Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Page concordance

< >
Scan Original
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.000553">
                <pb pagenum="50" xlink:href="025/01/054.jpg"/>
              frà rectam AG deſcendat, nec ab hac poſſit diſcedere; certè non ideò
                <lb/>
              globus volvitur, vt centrum A deſcendat, cùm deſcendere poſſit, etiamſi
                <lb/>
              non volvatur; igitur ideò volvitur, ſeu rotatur, quia cum vtroque modo
                <lb/>
              deſcendere valeat centrum A, per eandem ſcilicet lineam AG, & cùm pri­
                <lb/>
              mo modo difficiliùs deſcendat, propter affrictum partium; ideò ſecundo
                <lb/>
              modo deſcendit, quia ſic faciliùs deſcendit; ſic enim corpus grave non mo­
                <lb/>
              do determinatum eſt ad motum, ſed etiam ad faciliorem, cæteris paribus,
                <lb/>
              motum. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000554">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000555"> Audivi hactenus, in rotis valere rationem vectis; eſt enim
                <lb/>
              vectis quidam perpetuus; vnde manifeſta petitur ratio, cur majoribus
                <lb/>
              rotis currus inſtruantur; nempe inde creſcit mechanicæ potentiæ mo­
                <lb/>
              mentum. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000556">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000557"> Quis negat, in rotis haberi rationem vectis in vecte tamen ſup­
                <lb/>
              ponitur aliquod punctum quaſi immobile, quod in ipſo Hypomoclio col­
                <lb/>
              locatur; quod vt meliùs intelligatur. </s>
            </p>
            <figure id="id.025.01.054.1.jpg" xlink:href="025/01/054/1.jpg" number="17"/>
            <p type="main">
              <s id="s.000558">Supponatur planum DH eſſe horizon­
                <lb/>
              tale, in quo ſit rota, eaque trahatur fune
                <lb/>
              AG, inſerto ſcilicet axe per
                <expan abbr="centrũ">centrum</expan>
              illius
                <lb/>
              A, haud dubiè ſi æquè facile
                <expan abbr="vtraq;">vtraque</expan>
              extre­
                <lb/>
              mitas diametri rotæ DC adduci poſſet à
                <lb/>
              potentia trahente per AG vtraque extre­
                <lb/>
              mitas, ac proinde reliquæ omnes partes
                <lb/>
              rotæ per parallelas AG adducerentur, &
                <lb/>
              omnes æquè citò
                <expan abbr="moverẽtur">moverentur</expan>
              , vt reverà fit,
                <lb/>
              ſi rota humido innatet; at
                <expan abbr="">cum</expan>
              propter
                <expan abbr="af-frictũ">af­
                  <lb/>
                frictum</expan>
              planireta; detur D, ac proinde difficiliùs accedat:
                <expan abbr="punctũ">punctum</expan>
              C longè faci­
                <lb/>
              liùs accedit; item A. &c. </s>
              <s id="s.000559">ac proinde citiùs
                <expan abbr="accedũt">accedunt</expan>
              , ex quo inæquali acceſſu,
                <lb/>
              propter partium nexum, motus orbis neceſſariò ſequitur: Iam vero ſuppo­
                <lb/>
              ne planum inclinatum, & nullam potentiam extrinſecam applicatam eſſe
                <lb/>
              centro A, ſed ſolam ineſſe gravitatem rotæ, quæ à centro A exeritur ab
                <lb/>
              intrinſeco, eodem prorſus modo, quo ante à potentia, fune applicata
                <lb/>
              in plano horrizontali, & vt potentia extrinſeca movet rotam eo motu, quo
                <lb/>
              faciliùs moveri poteſt, mixto ſcilicet ex motu centri & orbis, in hoc plano,
                <lb/>
              ita & propria rotæ gravitas in inclinato; quid clarius? </s>
              <s id="s.000560">maneat igitur illud
                <lb/>
              principium, quòd ſcilicet corpora eo motu moveantur, cæteris paribus, quo
                <lb/>
              faciliùs moveri poſſunt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000561">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000562"> Do manus, & rem optimè capio, ſed antequam vlteriùs per­
                <lb/>
              gas, vnum ex te, Antime; reſcire velim, circa ca, quæ in heſterno con­
                <lb/>
              greſſu à te accepi. </s>
              <s id="s.000563">Illico probavi, vbi diſceſſiſti, pulcherrimum illud expe­
                <lb/>
              rimentum tubi vitrei, in quo aqua per ſpiras deſcendit, dum ſurſum extru­
                <lb/>
              dit, eo, quo dixiſti, modo incluſam illam aëris portionem; obſervavi
                <lb/>
              enim. illam aëris portionem in cylindrum priore contractiorem, vt labenti
                <lb/>
              aquæ ſecus cavam tubi ſuperficiem locus detur, conformari, ita vt tamen
                <lb/>
              ſupicma pars ſit convexa ſphærica infima verò baſis, omnino plana, ſaltem
                <lb/>
              provt oculo ſubjicitur. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>