Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
31 XIX
32 XX
33 XXI
34 XXII
35 XXIII
36 XXIV
37 XXV
38 XXVI
39 XXVII
40 XXVIII
41 XXIX
42 XXX
43 XXXI
44 XXXII
45 XXXIII
46 XXXIV
47 XXXV
48 XXXVI
49 XXXVII
50 XXXVIII
51 XXXIX
52 xl
53
54 2
55 3
56 4
57 5
58 6
59 7
60 8
< >
page |< < (2) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="2" file="0054" n="54" rhead="THEORIÆ"/>
            peculiaribus quibuſque præcipuis per accuratiſſimas demonſtra
              <unsure/>
            -
              <lb/>
            tiones deducendis eſt profecto mirum in modum idoneum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:space="preserve">Habet id quidem ex Leibnitii Theoria elementa prima
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-01" xlink:href="note-0054-01a" xml:space="preserve">In quo conve-
                <lb/>
              niat cum ſyſte-
                <lb/>
              mate Newto
                <lb/>
              niano, & Leib-
                <lb/>
              nitiano.</note>
            ſimplicia, ac prorſus inextenſa: </s>
            <s xml:space="preserve">habet ex Newtoniano ſyſte-
              <lb/>
            mate vires mutuas, quæ pro aliis punctorum diſtantiis a ſe
              <lb/>
            invicem aliæ ſint; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">quidem ex ipſo itidem Newtono non
              <lb/>
            ejuſmodi vires tantummodo, quæ ipſa puncta determinent ad
              <lb/>
            acceſſum, quas vulgo attractiones nominant; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed etiam ejuſino-
              <lb/>
            di, quæ determinent ad receſſum, & </s>
            <s xml:space="preserve">appellantur repulſiones:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">atque id ipſum ita, ut, ubi attractio deſinat, ibi, mutata di-
              <lb/>
            ſtantia, incipiat repulſio, & </s>
            <s xml:space="preserve">vice verſa, quod nimirum New-
              <lb/>
            tonus idem in poſtrema Opticæ Quæſtione propoſuit, ac ex-
              <lb/>
            emplo tranſitus a poſitivis ad negativa, qui habetur in alge-
              <lb/>
            braicis ſormulis, illuſtravit. </s>
            <s xml:space="preserve">Illud autem utrique ſyſtemati
              <lb/>
            commune eſt cum hoc meo, quod quævis particula materiæ
              <lb/>
            cum aliis quibuſvis, utcunque remotis, ita connectitur, ut ad
              <lb/>
            mutationem utcunque exiguam in poſitione unius cujuſvis,
              <lb/>
            determinationes ad motum in omnibus reliquis immutentur,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">niſi ſorte elidantur omnes oppoſitæ, qui caſus eſt inſinities
              <lb/>
            improbabilis, motus in iis omnibus aliquis inde ortus habeatur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:space="preserve">Diſtat autem a Leibnitiana Theoria longiſſime, tum quia
              <lb/>
            nullam extenſionem continuam admittit, quæ ex contiguis, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-02" xlink:href="note-0054-02a" xml:space="preserve">In quo differat
                <lb/>
              a Leibnitiano ,
                <lb/>
              & ipſi præftet.</note>
            ſe contingentibus inextenſis oriatur: </s>
            <s xml:space="preserve">in quo quidem difficultas
              <lb/>
            jam olim contra Zenonem propoſita, & </s>
            <s xml:space="preserve">nunquam ſane aut
              <lb/>
            ſoluta ſatis, aut ſolvenda, de compenetratione omnimoda in-
              <lb/>
            extenſorum contiguorum, eandem vim adhuc habet contra
              <lb/>
            Leibnitianum ſyſtema: </s>
            <s xml:space="preserve">tum quia homogeneitatem admittit
              <lb/>
            in elementis, omni maſſarum diſcrimine a ſola diſpoſitione ,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">diverſa combinatione derivato , ad quam homogeneitatem
              <lb/>
            in elementis, & </s>
            <s xml:space="preserve">diſcriminis rationem in maſſis, ipſa nos Naturæ
              <lb/>
            analogia ducit, ac chemicæ reſolutiones inprimis, in quibus
              <lb/>
            cum ad adeo pauciora numero, & </s>
            <s xml:space="preserve">adeo minus inter ſe di-
              <lb/>
            verſa principiorum genera, in compoſitorum corporum analyſi
              <lb/>
            deveniatur, id ipſum indicio eſt, quo ulterius promoveri poſſit
              <lb/>
            analyſis, eo ad majorem ſimplicitatem, & </s>
            <s xml:space="preserve">homogeneitatem de-
              <lb/>
            veniri debere, adeoque in ultima demum reſolutione ad homo-
              <lb/>
            geneitatem, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſimplicitatem ſummam, contra qua
              <gap/>
              <gap/>
            quidem
              <lb/>
            indiſcernibilium principium, & </s>
            <s xml:space="preserve">principium rationis ſufficientis
              <lb/>
            uſque adeo a Leibnitianis deprædicata, meo quidem judicio,
              <lb/>
            nihil omnino poſſunt.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:space="preserve">Diſtat itidem a Newtoniano ſyſtemate quamplurimum,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0054-03" xlink:href="note-0054-03a" xml:space="preserve">In quo differat
                <lb/>
              a Newtoniano,
                <lb/>
              & ipſi præſtet.</note>
            tum in eo, quod ea, quæ Newtonus in ipſa poſtrema Quæ-
              <lb/>
            ſtione Opticæ conatus eſt explicare per tria principia, gravi-
              <lb/>
            tatis, cohæſionis, fermentationis, immo & </s>
            <s xml:space="preserve">reliqua quampluri-
              <lb/>
            ma, quæ ab iis tribus principiis omnino non pendent, per u-
              <lb/>
            nicam explicat legem virium, expreſſam unica, & </s>
            <s xml:space="preserve">ex pluri-
              <lb/>
            bus inter ſe commixtis non compoſita algebraica formula,
              <lb/>
            vel unica continua geometrica curva: </s>
            <s xml:space="preserve">tum in eo, quod in </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>