Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 432
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 432
[out of range]
>
page
|<
<
(530)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1729
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
468
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34109
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
530
"
file
="
0546
"
n
="
546
"
rhead
="
GNOMONICES
"/>
ſingulis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34110
"
xml:space
="
preserve
">tres quidem in tribus circulis immobilibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34111
"
xml:space
="
preserve
">in mobilibus totidem: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34112
"
xml:space
="
preserve
">quæ omnes à cir-
<
lb
/>
culis, quorum ſunt partes, nomen accipiunt, ita vt ea, quæ in Horizonte ſumitur, dicatur circun-
<
lb
/>
ferentia horizontalis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34113
"
xml:space
="
preserve
">quæ in Deſcenſiuo, deſcenſiua; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34114
"
xml:space
="
preserve
">quæ in Verticali, Verticalis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34115
"
xml:space
="
preserve
">quæ in Horario,
<
lb
/>
horatia; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34116
"
xml:space
="
preserve
">quę in Meridiano, meridiana; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34117
"
xml:space
="
preserve
">quæ denique in Hectemorio, hectemoria. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34118
"
xml:space
="
preserve
">Horizontalis
<
lb
/>
<
figure
xlink:label
="
fig-0546-01
"
xlink:href
="
fig-0546-01a
"
number
="
333
">
<
image
file
="
0546-01
"
xlink:href
="
http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0546-01
"/>
</
figure
>
circunferentia interiicitur
<
lb
/>
in Horizonte inter Verti-
<
lb
/>
calem circulum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34119
"
xml:space
="
preserve
">Deſcen
<
lb
/>
ſiuum, qualis eſt circunfe-
<
lb
/>
rentia Horizõtis F N: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34120
"
xml:space
="
preserve
">De-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-01
"
xlink:href
="
note-0546-01a
"
xml:space
="
preserve
">Hurizõ@@lis cir-
<
lb
/>
cunfer@ntia.</
note
>
ſcenſiua in Deſcenſiuo cir
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-02
"
xlink:href
="
note-0546-02a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
culo comprehenditur in-
<
lb
/>
ter centrum Solis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34121
"
xml:space
="
preserve
">verti-
<
lb
/>
cem capitis, cuiuſmodi eſt
<
lb
/>
circunferentia Deſcenſiui
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-03
"
xlink:href
="
note-0546-03a
"
xml:space
="
preserve
">Defcenſiuz.</
note
>
circuli D H: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34122
"
xml:space
="
preserve
">Verticalis
<
lb
/>
clauditur inter Meridia-
<
lb
/>
num, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34123
"
xml:space
="
preserve
">Horarium circu-
<
lb
/>
lum in circulo Verticali,
<
lb
/>
qualis eſt circunferentis
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-04
"
xlink:href
="
note-0546-04a
"
xml:space
="
preserve
">Ve@tieali@.</
note
>
circuli Verticalis D K: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34124
"
xml:space
="
preserve
">Ho
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-05
"
xlink:href
="
note-0546-05a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
raria intercipitur in Hora-
<
lb
/>
rio circulo inter centrum
<
lb
/>
Solis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34125
"
xml:space
="
preserve
">alterutrum polo-
<
lb
/>
rũ Verticalis circuli, qua-
<
lb
/>
lis eſt circunſerentia cir-
<
lb
/>
culi Horarij A H: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34126
"
xml:space
="
preserve
">Meri-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-06
"
xlink:href
="
note-0546-06a
"
xml:space
="
preserve
">H@rati@.</
note
>
diana cõtinetur inter Ho-
<
lb
/>
rizontem, atque Hectemo
<
lb
/>
rion in Meridiano circu-
<
lb
/>
lo, cuiuſmodi eſt circun-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-07
"
xlink:href
="
note-0546-07a
"
xml:space
="
preserve
">Meridiana.</
note
>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-08
"
xlink:href
="
note-0546-08a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
ferentia Meridiani A L:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34127
"
xml:space
="
preserve
">Hectemoria denique in-
<
lb
/>
teriacet in Hectemorio circulo inter centrum Solis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34128
"
xml:space
="
preserve
">punctum ortus æquinoctialis, vel occaſus,
<
lb
/>
qualis eſt circunferentia Hectemorii F H. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34129
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-09
"
xlink:href
="
note-0546-09a
"
xml:space
="
preserve
">Hectemoria.</
note
>
</
s
>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34130
"
xml:space
="
preserve
">CÆTERVM cùm dictæ circunferentiæ aliquando ſint quadrantes, interdum vero qua-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-10
"
xlink:href
="
note-0546-10a
"
xml:space
="
preserve
">Nulla dictarú
<
lb
/>
circunferentia -
<
lb
/>
rum quadrani@
<
lb
/>
ſuperare debet.</
note
>
drante maiores, minoresve; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34131
"
xml:space
="
preserve
">quando quadrantem ſuperant, accipiendæ erunt eæ, quæ cum illis ſe-
<
lb
/>
micircuſum conſtituunt: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34132
"
xml:space
="
preserve
">non quod omnino hoc ſit neceſſarium, ſed quòd expeditius hac ratio-
<
lb
/>
ne horologia deſcribantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34133
"
xml:space
="
preserve
">Vt ſi v. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34134
"
xml:space
="
preserve
">g. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34135
"
xml:space
="
preserve
">Sol exiſtat poſt meridiem, non erit ſumenda illa circunfe-
<
lb
/>
rentia horizontalis, quæ inter Verticalem circulum ex parte orientis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34136
"
xml:space
="
preserve
">Deſcenſiuum ex parteoc-
<
lb
/>
cidentis poſita eſt, quoniam ea quadrantem ſuperat, ſed illa, quæ inter Verticalem ex parte occi-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-11
"
xlink:href
="
note-0546-11a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
dentis, Deſcenſiuumq́ue interijcitur, quoniam hæc quadrante minor eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34137
"
xml:space
="
preserve
">atque ita de cæteris di-
<
lb
/>
cendum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34138
"
xml:space
="
preserve
">Vnde quoniam omnes dictæ circunferentiæ initium ſumuntà tribus illis ſectioni-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-12
"
xlink:href
="
note-0546-12a
"
xml:space
="
preserve
">Vnde initium
<
lb
/>
habeant ſex di-
<
lb
/>
ctæ circunferen
<
lb
/>
tiæ.</
note
>
bus communibus trium circulorum immobilium, vt horizontalis, atque hectemoria à ſectione
<
lb
/>
æquinoctiali F G, quæ axis eſt Meridiani, cum per eius polos ducatur, Verticalis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34139
"
xml:space
="
preserve
">deſcenſiua
<
lb
/>
à gnomone D B, qui axis eſt Horizontis per illius polos incedens, meridiana denique, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34140
"
xml:space
="
preserve
">horaria
<
lb
/>
à linea meridiana A B, quæ axis eſt Verticalis, cum per eius polos tranſeat: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34141
"
xml:space
="
preserve
">fit, vt tempore anteme
<
lb
/>
ridiano tam horizontalis circunferentia, quàm hectemoria initium ſumat à diametro æquino-
<
lb
/>
ctiali ex parte orientis, puta ab ortu æquinoctiali; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34142
"
xml:space
="
preserve
">pomeridiano vero tempore ex parte occidentis,
<
lb
/>
ſiue ab occaſu æquinoctiali. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34143
"
xml:space
="
preserve
">Pari ratione efficitur, tam Verticalem circunferentiam, quàm deſcen
<
lb
/>
ſiuam principium habere in gnomone à vertice capitis, vbicunque Sol ſupra Horizontem exiſtat,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-13
"
xlink:href
="
note-0546-13a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
quia femper minor eſt quadrante, alia vero inchoata ab oppoſito verticis, quadrãte maior. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34144
"
xml:space
="
preserve
">Perſpi-
<
lb
/>
cuum denique eſt, Sole exiſtente in parte hemiſphærii auſtrali, quæ vergit à Verticali circulo ver-
<
lb
/>
ſus polum antarcticum, tam circunferentiam meridianam, quàm horariam initium habere à li-
<
lb
/>
nea meridiana ex parte auſtrali; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34145
"
xml:space
="
preserve
">Sole vero exiſtente in parte hemiſphærii boreali, quæ à Verticali
<
lb
/>
circulo verſus polum arcticum porrigitur, ab eadem linea ex parte ſeptentrionali. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34146
"
xml:space
="
preserve
">Quòd ſi quan
<
lb
/>
do circunferentia aliqua quadranti ſit æqualis, nihil intereſt, ab vtro ſectionis extremo initium
<
lb
/>
ſumatur,</
s
>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34147
"
xml:space
="
preserve
">EX his autem ſex circunferentiis determinatur radii ſolaris poſitio in planis, quæ Horizon-
<
lb
/>
ti, Verticali, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34148
"
xml:space
="
preserve
">Meridiano æquidiſtant, quam qualibet hora habet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34149
"
xml:space
="
preserve
">Nam horizontalis circunfe-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0546-14
"
xlink:href
="
note-0546-14a
"
xml:space
="
preserve
">Oſſcia dictatũ
<
lb
/>
ſex circunferen-
<
lb
/>
tiarum.</
note
>
rentia indicat vmbræ latitudinem in plano, quod Horizonti æquidiſtat, id eſt, demonſtrat, quan-
<
lb
/>
tum vmbra declinat à communi ſectione Verticalis circuli, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s34150
"
xml:space
="
preserve
">illius plani, quæ ab ortu in </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>