Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
51 14
52 15
53 16
54 17
55 18
56 19
57 20
58 21
59 22
60 23
61 24
62 25
63 26
64 27
65 28
66 29
67 30
68 31
69 32
70 33
71 34
72 35
73 36
74 37
75 38
76 39
77 40
78 41
79 42
80 43
< >
page |< < (17) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div73" type="section" level="1" n="42">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s775" xml:space="preserve">
              <pb o="17" file="053" n="54" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            vſque ad eius contrum, vt in 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s776" xml:space="preserve">Phyſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s777" xml:space="preserve">Ariſtoteles probat.</s>
            <s xml:id="echoid-s778" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s779" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vervm</emph>
            ſi rem diligentius introſpiciamus, ambæ prædictæ definitiones
              <lb/>
            ſphæræ potius cuilibet globo, ſeu pilæ accõmodari poſſunt, quam ſphæræ illi,
              <lb/>
            de qua l@bellum inſcripſit auctor, & </s>
            <s xml:id="echoid-s780" xml:space="preserve">de qua præcipue nobis eſt futura diſputa-
              <lb/>
            tio; </s>
            <s xml:id="echoid-s781" xml:space="preserve">idcirco aliã deſcriptionẽ adducemus hoc modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s782" xml:space="preserve">Sphæra (de qua agendũ
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-053-01" xlink:href="note-053-01a" xml:space="preserve">Deſcriptio
                <lb/>
              ſphæræ ma
                <lb/>
              @erialis, de
                <lb/>
              qua hic agi
                <lb/>
              tur.</note>
            nobis eſt) eſt inſtrumentum quod dã rotundum, in quo varij circuli armil lęve
              <lb/>
            continentur, quibus cęlorum motus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s783" xml:space="preserve">totius mundi ſitus commodiſſime expli
              <lb/>
            cantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s784" xml:space="preserve">Quale nimirum eſt inſtrumentum, quod ſphæram materialem dicunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s785" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Qui dican-
            <lb/>
          tur inuẽto
            <lb/>
          res primi
            <lb/>
          ſphæræ ma
            <lb/>
          terialis.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s786" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvi</emph>
            autem fuerint pulcherrimi iſtius inſtrumenti inuentores primi, non
              <lb/>
            ſatis conſtat. </s>
            <s xml:id="echoid-s787" xml:space="preserve">Quidam enim putant, Atlantem ſphæram primum reperiſſe; </s>
            <s xml:id="echoid-s788" xml:space="preserve">De
              <lb/>
            inde eam tranſportatam fuiſſe in Græciam ab Her@ule, vt auctor eſt Plinius.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s789" xml:space="preserve">Quidam vero, utidem teſtatur, Anaximandrum M@leſium primum inuentorẽ
              <lb/>
            faciunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s790" xml:space="preserve">Laertius Diogenes Muſæo hanc inuentionem aſcribit. </s>
            <s xml:id="echoid-s791" xml:space="preserve">Alij denique
              <lb/>
            alios inuentores faciunt; </s>
            <s xml:id="echoid-s792" xml:space="preserve">inter quos etiam connumeratur Architas Tarẽtinus
              <lb/>
            non ignobilis Scriptor. </s>
            <s xml:id="echoid-s793" xml:space="preserve">Cicero tamen, & </s>
            <s xml:id="echoid-s794" xml:space="preserve">Maternus teſtantur, Archimedem
              <lb/>
            Sytacuſanum Mathematicum ſubtiliſſimũ inuentorem primum extitiſſe ſphæ
              <lb/>
            ræ in trumẽtalis, quæ ſphærã illam cęleſtem ad viuum repræſentaret. </s>
            <s xml:id="echoid-s795" xml:space="preserve">Nam vt
              <lb/>
            nobis cęlorum cõpoſitionem, ordinationem, motusq́ue eorum ob oculos po-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-053-03" xlink:href="note-053-03a" xml:space="preserve">Sphęra ad
                <lb/>
              mirabilis
                <lb/>
              Archime-
                <lb/>
              dis.</note>
            neret, fabricauit, inquiunt, ſphæram quandam vitream omnino trãſparentem
              <lb/>
            tanto artificio, vt in ea planetarũ globi, præcipue Solis, ac Lunæ, proprijs mo-
              <lb/>
            tibus in diuerſas mundi plagas incederent non ſecus, ac in cęlo ipſo mouẽtur:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s796" xml:space="preserve">ita perfecte, & </s>
            <s xml:id="echoid-s797" xml:space="preserve">ad amuſſim ſphæram cęleſtem imitabatur ſphæra hæc vitrea ab
              <lb/>
            Archimede ſumma induſtria, ac arte conſtructa. </s>
            <s xml:id="echoid-s798" xml:space="preserve">De qua ſphæra Claudianus
              <lb/>
            poeta elegantiſſimum Epigramma conſcripſit, quod libuit hic apponere.</s>
            <s xml:id="echoid-s799" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s800" xml:space="preserve">Iuppiter in paruo cum cerneret æthera vitro.</s>
            <s xml:id="echoid-s801" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s802" xml:space="preserve">Riſit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s803" xml:space="preserve">ad ſuperos talia dicta dedit.</s>
            <s xml:id="echoid-s804" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s805" xml:space="preserve">Huccine mortalis progreßa potentia curę.</s>
            <s xml:id="echoid-s806" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s807" xml:space="preserve">Iam meus in fragili luditur orbe labor.</s>
            <s xml:id="echoid-s808" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s809" xml:space="preserve">Iura poli, rerumq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s810" xml:space="preserve">fidem, legesq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s811" xml:space="preserve">Deorum</s>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s812" xml:space="preserve">Ecce Syracuſius tranſtulit arte ſenex.</s>
            <s xml:id="echoid-s813" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s814" xml:space="preserve">Incluſus varijs famulatur ſpiritus aſtris,</s>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s815" xml:space="preserve">Et viuum certis motibus urget opus.</s>
            <s xml:id="echoid-s816" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s817" xml:space="preserve">Percurrit proprium mentitus Signifer annum,</s>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s818" xml:space="preserve">Et ſimulata nouo Cinthia menſe redit.</s>
            <s xml:id="echoid-s819" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s820" xml:space="preserve">Iamq; </s>
            <s xml:id="echoid-s821" xml:space="preserve">ſuum uoluens audax induſiria mundum</s>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s822" xml:space="preserve">Gaudet, & </s>
            <s xml:id="echoid-s823" xml:space="preserve">humana ſidera mente regit.</s>
            <s xml:id="echoid-s824" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s825" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Et</emph>
            ille punctus dicitur centrum ſpheræ. </s>
            <s xml:id="echoid-s826" xml:space="preserve">Linea uero recta tranſiens
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-053-04" xlink:href="note-053-04a" xml:space="preserve">Centrum,
                <lb/>
              axis, & poli
                <lb/>
              ſphærę qd.</note>
            per centrum ſphæræ, applicans extremitates ſuas ad circunferentiam
              <lb/>
            ex utraque parte, circa quam ſphæra uoluitur, dicitur axis ſphærę. </s>
            <s xml:id="echoid-s827" xml:space="preserve">Duo
              <lb/>
            uero puncta axem terminantia dicuntur poli ſphærę.</s>
            <s xml:id="echoid-s828" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div79" type="section" level="1" n="43">
          <head xml:id="echoid-head47" xml:space="preserve">COMMENTARIVS.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s829" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Declarat</emph>
            hic tribus reliquis definitionibus, quid ſit centrum ſphę-
              <lb/>
            ræ, quid axis, quid denique ſint poli ſphæræ; </s>
            <s xml:id="echoid-s830" xml:space="preserve">quæ omnia perſpicua ſunt in
              <lb/>
            auctore.</s>
            <s xml:id="echoid-s831" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>