Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of contents

< >
[31.] FINIS INDICIS.
[32.] CHRISTOPHORI CLAVII BAMBERGENSIS EX SOCIETATE IESV, In Sphæram Io ANNIS de Sacro Boſco.
[33.] PRAEFATIO.
[34.] DEINVENTORIBVS ASTRONOMIÆ
[35.] DEPARTIBVS ASTRONOMIÆ.
[36.] DEPRÆSTANTIA ASTRONOMIÆ.
[37.] DE VTILITATE ASTRONOMIÆ.
[38.] PROOEMIVM IOANNIS DE SACRO BOSCO.
[39.] COMMENTARIVS.
[40.] CAPVT PRIMVM.
[41.] COMMENTARIVS.
[42.] COMMENTARIVS.
[43.] COMMENTARIVS.
[44.] DIVISIO SPHÆRÆ MVNDI.
[45.] COMMENTARIVS.
[46.] COMMENTARIVS.
[47.] DE CIRCVLIS SPHAERAE.
[48.] COMMENTARIVS.
[49.] COMMENTARIVS.
[50.] DE NVMERO ET ORDINE ELEMENTORVM.
[51.] COMMENTARIVS.
[52.] COMMENTARIVS.
[53.] COMMENTARIVS,
[54.] DENVMERO ORBIVM CAELESTIVM.
[55.] DE MOTIBVS ORBIVM CÆLESTIVM.
[56.] DEPERIODIS MOTVVM CÆLESTIVM.
[57.] QVOMODO DEPREHENSVM SIT OMNES cælos ſimpliciter ab ortu in occaſum moueri.
[58.] QVA RATIONE COLLECTVS SIT MOTVS Cælorum ab occaſu in ortum.
[59.] QVA INDVSTRIA CAELOS INFERIORES ab Occaſu in Ortum ſuper diuerſos polos à polis mundi moueri obſeruatum ſit.
[60.] PROPTER QV AE PHAENOMENA ASTROMI motum trepidationis ſtellis fixis attribuerint.
< >
page |< < (13) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div59" type="section" level="1" n="39">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s603" xml:space="preserve">
              <pb o="13" file="049" n="50" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            in occaſum: </s>
            <s xml:id="echoid-s604" xml:space="preserve">Idcirco auctor noſter uolens utramque tractationem breuiter
              <lb/>
            perſtringere, in tertio cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s605" xml:space="preserve">agit de primo illo motu, & </s>
            <s xml:id="echoid-s606" xml:space="preserve">de omnibus, quæ ra-
              <lb/>
            tione illius accidunt in uariis regionibus, nempe de ortu, & </s>
            <s xml:id="echoid-s607" xml:space="preserve">occaſu ſignorum,
              <lb/>
            quę à primo mobili perpetuo ab ortu in occaſum deferuntur: </s>
            <s xml:id="echoid-s608" xml:space="preserve">Item de diuerſi-
              <lb/>
            tate dierum, ac noctium, quę ob diuerſum ortum, obitumque ſignorum diuer-
              <lb/>
            ſis in locis uaria exiſtit; </s>
            <s xml:id="echoid-s609" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s610" xml:space="preserve">denique de climatibus, in quibus huiuſmudi diuer-
              <lb/>
            ſitas reperitur, diſſerit. </s>
            <s xml:id="echoid-s611" xml:space="preserve">In quarto uero cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s612" xml:space="preserve">diſputat de circulis, orbibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s613" xml:space="preserve">moti
              <lb/>
            bus planetarum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s614" xml:space="preserve">de cauſis eclipſium Solis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s615" xml:space="preserve">Lunæ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s616" xml:space="preserve">de iis, quę ratione ſecũ
              <lb/>
            di motus contingunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s617" xml:space="preserve">Atque ita’
              <unsure/>
            compendio quodam uidetur hoc libello totã
              <lb/>
            ſcientiam de rebus cœleſtibus fuiſse complexus.</s>
            <s xml:id="echoid-s618" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div63" type="section" level="1" n="40">
          <head xml:id="echoid-head44" xml:space="preserve">CAPVT PRIMVM.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s619" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">SPhaera</emph>
            igitur ab Euclide ſic deſcribitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s620" xml:space="preserve">Sphæra eſt
              <lb/>
            tranſitus circunferentiæ dimidij circuli, quæ fixa diametro
              <lb/>
            eouſque circunducitur, quouſque ad locum ſuum redeat. </s>
            <s xml:id="echoid-s621" xml:space="preserve">Id eſt.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s622" xml:space="preserve">Sphæra eſt tale rotundum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s623" xml:space="preserve">ſolidum, quod deſcribitur ab ar-
              <lb/>
            cuſemicirculi circunducto,</s>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div64" type="section" level="1" n="41">
          <head xml:id="echoid-head45" xml:space="preserve">COMMENTARIVS.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s624" xml:space="preserve">HOc primum caput continet principia, ac fundamenta totius
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-049-01" xlink:href="note-049-01a" xml:space="preserve">Quod in
                <lb/>
              primo capi
                <lb/>
              te Sphæræ
                <lb/>
              agatur.</note>
            Aſtronomiæ, de quibus etiã doctiſſime diſſerit Ptolemæus in pri
              <lb/>
            ma Dictione ſuę magnæ conſtructionis. </s>
            <s xml:id="echoid-s625" xml:space="preserve">Diuidi autem poterit cõ-
              <lb/>
            modiſſimæ in quatuor præcipuas partes. </s>
            <s xml:id="echoid-s626" xml:space="preserve">Prima pars continet
              <lb/>
            quinque definitiones, duas quidem ſphæræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s627" xml:space="preserve">tertiam centri ſphæ
              <lb/>
            ræ; </s>
            <s xml:id="echoid-s628" xml:space="preserve">quartam ipſius axis mundi; </s>
            <s xml:id="echoid-s629" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s630" xml:space="preserve">quintam polorum mundi.</s>
            <s xml:id="echoid-s631" xml:space="preserve">
              <unsure/>
            </s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s632" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">In</emph>
            ſecunda parte continentur diuiſiones quædam ſphæræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s633" xml:space="preserve">In tertia, quænã
              <lb/>
            ſit mundi forma, explicatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s634" xml:space="preserve">In quarta denique quaſdam concluſiones de cœ-
              <lb/>
            leſti, & </s>
            <s xml:id="echoid-s635" xml:space="preserve">elementari regione auctor demonſtrat.</s>
            <s xml:id="echoid-s636" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s637" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vt</emph>
            autem duæ ſphæræ definitiones intelligantur, aduertendum eſt, aqud
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-049-02" xlink:href="note-049-02a" xml:space="preserve">Quãtitatis
                <lb/>
              tria tãtum
                <lb/>
              ſunt genc-
                <lb/>
              ra.</note>
            Mathematicos tria genera quantitatũ duntaxat reperiri: </s>
            <s xml:id="echoid-s638" xml:space="preserve">Sub primo continen-
              <lb/>
            tur omnes lineæ, quarum extremitates ſunt puncta: </s>
            <s xml:id="echoid-s639" xml:space="preserve">Sub ſecundo includnntur
              <lb/>
            omnes ſuperficies, quæ lineis terminantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s640" xml:space="preserve">Tertium denique genus corpora,
              <lb/>
            ſeu ſolida complectitur, quorum extrema ſunt ſuperficies. </s>
            <s xml:id="echoid-s641" xml:space="preserve">Linea eſt longitu-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-049-03" xlink:href="note-049-03a" xml:space="preserve">Linea q@</note>
            do ſine latitudine, vnam tantum habens dimenſionem, qua ſecundũ longum
              <lb/>
            diuiditur. </s>
            <s xml:id="echoid-s642" xml:space="preserve">Superficies vero eſt latitudo proſunditatis expers, duas duntaxat
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-049-04" xlink:href="note-049-04a" xml:space="preserve">Superficies
                <lb/>
              quid.</note>
            recipiens dimenſiones, vnam ſecundum longitudinem, alteram ſecundum la-
              <lb/>
            titudinem. </s>
            <s xml:id="echoid-s643" xml:space="preserve">Corpus denique, ſiue ſolidum eſt magnitudo tres admittens dimen
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-049-05" xlink:href="note-049-05a" xml:space="preserve">Corpus
                <lb/>
              quid.</note>
            ſiones, longitudinem uidelicet, latitudinem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s644" xml:space="preserve">craſſitiem ſeu profunditatem:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s645" xml:space="preserve">Neq. </s>
            <s xml:id="echoid-s646" xml:space="preserve">alia magnitudo, ſiue quantitas à Mathematico præter has tres conſide-
              <lb/>
            ratur, quod plures dar
              <unsure/>
            i non poſsint, cũ nec plures dimenſiones tribus prędi-
              <lb/>
            ctis queant reperiri. </s>
            <s xml:id="echoid-s647" xml:space="preserve">Quod quidem ad initium librorum de cęlo Ariſtoteles li
              <lb/>
            cet conetur multis rationibus probabilibus confirmare, Mathematici tame n
              <lb/>
            idipſum unica demonſtratione clariſſima oſtendunt, quam libuit hic </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>