Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich - Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero

Scan	Original
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64

5448ALHAZEN oppoſitam, aut obliquæ ſuper ipſam ad partem ſtrictam ex parte poſteriori ſuperficiei directè op-
poſitæ: non apparebit uiſui ex eo, niſi ſuperficies directè oppoſita tantùm. Ergo ex huiuſmodi cor-
poribus non comprehendit uiſus, niſi longitudinem & latitudinem tantùm: ergo non ſentit corpo-
reitatem huiuſmodi. Corpus autem, quod continetur à ſuperficiebus ſecantibus ſe, quando ſuper-
ficies eius fuerit oppoſita uiſui, ſed non ſecundum directam oppoſitionem, & fuerit ſectio iſtius ſu-
perficiei cum alia ſuperficie illius corporis, comprehenſa à uiſu, ita ut poſsit comprehendere duas
ſuperficies ſimul: comprehendetur à uiſu tunc eius corporeitas: quoniam comprehendet obliqua-
tionem ſuperficiei corporis ad eius profunditatem: quare comprehendet extenſionem corporis ſe-
cundum profunditatem, cum comprehenderit ex ſuperficie obliqua extenſionem in longum & la-
tum. Et ſic comprehendet corporeitatem huiuſmodi corporum. Et ſimiliter erit, quando una ſu-
perficierum corporis directè fuerit oppoſita uiſui, & fuerint ſuperficies ſecantes illam ſuperficiem,
aut una illarum obliqua ſuper ſuperficiem directè oppoſitam ad partem amplam ex parte poſterio-
ri ſuperficiei directè oppoſitæ: quoniam uiſus comprehendet in tali corpore ſuperficiem directè op
poſitam, & ſuperficiem obliquè ſecantem ſuperficiem directè oppoſitam, & comprehendet etiam
ſectionem iſtarum ſuperficierum: & ſic, ſicut diximus, comprehendet corporeitatem illius corpo-
ris. Et generaliter dico, quòd omne corpus, in quo poteſt uiſus comprehendere duas ſuperficies
ſecantes ſe, comprehendetur in ſua corporeitate à uiſu. Corporum autem, in quibus eſt ſuperficies
conuexa comprehenſa à uiſu, & illud, quod continet ipſa, eſt aut una ſuperficies, aut multæ ſuperfi-
cies, corporeitatem uiſus comprehendere poterit ex comprehenſione ueritatis eius. Quoniam ſi
ſuperficies conuexa fuerit oppoſita uiſui: erunt remotiones partium eius à uiſu inæquales, & erit
medium eius propinquius extremitatibus uiſus: & cum uiſus comprehenderit conuexitatem eius,
comprehendet quòd medium eius eſt ſibi propinquius extremitatibus: & cum ſenſerit quòd me-
dium eius eſt propinquius illi, & quòd extremitates eius ſunt remotiores: ſentiet ſtatim, quòd ſu-
perficies exit ad ipſum ab ultimis tendentibus ad poſterius: & ſic ſentiet extenſionem corporis in
profunditate, reſpectu ſuperficiei directè oppoſitæ. Et ipſe comprehendet extenſionem corporis
illius ſecundum longitudinem & latitudinem, ex comprehenſione extenſionis ſuperficiei conuexę
ſecundum longitudinem & latitudinem. Et ſimiliter ſi alia ſuperficies corporis præter ſuperficiem
directè oppoſitam, fuerit conuexa: & comprehenderit uiſus conuexitatem eius: comprehendet e-
tiam extenſionem eius ſecundum trinam dimenſionem. Si uerò corporis, in quo eſt ſuperficies con
caua comprehenſa à uiſu, aliam ſuperficiem ſenſerit uiſus, & ſenſerit ſectionem eius cum ſuperficie
concaua: tunc ſentiet obliquationem ſuperficiei corporis illius, & cum ſenſerit obliquationem il-
lius ſuperficiei, ſtatim ſentiet corporeitatem eius. Si autem ſuperficies fuerit concaua, comprehen
ſa à uiſu, & non apparuerit uiſui alia ſuperficierum reſiduarum: non comprehendet uiſus corporei-
tatem illius corporis: neque uiſus comprehendet ex huiuſmodi corporibus, niſi extenſiones eius
ſecundum duas dimenſiones tantùm, & non ſentiet corporeitatem huiuſmodi corporum, niſi per
ſcientiam præcedentem tantùm, non per ſenſum trium dimenſionum illius corporis. Et ſuperfi-
cies concaua etiam extenditur in profunditate propter propinquitatem extremitatum eius ad ui-
ſum & remotionem medij: Sed non comprehenditur ex extenſione profunditatis, niſi extenſio ua-
cuitatis, non extenſio corporis uiſi, cuius ſuperficies eſt illa ſuperficies concaua. Comprehenſio
ergo corporeitatis à uiſu, non eſt, niſi ex comprehenſione obliquationis ſuperficierum corporum:
& obliquitates ſuperficierum corporũ, per quas ſignificatur uiſui, quòd corpora ſint corpora, non
comprehenduntur à uiſu, niſi in corporibus, quorum remotio eſt mediocris. In corporibus au-
tem maximę remotionis, quorum remotio non certificatur à uiſu, non comprehendit uiſus obli-
quationes ſuperficierum: & ſic non comprehendit corporeitatem eius per ſenſum uiſus. Quoniam
in talibus corporibus non comprehendit uiſus ſitus partium ſuperficierum eorum inter ſe, neque
comprehendit ipſas niſi planas, & ſic non comprehendit obliquationes ſuperficierum, & ſic deni-
que non comprehendit corporeitatem. Viſus ergo non comprehẽdit corporeitatem corporis ma-
ximæ remotionis, cuius remotio non certificatur illi. Et ipſe comprehendit corporeitatem cor-
porum ex comprehenſione obliquationum ſuperficierum corporum: & obliquationes ſuperficie-
rum corporum non comprehenduntur à uiſu, niſi in uiſibilibus mediocris remotionis, quorum ſi-
tus partium ſuperficierum inter ſe comprehenduntur à uiſu. Et præter iſtorum uiſibilium corpo-
reitatem, non comprehendit corporeitatem uiſus, niſi per ſcientiam antecedentem tantùm.

32. Circulus percipitur è ſitu, quem obtinet in ſuperficie uiſus. 45 p 4.

FIgura autem rei uiſæ diuiditur in duo: quorum alterum eſt figura circumferentiæ ſuperficiei
rei uiſæ, aut circumferentiæ alicuius partis rei uiſæ: ſecundum autem eſt figura corporeita-
tis rei uiſæ, aut figura corporeitatis alicuius partis rei uiſæ. Et iſte modus eſt forma ſuperfi-
ciei rei uiſæ, cuius corporeitas comprehenditur per ſenſum uiſus, aut forma partis ſuperficiei rei
uiſæ, cuius corporeitas comprehenditur. Et omne, quod uiſus comprehendit ex figuris uiſi-
bilium, diuiditur in iſtos modos. Figura uerò circumferentiæ ſuperficiei rei uiſæ comprehendi-
tur à ſentiente, ex comprehenſione circumferentiæ formæ, quæ peruenit in concauum nerui com-
munιs, & ex comprehenſione circumferentiæ partis ſuperficiei membri ſentientis, in quam per-
uenit forma rei uiſæ: quoniam in utroque iſtorum locorum figuratur circumferentia ſuperficiei rei
uiſæ. Quemcunque ergo iſtorum locorum animaduerterit ſentiens, poterit comprehendere in eo

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64

Scan	Original
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64

Scan	Original
41	35
42	36
43	37
44	38
45	39
46	40
47	41
48	42
49	43
50	44
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64