Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
41
41 (35) 		42
42 (36)
43
43 (37) 		44
44 (38)
45
45 (39) 		46
46 (40)
47
47 (41) 		48
48 (42)
49
49 (43) 		50
50 (44)
< >
page |< < (44) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div81" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2378" xml:space="preserve">
              <pb o="44" file="0050" n="50" rhead="ALHAZEN"/>
            comprehenſio rei uiſæ in oppoſitione uiſus non eſt, niſi quia forma & oppoſitio comprehenduntur
              <lb/>
            ſimul:</s>
            <s xml:id="echoid-s2379" xml:space="preserve"> deinde propter frequentationem iſtius intentionis, & multitudinem iterationis eius eſt facta
              <lb/>
            forma ſignum ſenſui, & uirtuti diſtinctiuę.</s>
            <s xml:id="echoid-s2380" xml:space="preserve"> Apud peruentum ergo formæ in uiſum comprehenditur
              <lb/>
            à ſentiente, & comprehendit uirtus diſtinctiua oppoſitionem, & efficitur ex hoc ab ipſo ſentiente
              <lb/>
            comprehenſio rei uiſæ in ſuo loco:</s>
            <s xml:id="echoid-s2381" xml:space="preserve"> & ſimiliter de qualibet parte rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2382" xml:space="preserve"> Secundum ergo hunc
              <lb/>
            modum erit comprehenſio rei uiſæ in loco ſuo:</s>
            <s xml:id="echoid-s2383" xml:space="preserve"> & ſimiliter de qualibet parte rei uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2384" xml:space="preserve"> Cum ergo re-
              <lb/>
            motio rei uiſæ fuerit ex remotionibus mediocribus certificatæ quantitatis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2385" xml:space="preserve"> erit locus rei uiſæ, in
              <lb/>
            quo comprehenditur à uiſu, locus uerus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2386" xml:space="preserve"> & ſi remotio rei uiſæ non fuerit ex remotionibus certifi-
              <lb/>
            catæ menſuræ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2387" xml:space="preserve"> erit comprehenſio rei uiſæ in oppoſitione certificata ſecundum oppoſitiones:</s>
            <s xml:id="echoid-s2388" xml:space="preserve"> quo-
              <lb/>
            niam oppoſitio componitur exubitate & remotione in eo, quod eſt remotio.</s>
            <s xml:id="echoid-s2389" xml:space="preserve"> Sed locus rei uiſæ, in
              <lb/>
            quo comprehenditur à uiſu, eſt æſtimatus, non certificatus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2390" xml:space="preserve"> quoniam locus certificatus non com-
              <lb/>
            prehenditur, niſi ex certificatione quantitatis remotionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2391" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div82" type="section" level="0" n="0">
          <head xml:id="echoid-head106" xml:space="preserve" style="it">28. Situs directus & obliquus lineæ, ſuperficiei, & ſpatij percipitur ex æquabili & inæqua-
            <lb/>
          bili terminorum diſtantia. 31 p 4.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2392" xml:space="preserve">SItus uerò ſuperficierum uiſibilium apud uiſum diuiditur in duo, ſcilicet in directam oppoſi-
              <lb/>
            tionem, & obliquationem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2393" xml:space="preserve"> Superficies autem directa oppoſita uiſui eſt illa, cuius axis ra-
              <lb/>
            dialis, (quando ſuperficies comprehenditur à uiſu apud rectam oppoſitionem) occurrit ali-
              <lb/>
            cui puncto ex ea, & eſt ſimul eleuatus ſuper ſuperficiem eleuatione æquali.</s>
            <s xml:id="echoid-s2394" xml:space="preserve"> Et ſuperficies obli-
              <lb/>
            quata eſt illa, cuius axis radialis, (quando ipſa comprehenditur à uiſu apud obliquationem) oc-
              <lb/>
            currit alicui puncto ex ea, & eſt obliquatus ſuper ſuperficiem, non eleuatus ſuper ipſam eleuatio-
              <lb/>
            ne æquali ſecundum omnes diuerſitates modorum obliquationis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2395" xml:space="preserve"> Termini uerò ſuperficierum
              <lb/>
            uiſibilium, & lineæ, quæ ſunt in rebus, & ſpatia quæ ſunt inter uiſibilia, & inter partes uiſibilium,
              <lb/>
            diuiduntur in duo:</s>
            <s xml:id="echoid-s2396" xml:space="preserve"> quorum alterum ſuntlineæ, & ſpatia ſecantia lineas radiales:</s>
            <s xml:id="echoid-s2397" xml:space="preserve"> & alterum ſunt li-
              <lb/>
            neæ & ſpatia æquidiſtantia lineis radialibus, & reſpicientia ipſas.</s>
            <s xml:id="echoid-s2398" xml:space="preserve"> Et lineæ & ſpatia ſecantia lineas
              <lb/>
            radiales diuiduntur ſecundum ſitum in duo:</s>
            <s xml:id="echoid-s2399" xml:space="preserve"> in obliquationem & directionem, ſecundum diuiſio-
              <lb/>
            nem ſituum & ſuperficierum in iſta duo.</s>
            <s xml:id="echoid-s2400" xml:space="preserve"> Linea autem directa eſt illa, ad cuius aliquod punctum
              <lb/>
            perueniet axis radialis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2401" xml:space="preserve"> & erit perpendicularis ſuper ipſam:</s>
            <s xml:id="echoid-s2402" xml:space="preserve"> & linea obliquata eſt illa, cuius axis ra
              <lb/>
            dialis, quando peruenerit ad aliquod punctum eius, erit obliquatus ſuper ipſam, non perpendicu-
              <lb/>
            laris.</s>
            <s xml:id="echoid-s2403" xml:space="preserve"> Viſus autem comprehendit directionem & obliquationem ſuperficierum, & linearum, & di-
              <lb/>
            ſtinctionem earum ex comprehenſione diuerſitatis remotionum extremitatum ſuperficierum &
              <lb/>
            linearum, & æqualitatis earum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2404" xml:space="preserve"> Quoniam quando uiſus comprehenderit ſuperficiem rei uiſæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2405" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            comprehenderit remotiones extremitatum eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2406" xml:space="preserve"> & ſenſerit æqualitatem remotionum termino-
              <lb/>
            rum ſuperficiei ab eo, aut æqualitatem duorum locorum oppoſitorum æqualis remotionis à loco
              <lb/>
            ſuperficiei, ad quam intuetur quis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2407" xml:space="preserve"> comprehendet ſuperficiem eſſe directè oppoſitam, & iudica-
              <lb/>
            bit uirtus diſtinctiua, quòd ſit directa.</s>
            <s xml:id="echoid-s2408" xml:space="preserve"> Et cum uiſus comprehenderit ſuperficiem rei uiſæ, & com-
              <lb/>
            prehenderit remotionem extremitatum eius & diuerſitatem, & non inuenerit in ſuperficie duo lo-
              <lb/>
            ca æqualis remotionis à loco ſuperficiei, ad quam intuetur, quorum remotio ab eo fuerit æqualis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2409" xml:space="preserve">
              <lb/>
            comprehendet ſuperficiem obliquatam in reſpectu ſui, & iudicabit uirtus diſtinctiua, quòd ſit ob-
              <lb/>
            liquata.</s>
            <s xml:id="echoid-s2410" xml:space="preserve"> Et ſimiliter de ſitibus linearum, & ſpatiorum directorum & obliquorum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2411" xml:space="preserve"> ſcilicet, quòd
              <lb/>
            uiſus comprehendat directionem lineæ & ſpatij, quando ſenſerit, quòd duæ remotiones duarum
              <lb/>
            extremitatum lineæ aut ſpatij ſunt æquales ab eo:</s>
            <s xml:id="echoid-s2412" xml:space="preserve"> aut quòd duæ remotiones duorum punctorum
              <lb/>
            lineæ aut ſpatij, quorum remotio à puncto, ad quod intuetur quis, puncto ſcilicet lineæ, aut ſpa-
              <lb/>
            tij eſt æqualis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2413" xml:space="preserve"> & comprehendit uiſus obliquationem lineæ aut ſpatij, quando ſenſerit, quòd duæ
              <lb/>
            remotiones duarum extremitatum lineæ aut ſpatij ab eo ſuntinæquales:</s>
            <s xml:id="echoid-s2414" xml:space="preserve"> aut quòd duæ remotio-
              <lb/>
            nes duorum punctorum, & æqualis remotionis à puncto, ad quod intuetur quis, lineæ aut ſpa-
              <lb/>
            tij, ſunt diuerſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2415" xml:space="preserve"> Et iſta æqualitas & diuerſitas multoties comprehenduntur à ſentiente per æ-
              <lb/>
            ſtimationem & ſigna.</s>
            <s xml:id="echoid-s2416" xml:space="preserve"> Secundum ergo hunc modum erit obliquationis comprehenſio, & dire-
              <lb/>
            ctionis à uiſu.</s>
            <s xml:id="echoid-s2417" xml:space="preserve"> Et cum ſuperficies tota, aut linea tota fuerit directa uiſui, non erit quælibet pars
              <lb/>
            eius per ſe directè oppoſita uiſui:</s>
            <s xml:id="echoid-s2418" xml:space="preserve"> imò nulla pars eius eſt directè oppoſita uiſui per ſe, niſi pars,
              <lb/>
            ſupra quam eſt axis apud directam oppoſitionem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2419" xml:space="preserve"> Cum ergo mouetur axis radialis ſuper ſuperfi-
              <lb/>
            ciem directam, aut ſuper lineam directam, erit obliquatus ſuper quamlibet ipſius partem, ſu-
              <lb/>
            pra quam tranſit, præter primam partem, in qua eſt punctum, ſuper quod fuerit perpendicularis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2420" xml:space="preserve">
              <lb/>
            & ſic erit quælibet pars ſuperficiei directè oppoſitæ, & lineæ directè oppoſitæ, quando fuerit ſum-
              <lb/>
            pta perſe, obliquata, præter partem prædictam:</s>
            <s xml:id="echoid-s2421" xml:space="preserve"> & quando accipietur tota linea, aut ſuperficies,
              <lb/>
            erit directa.</s>
            <s xml:id="echoid-s2422" xml:space="preserve"> Et cum punctum, apud quod erit axis perpendicularis ſuper ſuperficiem aut li-
              <lb/>
            neam, fuerit in medio ſuperficiei aut lineæ:</s>
            <s xml:id="echoid-s2423" xml:space="preserve"> erit ſuperficies aut linea in fine directæ oppoſitionis
              <lb/>
            ad uiſum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2424" xml:space="preserve"> Si autem punctum non fuerit in medio:</s>
            <s xml:id="echoid-s2425" xml:space="preserve"> erit ſuperficies aut linea directa, ſed non in fi-
              <lb/>
            ne directionis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2426" xml:space="preserve"> & quantò fuerit punctum, apud quod axis fuerit perpendicularis ſuper ſuperfi-
              <lb/>
            ciem aut lineam, medio ſuperficiei aut lineæ propinquius, tantò erit ſuperficies autlinea directio-
              <lb/>
            ris oppoſitionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2427" xml:space="preserve"> Situs autem linearum & ſpatiorum æquidiſtantium lineis radialibus, compre-
              <lb/>
            henduntur à uiſu ex comprehenſione oppoſitionis.</s>
            <s xml:id="echoid-s2428" xml:space="preserve"> Quoniam, quando uiſus comprehende-
              <lb/>
            rit extremitates linearum aut ſpatiorum, quæ ſequuntur uiſibilia oppoſita uiſui illi, & extre-
              <lb/>
            mitates eorum propinquas, quæ ſequuntur eundem uiſum, comprehendet ſitus eorum, & com-
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum