545529LIBER SEXTVS.
Debent enim omnes per centrum Solis tranſire, in quocunque loco, ſeu puncto cæli Sol exiſtat,
11Quomodo tres
dicti circuli mo
ueri intelligan-
tur a Ptolemęo. ita vt quilibet tot poſitiones aſſumat in die, quot loca Sol pertranſit. Mouetur autem Horizon
circa æquinoctialem diametrum, ſectionemve, tanquam ad id, quod ſupra terram, & ſub terra eſt,
vt ipſe ait, hoc eſt, ad verticem capitis, eiusq́ue oppoſitum: quæ quidem duo puncta poli ſunt Ho
rizõtis immobilis, ab eoq́;
332[Figure 332]
æqualiter diſtant.
Itaque
circulus maximus, qui per
centrum Solis, vbicunq;
exiſtat, & per polos Meri-
diani, ſeu communes ſe-
2210 ctiones Horizontis, & Ae-
quatoris, Verticalisve du-
ci concipitur, appellatur
à Ptolemæo hoc loco Ho-
rizon mobilis. Huic au-
33Morizon mobi-
lis. tem Horizonti mobili æ-
quidiſtat horologium ad
Horizontem inclinatum,
quod propoſ. 25. lib. 3. de-
ſcripſimus. Meridianus
4420 vero mouetur circa lineã
meridianam, tanquam ad
ortum, atque occaſum, vt
ipſe loquitur, hoc eſt, ad
punctũ ottus ęquinoctia-
lis, occaſusq́ue: quæ qui-
dem duo puncta poli ſunt-
Meridiani immobilis, ab
eoq́ue ęqualitet diſtant.
Itaque circulus maximus
5530 per centrum Solis, vbi-
cunque exiſtat, & per polos Verticalis circuli, communesve ſectiones Horizontis, ac Meridiani
66Meridianus mo
bilis. ductus, à Ptolemæo Meridianus mobilis dicitur hoc loco. Cui quidem Meridiano mobili paral-
lelum eſt horologium ab Horizõte declinans, quod propoſ. 13. lib. 3. conſtruximus. Verticalis de-
nique circa Gnomonem conuertitur, tanquam ad ſeptentrionem, & meridiem, vt ipſe ait, id eſt,
ad punctum Horizontis borealiſſimum, & auſtraliſſimum: quæ quidem duo puncta poli ſunt Ver
ticalis immobilis, æqualiterq́ue ab eo recedunt. Itaque circulus maximus per cen trum Solis, vbi-
cunque exiſtat, & per polos Horizõtis, ſectionesve Meridiani, ac Verticalis ductus, Verticalis mo-
bilis hoc loco intelligitur à Ptolemæo. Vt autem mobiles hoſce circulos ab immobilibus diſtin-
77Verticalis mo-
bilis. guat, imponit illis propria nomina. Horizontẽ enim mobilem vocat ἑκτημ@ριον, propterea quòd,
884099Hectemorion
circulus. vt Olympiodorus in commentariis in tertium librum Meteororum Ariſtotelis ſcribit, ſex poſi-
tiones inter ſe diſtinctas in die aſſumit, ob ſex horas inæquales, quæ quolibet die ab ortu vſque ad
meridiem, & à meridie vſque ad occaſum numerabantur ab antiquis. Meridianus vero mobilis
1010Horatius circu
lus. dicitur circulus Horarius, quoniam ſingula ſpatia horaria comitatur ab ortu ad occaſum vſque.
1111Deſcenſi uus cir
culus. Verticalis denique mobilis appellatur καταβατικὸς, id eſt, Deſcenſiuus, quia oſtendit deſcenſum
Solis ab altiſſima partead humilimam, cùm in eo ſemper altitudo Solis ſupra Horizontem com-
putetur. Vt in ſuperiori figura, ſi Sol ſtatuatur in H, pnncto, erit Horizon mobilis, ſiue Hectemo-
rion F H L G Q M, per centrum Solis ductus, qui quidem circa diametrum æquinoctialem F G,
verſus verticem capitis D, ſupra terram, eiusq́ue oppoſitum B, ſub terra conuertitur. Meridianus
mobilis, ſiue circulus Horarius, erit A H K C Q O N, per idem centrum Solis incedens, qui cir-
121250 ca lineam meridianam A C, mouetur verſus ortum æquinoctialem F, occaſumq́ue G. Verticalis
mobilis, hoc eſt, Deſcenſiuus circulus, erit D H N B Q P, per centrum etiam Solis tranſiens, qui
circa gnomonem D B, circumuoluitur verſus punctum auſtraliſſimum A, borealiſſimumq́ue C.
Supra terram igitur omnes tres circuli mobiles ſe interſecant in H, centro Solis, ſub terra vero in
puncto oppoſito Q; communisq́ue eorum ſectio eſt recta H E Q: Sectio deinde Hectemorii, &
Meridiani eſt recta L E M: Sectio vero Horarii, ac Verticalis eſt recta K E O: Sectio denique De-
ſcenſiui, atque Horizontis eſt recta N E P.
11Quomodo tres
dicti circuli mo
ueri intelligan-
tur a Ptolemęo. ita vt quilibet tot poſitiones aſſumat in die, quot loca Sol pertranſit. Mouetur autem Horizon
circa æquinoctialem diametrum, ſectionemve, tanquam ad id, quod ſupra terram, & ſub terra eſt,
vt ipſe ait, hoc eſt, ad verticem capitis, eiusq́ue oppoſitum: quæ quidem duo puncta poli ſunt Ho
rizõtis immobilis, ab eoq́;
circulus maximus, qui per
centrum Solis, vbicunq;
exiſtat, & per polos Meri-
diani, ſeu communes ſe-
2210 ctiones Horizontis, & Ae-
quatoris, Verticalisve du-
ci concipitur, appellatur
à Ptolemæo hoc loco Ho-
rizon mobilis. Huic au-
33Morizon mobi-
lis. tem Horizonti mobili æ-
quidiſtat horologium ad
Horizontem inclinatum,
quod propoſ. 25. lib. 3. de-
ſcripſimus. Meridianus
4420 vero mouetur circa lineã
meridianam, tanquam ad
ortum, atque occaſum, vt
ipſe loquitur, hoc eſt, ad
punctũ ottus ęquinoctia-
lis, occaſusq́ue: quæ qui-
dem duo puncta poli ſunt-
Meridiani immobilis, ab
eoq́ue ęqualitet diſtant.
Itaque circulus maximus
5530 per centrum Solis, vbi-
cunque exiſtat, & per polos Verticalis circuli, communesve ſectiones Horizontis, ac Meridiani
66Meridianus mo
bilis. ductus, à Ptolemæo Meridianus mobilis dicitur hoc loco. Cui quidem Meridiano mobili paral-
lelum eſt horologium ab Horizõte declinans, quod propoſ. 13. lib. 3. conſtruximus. Verticalis de-
nique circa Gnomonem conuertitur, tanquam ad ſeptentrionem, & meridiem, vt ipſe ait, id eſt,
ad punctum Horizontis borealiſſimum, & auſtraliſſimum: quæ quidem duo puncta poli ſunt Ver
ticalis immobilis, æqualiterq́ue ab eo recedunt. Itaque circulus maximus per cen trum Solis, vbi-
cunque exiſtat, & per polos Horizõtis, ſectionesve Meridiani, ac Verticalis ductus, Verticalis mo-
bilis hoc loco intelligitur à Ptolemæo. Vt autem mobiles hoſce circulos ab immobilibus diſtin-
77Verticalis mo-
bilis. guat, imponit illis propria nomina. Horizontẽ enim mobilem vocat ἑκτημ@ριον, propterea quòd,
884099Hectemorion
circulus. vt Olympiodorus in commentariis in tertium librum Meteororum Ariſtotelis ſcribit, ſex poſi-
tiones inter ſe diſtinctas in die aſſumit, ob ſex horas inæquales, quæ quolibet die ab ortu vſque ad
meridiem, & à meridie vſque ad occaſum numerabantur ab antiquis. Meridianus vero mobilis
1010Horatius circu
lus. dicitur circulus Horarius, quoniam ſingula ſpatia horaria comitatur ab ortu ad occaſum vſque.
1111Deſcenſi uus cir
culus. Verticalis denique mobilis appellatur καταβατικὸς, id eſt, Deſcenſiuus, quia oſtendit deſcenſum
Solis ab altiſſima partead humilimam, cùm in eo ſemper altitudo Solis ſupra Horizontem com-
putetur. Vt in ſuperiori figura, ſi Sol ſtatuatur in H, pnncto, erit Horizon mobilis, ſiue Hectemo-
rion F H L G Q M, per centrum Solis ductus, qui quidem circa diametrum æquinoctialem F G,
verſus verticem capitis D, ſupra terram, eiusq́ue oppoſitum B, ſub terra conuertitur. Meridianus
mobilis, ſiue circulus Horarius, erit A H K C Q O N, per idem centrum Solis incedens, qui cir-
121250 ca lineam meridianam A C, mouetur verſus ortum æquinoctialem F, occaſumq́ue G. Verticalis
mobilis, hoc eſt, Deſcenſiuus circulus, erit D H N B Q P, per centrum etiam Solis tranſiens, qui
circa gnomonem D B, circumuoluitur verſus punctum auſtraliſſimum A, borealiſſimumq́ue C.
Supra terram igitur omnes tres circuli mobiles ſe interſecant in H, centro Solis, ſub terra vero in
puncto oppoſito Q; communisq́ue eorum ſectio eſt recta H E Q: Sectio deinde Hectemorii, &
Meridiani eſt recta L E M: Sectio vero Horarii, ac Verticalis eſt recta K E O: Sectio denique De-
ſcenſiui, atque Horizontis eſt recta N E P.
QVONIAM vero inſtitutum eſt docere hoc lib.
qua ratione per arcus, circunferentiasve
quaſdam dictorum circulorum horologia deſcribantur, quæ Horizonti, Verticali circulo, & Me-
1313Sex circunferen
tiæ in dictis ſex
circulis confi-
derandz ſunt. ridiano æquidiſtent, conſiderandæ erunt cum Ptolemęo diligenter in ſex illis circulis, quorum
tres immobil es, & tres mobiles ſunt, vt diximus, ſex circunferentiæ pro qualibet hora, ſingulæ
quaſdam dictorum circulorum horologia deſcribantur, quæ Horizonti, Verticali circulo, & Me-
1313Sex circunferen
tiæ in dictis ſex
circulis confi-
derandz ſunt. ridiano æquidiſtent, conſiderandæ erunt cum Ptolemęo diligenter in ſex illis circulis, quorum
tres immobil es, & tres mobiles ſunt, vt diximus, ſex circunferentiæ pro qualibet hora, ſingulæ