Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N1194D" level="2" n="2" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N14B3F" level="3" n="7" type="chapter" type-free="capitulum">
              <pb chead="Secunde partis." file="0050" n="50"/>
              <p xml:id="N14DA1">
                <s xml:id="N150E9" xml:space="preserve">
                  <note position="left" xlink:href="note-0052-01a" xlink:label="note-0052-01" xml:id="N1511F" xml:space="preserve">Branar­
                    <lb/>
                  dinus.</note>
                Iſta cõncluſio / vt dicit thomos branardinꝰ in ſua
                  <lb/>
                geometria in capitulo de proportionalitate con-
                  <lb/>
                cluſione quarta longã et prolixã expetit demõſtra­
                  <lb/>
                tionem.
                  <note position="left" xlink:href="note-0052-02a" xlink:label="note-0052-02" xml:id="N15127" xml:space="preserve">Eu. 6. ele</note>
                </s>
                <s xml:id="N15100" xml:space="preserve">Ideo ſufficiat ad eam euclidis auctoritas
                  <lb/>
                ſexto elementoꝝ propoſitione decima tertia.</s>
              </p>
              <p xml:id="N1512D">
                <s xml:id="N1512E" xml:space="preserve">Nona cõcluſio. </s>
                <s xml:id="N15131" xml:space="preserve">Ad inueniendã pro-
                  <lb/>
                portionē ſubduplã duple, aut alicuiꝰ alterius, cõ-
                  <lb/>
                ſtituantur due linee ſe habentes in ꝓportione illa
                  <lb/>
                cuiꝰ medietas queritur: et inueniatur media linea
                  <lb/>
                inter eas per artem precedentis cõcluſionis: et tūc
                  <lb/>
                maioris linee ad illam mediã et etiam illius medie
                  <lb/>
                ad minimã erit proportio que eſt media ſiue me-
                  <lb/>
                dietas talis proportionis. </s>
                <s xml:id="N15142" xml:space="preserve">Et ſi velis īuenire ſub-
                  <lb/>
                quadruplã proportionē īuenias lineã mediã inter
                  <lb/>
                primã, et ſecundã et vnã aliam inter ſecundã et ter-
                  <lb/>
                tiam, et tunc quelibet illarū intermediarū erit ſub­
                  <lb/>
                quadrupla: q2 erūt ibi .5. termini continuo ꝓpor-
                  <lb/>
                tionabiles: igitur proportio extremi ad extremū
                  <lb/>
                eſt quadrupla ad quãlibet intermediam. </s>
                <s xml:id="N15151" xml:space="preserve">Et ſi vis
                  <lb/>
                īuenire ſuboctuplã poſtquã īueniſti ſubq̈druplam
                  <lb/>
                inter quaſlibet duas lineas īmediate ſe habentes
                  <lb/>
                eleua vnã. </s>
                <s xml:id="N1515A" xml:space="preserve">Et ſi vis īuenire ſubſexdecuplã poſtquã
                  <lb/>
                īueniſti ſuboctuplã: īter quaſlibet duas eleua vnã
                  <lb/>
                artificio precedentis cõcluſionis / et ſic in infinitum
                  <lb/>
                duplicando. </s>
                <s xml:id="N15163" xml:space="preserve">Hec concluſio patet ex priori patro-
                  <lb/>
                cinio octaue concluſionis precedentis capitis.</s>
              </p>
              <p xml:id="N15168">
                <s xml:id="N15169" xml:space="preserve">Decima cõcluſio. </s>
                <s xml:id="N1516C" xml:space="preserve">Quãuis facile ſit
                  <lb/>
                cuilibet ꝓportioni īuenirē ſubduplã, ſubquadru-
                  <lb/>
                plam, ſuboctuplã, ſubſexdecuplã, et ſic in infinitū
                  <lb/>
                aſcendendo per numeros pariter pares: difficile
                  <lb/>
                tamen eſt ſubtriplã, ſubquintuplã, ſubſextuplam /
                  <lb/>
                et ſic in infinitū per numeros impares vel impari­
                  <lb/>
                ter pares aſcendendo īuenire. </s>
                <s xml:id="N1517B" xml:space="preserve">Prima pars patet
                  <lb/>
                ex priori concluſione: et ſecūda eſt michi experimē­
                  <lb/>
                to cõperta: quãuis nicholaꝰ horen in ſuo tractatu
                  <lb/>
                ꝓportionū capite quarto velit dare modum per
                  <lb/>
                artem medie rei inuentionis ad īueniendam pro-
                  <lb/>
                portionem et ſubduplam, et ſubtriplam, et ſubſex-
                  <lb/>
                quialteram.
                  <note position="left" xlink:href="note-0052-03a" xlink:label="note-0052-03" xml:id="N15208" xml:space="preserve">Contra
                    <lb/>
                  horeu:</note>
                </s>
                <s xml:id="N1518F" xml:space="preserve">¶ Sed ſaluo meliori indicio et aucto-
                  <lb/>
                ritate tam circuaſpecti viri ſignanter in mathe-
                  <lb/>
                mathicis ſciētiis: videtur michi /  per artē medie
                  <lb/>
                rei īuentionis nõ poſſunt īueniri quatuor linee cõ­
                  <lb/>
                tinuo proportionabiliter ſe habentes. </s>
                <s xml:id="N1519A" xml:space="preserve">Quod ſic
                  <lb/>
                oſtendo: quia captis duabus lineis ſe habentibꝰ
                  <lb/>
                in ꝓportione dupla ad īueniendã quatuor lineas
                  <lb/>
                cõtinuo ꝓpprtionabiles: oportet inter illas duas
                  <lb/>
                īuenire alias duas cõtinuo ꝓportionabiles inter
                  <lb/>
                ſe et cū extremis / vt ipſemet fatetur: ſed hoc nõ põt
                  <lb/>
                fieri per medii rei īuentionē igitur. </s>
                <s xml:id="N151A9" xml:space="preserve">Minor proba­
                  <lb/>
                tur / q2 vel prima illarū duarū linearū que īuenit̄̄
                  <lb/>
                inter illas duas īuenitur per illã artē vel nõ. </s>
                <s xml:id="N151B0" xml:space="preserve">ſi non
                  <lb/>
                habeo ꝓpropoſitū /  oportet dare aliã artē: ſi ſic tū
                  <lb/>
                manifeſtū eſt /  illa erit medio loco ꝓportionabi­
                  <lb/>
                lis inter lineas ſe habentes in ꝓportione dupla:
                  <lb/>
                et per cõſequens maioris linee ad ipſam / et etiam
                  <lb/>
                ipſius ad minimū erit proportio que eſt medietas
                  <lb/>
                duple: et tūc quero de īuentione ſecūde linee inter­
                  <lb/>
                medie: q2 vel ille īuenietur per artem medie rei in-
                  <lb/>
                uentionis vel nõ: ſi nõ habeo ꝓpoſitū: ſi ſic quero
                  <lb/>
                vel illa debet īueniri per illam artem inter illam
                  <lb/>
                mediam lineam et vltimam: vel inter primã et illã
                  <lb/>
                mediam: ſed neutrū iſtorum eſt diceudum igitur.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N151CA" xml:space="preserve">Probatur minor: quoniã ſi inueniatur inter me-
                  <lb/>
                diam et vltimam: iam ille quatuor linee nõ erunt
                  <lb/>
                continuo proportionabiles: quoniã prime ad ſe-
                  <lb/>
                cundam erit medietas duple: et ſecunde ad tertiã
                  <lb/>
                et etiam tertie ad quartam erit ſubquadrupla du­
                  <cb chead="Capitulū octauū."/>
                ple: quia erit medietas medietatis duple: vt patet
                  <lb/>
                ex nona concluſione huius: ſi vero īueniatur inter
                  <lb/>
                primam et mediam idē ſequitur.
                  <note position="right" xlink:href="note-0052-04a" xlink:label="note-0052-04" xml:id="N15210" xml:space="preserve">Correĺ.</note>
                </s>
                <s xml:id="N151E1" xml:space="preserve">¶ Ex quo ſequi-
                  <lb/>
                tur horen non tradidiſſe doctrinam ad inuenien-
                  <lb/>
                dam proportionē compoſitam ex duabus tertiis
                  <lb/>
                proportiõis duple puta ſubſequialterã ad duplã
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N151EB" xml:space="preserve">Probatur / quia vt ſonant verba eius videtur in-
                  <lb/>
                nuere illas lineas īueniendas eſſe per artē medie
                  <lb/>
                rei īuentionis / quod ſtare nõ poteſt / vt probatū eſt
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N151F3" xml:space="preserve">Et ſi hec nõ fuit intentio et mens venerabilis ma-
                  <lb/>
                giſtri. </s>
                <s xml:id="N151F8" xml:space="preserve">Nicholai horen detur imbecillitati et par-
                  <lb/>
                uitati ingenioli mei venia. </s>
                <s xml:id="N151FD" xml:space="preserve">Eligat igitur vnuſq̇ſ-
                  <lb/>
                 / quod vult et me magis ſtudioſum quã maliuo-
                  <lb/>
                lum probet.</s>
              </p>
            </div>
            <div xml:id="N15216" level="3" n="8" type="chapter" type-free="capitulum">
              <head xml:id="N1521B" xml:space="preserve">Capitulum octauū / in quo agitur decre-
                <lb/>
              mento et decremento ꝓportionū.</head>
              <p xml:id="N15220">
                <s xml:id="N15221" xml:space="preserve">QUoniã inſequētibus plerū
                  <lb/>
                ſeſe offert diminutio proportionis ex
                  <lb/>
                augmento reſiſtentie: aut virtutis decre­
                  <lb/>
                mento / et etiam augmentatio proueniens ex decre­
                  <lb/>
                mento reſiſtētie aut virtutis augmento. </s>
                <s xml:id="N1522C" xml:space="preserve">Ideo ope­
                  <lb/>
                re precium eſt in huiꝰ ſecunde partis calce aliquid
                  <lb/>
                de augmento et decremento ꝓportionū adiicere.</s>
              </p>
              <p xml:id="N15233">
                <s xml:id="N15234" xml:space="preserve">Pro quo ſuppono primo. </s>
                <s xml:id="N15237" xml:space="preserve">Augere ſi-
                  <lb/>
                ue augmentare aliquã proportionē cõtingit mul-
                  <lb/>
                tipliciter: aut em̄ maiori numero aliquid additur
                  <lb/>
                minore īuariato: aut decreſcente: aut minori ali-
                  <lb/>
                quid demitur maiore nõ variato aut creſcēte. </s>
                <s xml:id="N15242" xml:space="preserve">aut
                  <lb/>
                vtro creſcente velocius tamen ꝓportiõabiliter
                  <lb/>
                creſcente maiore quã minore. </s>
                <s xml:id="N15249" xml:space="preserve">Aut vtro diminu-
                  <lb/>
                to velocius tamē ꝓportionabiliter diminuto mi-
                  <lb/>
                nore quã maiore. </s>
                <s xml:id="N15250" xml:space="preserve">Probat̄̄ / qm̄ capta proportione
                  <lb/>
                dupla que eſt .8. ad .4. cõtingit eã augeri ꝑ cremen­
                  <lb/>
                tū ipſoꝝ .8. ipſis .4. īuariatis vel decreſcētibus. </s>
                <s xml:id="N15257" xml:space="preserve">vt
                  <lb/>
                ſi .8: acquirãt vnitatē ipſis .4. īuariatis: manebit
                  <lb/>
                ꝓportio maior dupla: nouē ad .4. q̄ eſt dupla ſex-
                  <lb/>
                quiquarta: ſi quãdo .8. acquirūt vnitatē .4. deper­
                  <lb/>
                dūt vnitatē: etiã manebit proportio maior dupla
                  <lb/>
                puta tripla. </s>
                <s xml:id="N15264" xml:space="preserve">Itē ſi quieſcētibꝰ .8.4. deꝑdant bina­
                  <lb/>
                riū: augmentabit̄̄ ꝓportio / vt cõſtat: et ſi etiã tūc .8
                  <lb/>
                aliquid acquirãt: etiã augmētabitur ꝓportio. </s>
                <s xml:id="N1526B" xml:space="preserve">Si
                  <lb/>
                vero .8. acquirãt quaternariū numeꝝ puta ꝓpor-
                  <lb/>
                tionē ſexquialterã: et q̈ternariꝰ numerꝰ acq̇rat vni­
                  <lb/>
                tatē puta ꝓportionē ſexquiquartã: ꝓportio effi-
                  <lb/>
                cietur maior: </s>
                <s xml:id="N15276" xml:space="preserve">Efficiet̄̄ em̄ dupla ſuprabipartiens
                  <lb/>
                quītas. </s>
                <s xml:id="N1527B" xml:space="preserve">Si aūt .8: deꝑdant duo et .4. / ſiĺr duo aug-
                  <lb/>
                mētabit̄̄ etiã ꝓportio: q2 maiorē ꝓportionē deꝑ-
                  <lb/>
                dit numerꝰ mīor quã maior. </s>
                <s xml:id="N15282" xml:space="preserve">Et ſic ptꝫ ſuppoſitio.</s>
              </p>
              <p xml:id="N15285">
                <s xml:id="N15286" xml:space="preserve">Secūda ſuppoſitio. </s>
                <s xml:id="N15289" xml:space="preserve">Augmētare pro­
                  <lb/>
                portionē eſt addere ꝓportioni ꝓportionē ceteris
                  <lb/>
                paribꝰ: vt augere duplã eſt ei addere aliquã ꝓpor­
                  <lb/>
                tionē ceteris aliis manentibus paribus.</s>
              </p>
              <p xml:id="N15292">
                <s xml:id="N15293" xml:space="preserve">Ex quo ſequit̄̄ tertia ſuppoſitio ꝓpo-
                  <lb/>
                ſita vna ꝓportione quauis et duabꝰ aliis minori-
                  <lb/>
                bus: īueſtigare vtrū illa maior ex illis duabꝰ mi-
                  <lb/>
                noribꝰ adeq̈te ↄ̨ponit̄̄: vt ꝓpoſita ꝓportiõe dupla
                  <lb/>
                et ſexq̇altera, et ſeq̇tertia minoribꝰ, videre vtrum
                  <lb/>
                dupla ex ſexq̇altera et ſexq̇tertia adeq̈te cõponat̄̄.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N152A1" xml:space="preserve">Probat̄̄ / ſit a. ꝓportio maior b: et c: mīores: et volo
                  <lb/>
                videre vtrū adeq̈te ↄ̨ponat̄̄ a. ex b. et c. </s>
                <s xml:id="N152A6" xml:space="preserve">Ad qḋ vidē-
                  <lb/>
                dū: addã c. ipſi b. / et ſi tūc ꝓportio ↄ̨poſita ex b. et c.
                  <lb/>
                adeq̈te eſt eq̈lis ipſi a. / ex illis adeq̈te cõponit̄̄ a.
                  <lb/>
                ſin minus: nõ ex his adequate componitur: ſed ex
                  <lb/>
                duabus maioribus, aut duabus minoribus.</s>
              </p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>