Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Table of figures

< >
[Figure 311]
[Figure 312]
[Figure 313]
[Figure 314]
[Figure 315]
[Figure 316]
[Figure 317]
[Figure 318]
[Figure 319]
[Figure 320]
[Figure 321]
[Figure 322]
[Figure 323]
[Figure 324]
[Figure 325]
[Figure 326]
[Figure 327]
[Figure 328]
[Figure 329]
[Figure 330]
[Figure 331]
[Figure 332]
[Figure 333]
[Figure 334]
[Figure 335]
[Figure 336]
[Figure 337]
[Figure 338]
[Figure 339]
[Figure 340]
< >
page |< < (529) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1729" type="section" level="1" n="468">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s34062" xml:space="preserve">
              <pb o="529" file="0545" n="545" rhead="LIBER SEXTVS."/>
            Debent enim omnes per centrum Solis tranſire, in quocunque loco, ſeu puncto cæli Sol exiſtat,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0545-01" xlink:href="note-0545-01a" xml:space="preserve">Quomodo tres
                <lb/>
              dicti circuli mo
                <lb/>
              ueri intelligan-
                <lb/>
              tur a Ptolemęo.</note>
            ita vt quilibet tot poſitiones aſſumat in die, quot loca Sol pertranſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s34063" xml:space="preserve">Mouetur autem Horizon
              <lb/>
            circa æquinoctialem diametrum, ſectionemve, tanquam ad id, quod ſupra terram, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34064" xml:space="preserve">ſub terra eſt,
              <lb/>
            vt ipſe ait, hoc eſt, ad verticem capitis, eiusq́ue oppoſitum: </s>
            <s xml:id="echoid-s34065" xml:space="preserve">quæ quidem duo puncta poli ſunt Ho
              <lb/>
            rizõtis immobilis, ab eoq́;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s34066" xml:space="preserve">
              <figure xlink:label="fig-0545-01" xlink:href="fig-0545-01a" number="332">
                <image file="0545-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0545-01"/>
              </figure>
            æqualiter diſtant. </s>
            <s xml:id="echoid-s34067" xml:space="preserve">Itaque
              <lb/>
            circulus maximus, qui per
              <lb/>
            centrum Solis, vbicunq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s34068" xml:space="preserve">exiſtat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34069" xml:space="preserve">per polos Meri-
              <lb/>
            diani, ſeu communes ſe-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0545-02" xlink:href="note-0545-02a" xml:space="preserve">10</note>
            ctiones Horizontis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34070" xml:space="preserve">Ae-
              <lb/>
            quatoris, Verticalisve du-
              <lb/>
            ci concipitur, appellatur
              <lb/>
            à Ptolemæo hoc loco Ho-
              <lb/>
            rizon mobilis. </s>
            <s xml:id="echoid-s34071" xml:space="preserve">Huic au-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0545-03" xlink:href="note-0545-03a" xml:space="preserve">Morizon mobi-
                <lb/>
              lis.</note>
            tem Horizonti mobili æ-
              <lb/>
            quidiſtat horologium ad
              <lb/>
            Horizontem inclinatum,
              <lb/>
            quod propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s34072" xml:space="preserve">25. </s>
            <s xml:id="echoid-s34073" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s34074" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s34075" xml:space="preserve">de-
              <lb/>
            ſcripſimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s34076" xml:space="preserve">Meridianus
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0545-04" xlink:href="note-0545-04a" xml:space="preserve">20</note>
            vero mouetur circa lineã
              <lb/>
            meridianam, tanquam ad
              <lb/>
            ortum, atque occaſum, vt
              <lb/>
            ipſe loquitur, hoc eſt, ad
              <lb/>
            punctũ ottus ęquinoctia-
              <lb/>
            lis, occaſusq́ue: </s>
            <s xml:id="echoid-s34077" xml:space="preserve">quæ qui-
              <lb/>
            dem duo puncta poli ſunt-
              <lb/>
            Meridiani immobilis, ab
              <lb/>
            eoq́ue ęqualitet diſtant.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s34078" xml:space="preserve">Itaque circulus maximus
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0545-05" xlink:href="note-0545-05a" xml:space="preserve">30</note>
            per centrum Solis, vbi-
              <lb/>
            cunque exiſtat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34079" xml:space="preserve">per polos Verticalis circuli, communesve ſectiones Horizontis, ac Meridiani
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0545-06" xlink:href="note-0545-06a" xml:space="preserve">Meridianus mo
                <lb/>
              bilis.</note>
            ductus, à Ptolemæo Meridianus mobilis dicitur hoc loco. </s>
            <s xml:id="echoid-s34080" xml:space="preserve">Cui quidem Meridiano mobili paral-
              <lb/>
            lelum eſt horologium ab Horizõte declinans, quod propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s34081" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s34082" xml:space="preserve">lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s34083" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s34084" xml:space="preserve">conſtruximus. </s>
            <s xml:id="echoid-s34085" xml:space="preserve">Verticalis de-
              <lb/>
            nique circa Gnomonem conuertitur, tanquam ad ſeptentrionem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34086" xml:space="preserve">meridiem, vt ipſe ait, id eſt,
              <lb/>
            ad punctum Horizontis borealiſſimum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34087" xml:space="preserve">auſtraliſſimum: </s>
            <s xml:id="echoid-s34088" xml:space="preserve">quæ quidem duo puncta poli ſunt Ver
              <lb/>
            ticalis immobilis, æqualiterq́ue ab eo recedunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s34089" xml:space="preserve">Itaque circulus maximus per cen trum Solis, vbi-
              <lb/>
            cunque exiſtat, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34090" xml:space="preserve">per polos Horizõtis, ſectionesve Meridiani, ac Verticalis ductus, Verticalis mo-
              <lb/>
            bilis hoc loco intelligitur à Ptolemæo. </s>
            <s xml:id="echoid-s34091" xml:space="preserve">Vt autem mobiles hoſce circulos ab immobilibus diſtin-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0545-07" xlink:href="note-0545-07a" xml:space="preserve">Verticalis mo-
                <lb/>
              bilis.</note>
            guat, imponit illis propria nomina. </s>
            <s xml:id="echoid-s34092" xml:space="preserve">Horizontẽ enim mobilem vocat ἑκτημ@ριον, propterea quòd,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0545-08" xlink:href="note-0545-08a" xml:space="preserve">40</note>
              <note position="right" xlink:label="note-0545-09" xlink:href="note-0545-09a" xml:space="preserve">Hectemorion
                <lb/>
              circulus.</note>
            vt Olympiodorus in commentariis in tertium librum Meteororum Ariſtotelis ſcribit, ſex poſi-
              <lb/>
            tiones inter ſe diſtinctas in die aſſumit, ob ſex horas inæquales, quæ quolibet die ab ortu vſque ad
              <lb/>
            meridiem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34093" xml:space="preserve">à meridie vſque ad occaſum numerabantur ab antiquis. </s>
            <s xml:id="echoid-s34094" xml:space="preserve">Meridianus vero mobilis
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0545-10" xlink:href="note-0545-10a" xml:space="preserve">Horatius circu
                <lb/>
              lus.</note>
            dicitur circulus Horarius, quoniam ſingula ſpatia horaria comitatur ab ortu ad occaſum vſque.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s34095" xml:space="preserve">
              <note position="right" xlink:label="note-0545-11" xlink:href="note-0545-11a" xml:space="preserve">Deſcenſi uus cir
                <lb/>
              culus.</note>
            Verticalis denique mobilis appellatur καταβατικὸς, id eſt, Deſcenſiuus, quia oſtendit deſcenſum
              <lb/>
            Solis ab altiſſima partead humilimam, cùm in eo ſemper altitudo Solis ſupra Horizontem com-
              <lb/>
            putetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s34096" xml:space="preserve">Vt in ſuperiori figura, ſi Sol ſtatuatur in H, pnncto, erit Horizon mobilis, ſiue Hectemo-
              <lb/>
            rion F H L G Q M, per centrum Solis ductus, qui quidem circa diametrum æquinoctialem F G,
              <lb/>
            verſus verticem capitis D, ſupra terram, eiusq́ue oppoſitum B, ſub terra conuertitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s34097" xml:space="preserve">Meridianus
              <lb/>
            mobilis, ſiue circulus Horarius, erit A H K C Q O N, per idem centrum Solis incedens, qui cir-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0545-12" xlink:href="note-0545-12a" xml:space="preserve">50</note>
            ca lineam meridianam A C, mouetur verſus ortum æquinoctialem F, occaſumq́ue G. </s>
            <s xml:id="echoid-s34098" xml:space="preserve">Verticalis
              <lb/>
            mobilis, hoc eſt, Deſcenſiuus circulus, erit D H N B Q P, per centrum etiam Solis tranſiens, qui
              <lb/>
            circa gnomonem D B, circumuoluitur verſus punctum auſtraliſſimum A, borealiſſimumq́ue C.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s34099" xml:space="preserve">Supra terram igitur omnes tres circuli mobiles ſe interſecant in H, centro Solis, ſub terra vero in
              <lb/>
            puncto oppoſito Q; </s>
            <s xml:id="echoid-s34100" xml:space="preserve">communisq́ue eorum ſectio eſt recta H E Q: </s>
            <s xml:id="echoid-s34101" xml:space="preserve">Sectio deinde Hectemorii, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34102" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Meridiani eſt recta L E M: </s>
            <s xml:id="echoid-s34103" xml:space="preserve">Sectio vero Horarii, ac Verticalis eſt recta K E O: </s>
            <s xml:id="echoid-s34104" xml:space="preserve">Sectio denique De-
              <lb/>
            ſcenſiui, atque Horizontis eſt recta N E P.</s>
            <s xml:id="echoid-s34105" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s34106" xml:space="preserve">QVONIAM vero inſtitutum eſt docere hoc lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s34107" xml:space="preserve">qua ratione per arcus, circunferentiasve
              <lb/>
            quaſdam dictorum circulorum horologia deſcribantur, quæ Horizonti, Verticali circulo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34108" xml:space="preserve">Me-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0545-13" xlink:href="note-0545-13a" xml:space="preserve">Sex circunferen
                <lb/>
              tiæ in dictis ſex
                <lb/>
              circulis confi-
                <lb/>
              derandz ſunt.</note>
            ridiano æquidiſtent, conſiderandæ erunt cum Ptolemęo diligenter in ſex illis circulis, quorum
              <lb/>
            tres immobil es, & </s>
            <s xml:id="echoid-s34109" xml:space="preserve">tres mobiles ſunt, vt diximus, ſex circunferentiæ pro qualibet hora, ſingulæ </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>