Clavius, Christoph - Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

515499LIBER QVINTVS.

EX hiſce tabulis ita horologium Verticale Auſtrale pingemus. In plano horologij deſcriba-
11Veriicalis horo
logii Auſtralis
deſcriptio ex ta-
bulis. tur circulus cuiuſuis magnitudinis A B C D, cuius centrum E, in quo ſtylus figendus eſt ad an-
gulos rectos; ducanturq́ue duę diametri A C, B D, ſeſe ad rectos angulos in centro E, ſecantes
quarum A C, meridiana linea ſit, vtpote communis ſectio Meridiani, & plani horologij, ac
propterea reliqua B D, vt in horizontali horologio oſtendimus communis ſectio Verticalis pro-
priè dicti ipſius Verticalis, nempe Horizontis, & eiuſdem plani horologij, hoc eſt, linea hori-
zontalis, quæ inſtar eſt lineę Verticalis ipſius horologij Verticalis, à qua latitudines vmbra-
rum ſupputandæ erunt. Quod ſi planum horologij ſtabile ſit, & Verticali circulo paralle-
lum directo in meridiem ſpectans, ducenda eſt beneficio perpendiculi in eo recta A C, ad
Horizontem perpendicularis pro linea meridiana, ex cuius puncto E, vbi ſtylus collocandus eſt,
2210 circulus deſcribendus A B C D, diameterq́ue B D, ad A C, perpendicularis ducenda pro com-
muni ſectione Verticalis proprij ipſius Verticalis, qui ab Horizonte non differt, & plani horolo-
gij, id eſt, pro linea horizontali. Vel primo loco in plano horologij beneficio perpendicu-
li ducenda eſt recta B D, Horizonti parallela pro linea horizontali, ex cuius puncto E, loco ſtyli
circulus deſcribendus A B C D, diameterq́ue A C, ad B D, perpendicularis ducenda pro linea
meridiana. Statuantur autem partes ſuperiores ad A, inferiores vero ad C, ac proinde orientales
ad D, & occidentales ad B. Eligatur quoque longitudo gnomonis quęcunque E F, cui quorcunq;
partes ęquales abſcindãtur ex recta G H, eique apponatur adhuc G I, eidem ſtylo æqualis, & in 12.
particulas ęquales diuiſa, vt ex hac recta longitudines vmbrarum poſſint deſumi, vt in horizon-
tali horologio diximus.

3320

319[Figure 319]44305540

ITAQVE quoniam Sole exiſtente in Æquatore, vmbra ſtyli hora 12. meridiei proiicitur in-
fra lineam horizontalem, ſicut & in omnibus alijs horis ſupra Horizontẽ extantibus, quæ, vt con
ſtat ex tabula horarum à mer. & med. noc. continet Partes 13. M. 20. ſi hanc vmbram beneficio
6650 circini ex recta I H, ſumptã in lineam meridianã transferamus ex E, deorſum verſus vſq; ad K, du
77Aequinoctialis
linea in Vetti-
cali horologio
quo pacto de-
ſcribatur. cemus per K, lineam ęqu@octialẽ K L, ad A C, perpendicularẽ. Quam hac etiã ratione ducemus.
Sumpta in horizontali linea B D, recta E F, ſtylo ęquali, ſi conſtituatur in F, angulus E F K, altitu-
dinis poli ſupra Verticalẽ circulũ, hoc eſt, cõplementi altitudinis poli ſupra Horizontẽ, ita vt re-
cta F K, meridianam lineam infra ſtylũ ſecet in K, ducenda erit per K, ęquinoctialis linea. Et ſi in
F, alius angulus cõſtituatur E F M, ęqualis cõplemento altitudinis poli ſupra circulũ Verticalẽ, hoc
88Centrum horo-
logii Verticalis
quo artificio in
ueniatur. eſt, altitudini poli ſupra Horizontem ęqualis, ita vt recta F M, meridianam lineam ſecet in M, erit
M, centrum horologij. Quod aliter hac arte reperiemus. In tabula longitudinum vmbrarum
propoſ. 2. huius lib. accipiatur altitudo poli ſupra Verticalem circulum, nempe complementũ
altitudinis poli ſupra Horizontem, Grad. 48. eiuſq́ue vmbra P. 10. M. 48. Si enim hęc vmbra
beneficio circini transferatur ex E, in lineam meridianam ſurſum verſus vſque ad M, erit M, cẽ-
trum horologij. Quod demonſtrabitur, vt in horologio horizontali. Horę deſcribentur, vt in

Table of figures

Text layer

Text normalization

Search