              retrograda.</note>
            cem motum ipſius in eccentrico. </s>
            <s xml:id="echoid-s17526" xml:space="preserve">Mouetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s17527" xml:space="preserve">n. </s>
            <s xml:id="echoid-s17528" xml:space="preserve">Luna ad motum centri epicycli
              <lb/>
            in ſuo deferẽte uelociſſime ab occaſu in ortum. </s>
            <s xml:id="echoid-s17529" xml:space="preserve">Vnde dici non poterit ſtatio-
              <lb/>
            naria, neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s17530" xml:space="preserve">directa, neque retrograda, quia motus cẽtri epicycli in deferente
              <lb/>
            vincit motũ propriũ epicycli: </s>
            <s xml:id="echoid-s17531" xml:space="preserve">Dicitur tamen in parte epicycli inferiori conſti-
              <lb/>
            tuta uelox, & </s>
            <s xml:id="echoid-s17532" xml:space="preserve">in ſuperiori, tarda, qm̃ ibi geminatur quaſi eius motus ab occaſu
              <lb/>
            in ortum, hic uero quodammodo retardatur, ut in Theoricis erit perſp@cuũ.</s>
            <s xml:id="echoid-s17533" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div944" type="section" level="1" n="363">
          <head xml:id="echoid-head375" style="it" xml:space="preserve">DE ECCLIPSI LVN AE</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s17534" xml:space="preserve">CVM antem ſit Sol maior terra, neceße eſt, quod medietas ſphęrę
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-497-02" xlink:href="note-497-02a" xml:space="preserve">Vmbra ter-
                <lb/>
              ræ conica.</note>
            terrę à Sole ſemper illuminentur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s17535" xml:space="preserve">umbra terrę extenſain aere torna-
              <lb/>
            tilis minuatur in rotunditate, donec deficiat in ſuperficie circuli, ſignorum,
              <lb/>
            inſepar abilis à Nadir Solis. </s>
            <s xml:id="echoid-s17536" xml:space="preserve">Eſt autem Nadir Solis, punctus directe op-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-497-03" xlink:href="note-497-03a" xml:space="preserve">Nadir So-
                <lb/>
              lis quid.</note>
            poſitus Soli in Firmamento. </s>
            <s xml:id="echoid-s17537" xml:space="preserve">Vnde cum in plenilunio Luna fuerit in capi-
              <lb/>
            te uel in cauda Draconis ſub Nadir Solis, tunc terra interponetur Soli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s17538" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Lunę: </s>
            <s xml:id="echoid-s17539" xml:space="preserve">Et conus umbrę terrę cadet ſuper corpus Lunę. </s>
            <s xml:id="echoid-s17540" xml:space="preserve">Vnde cum Luna
              <lb/>
            lumen non habeat niſi à Sole, in rei ueritate deficit à lumine. </s>
            <s xml:id="echoid-s17541" xml:space="preserve">Et eſt ecli-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-497-04" xlink:href="note-497-04a" xml:space="preserve">Eclipſis Lu
                <lb/>
              næ qñ fia@.</note>
            pſis generalis in omni terra, ſi ipſa fuerit in capite, uel cauda Draconis
              <lb/>
            directe: </s>
            <s xml:id="echoid-s17542" xml:space="preserve">Particularis uero, ſi fuerit prope intra metas determinatas </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>