Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
35
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg348
"/>
<
lb
/>
ſtantiæ ſupponitur: realis autem compoſitio eſt in partibus ſubſtantiæ ſubiectis quæ ex materia
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
formaq́
">formaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>exiſtunt. </
s
>
<
s
>Compoſitionem logicam compoſitionem vel rationum, vt ſubiectarum par
<
lb
/>
tium in genere; continet enim genus in ſe vniuerſo quodam modo & virtute rationem ſuarum
<
lb
/>
partium, vel etiam à ratione factam, cùm ſimpliciter, & ſine vlla conditione ſumitur id quod
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
<
lb
/>
aliqua lege & modo audiendum eſt. </
s
>
<
s
>Ex horum numero ſunt ſententiæ veterum. </
s
>
<
s
>Omnium
<
expan
abbr
="
horũ
">horum</
expan
>
<
lb
/>
vſus eſt in omni doctrina, & in phyſica præcipuè. </
s
>
<
s
>Nam 7. Met. illa repoſuit in notis nobis quo
<
lb
/>
rum auxilio principiorum notitia paretur quæ parum participant ipſum eſſe, tamen ea ſic habe
<
lb
/>
re compertum eſt, quamuis cauſſa lateat; hæc ſunt accidentia & inhærentia rebus: parum enim
<
lb
/>
conſiſtunt; quia non per ſe, ſed in ſubſtantia conſiſtunt; & cùm cauſſas habeant, ſine cauſſa verò
<
lb
/>
noſcantur, exiliter admodum cognoſcuntur. </
s
>
<
s
>Ex eodem ordine ſunt compoſita ex materia, &
<
lb
/>
quæcunque ſunt hoc aliquid: quandò compoſita multò minus participent ipſum eſſe quàm for
<
lb
/>
ma: nam conſtant ex materia ſenſili quæ eſt potentia, non actu, & per ſe ipſa ſunt caduca atque
<
lb
/>
mortalia. </
s
>
<
s
>quibus omnibus vtitur ſcientia naturalis, dum ab iis quę inſunt in loco, vel incremento
<
lb
/>
eorum venatur eſſentiam, & auxilio motus inuenit materiam, functionis ope formam, atque ex
<
lb
/>
inſpectione partium corporis animæ naturam veſtigat. </
s
>
<
s
>Valet multum (vt de tertia compoſitione
<
lb
/>
dicam) genus ad aperiendas differentias, & partes ſubiectas: etenim ex eo, quaſi ex toto earum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg349
"/>
<
lb
/>
ratio communis oſtenditur, quæ partiendo illuſtratur; & cuique propria redditur; vt dum in ani
<
lb
/>
mali ſenſum
<
expan
abbr
="
motumq́
">motumque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>perſpicimus; & varios ſenſuum gradus
<
expan
abbr
="
variosq́
">variosque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>modos progrediendi no
<
lb
/>
tantes animalium ſpecies conſtituimus. </
s
>
<
s
>Illorum certè fructus maximus quæ generatim & abſo
<
lb
/>
lutè pronunciata fuerunt; hæc enim cùm per experientiam nobis notuerint; facilè creduntur;
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
eoq́
">eoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>maximè, quòd vniuersè vera ſunt; quia tamen flagitant modum; patiunt
<
expan
abbr
="
imperfectã
">imperfectam</
expan
>
quan
<
lb
/>
dam cognitionem quæ tùm abſoluitur, ſi debitum
<
expan
abbr
="
modũ
">modum</
expan
>
addideris: ex illo enim quòd nouimus
<
lb
/>
omne quod fit, fieri ex eo quod eſt; & ex eo quod non eſt, collegimus materiam quæ partim eſt,
<
lb
/>
partim non eſt. </
s
>
<
s
>Sed his omnibus veterum ſententiarum expenſio præponitur. </
s
>
<
s
>iubet enim phi
<
lb
/>
loſophus,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vt principiorum probationes colligamus ex rationibus adhibitis teſtimoniis, exem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg350
"/>
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
plisq́
">plisque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>apparentibus. </
s
>
<
s
>In quibus ſi cum dicendis omnes homines conſentire videantur, optimum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Si minus quodammodo quidem omnino, quod ab opinione deducti facient. </
s
>
<
s
>habet enim vnuſ
<
lb
/>
quiſque peculiare quoddam procliue ad veritatem ex quibus neceſſe eſt aliquo pacto demon
<
lb
/>
ſtrare de ipſis; ex iis enim quæ verè ſanè dicuntur, at non perſpicuè procedentibus exiſtet & id
<
lb
/>
quod eſt perſpicuè, tranſumentibus ſemper ea quæ ſunt notiora inter illa quæ confusè dici con
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg351
"/>
<
lb
/>
ſueuerunt. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Itaque ex ordiri vult tractationem à primis, quæ
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
perſpicuè dicuntur, ſtudentibus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg352
"/>
<
lb
/>
poſt inuenire perſpicuè quid eſt illud de quo laboramus, vt in morali quid eſt beatitudo; in qua
<
lb
/>
quidem tractatione accipit hoc in quo conſentiunt omnes, eam nimirùm eſſe bonum præſtantiſ
<
lb
/>
ſimum. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
eandem methodi rationem non modo in ea diſceptatione de beatitudine obſeruandam
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg353
"/>
<
lb
/>
eſſe monet; ſed in aliis omnibus in quibus aliquid rei propoſitæ cognoſcentes ea quærimus quæ
<
lb
/>
neſcimus. </
s
>
<
s
>Quamobrem oportere per ea quæ verè quidem pronunciantur, non autem perſpicuè,
<
lb
/>
eruere conari quod verè eſt & perſpicuè. </
s
>
<
s
>Hæc nos igitur ea dicimus eſſe quæ nonmodo in ethi
<
lb
/>
cis, ſed in philoſophia quæ ſequitur naturalem, & in phyſica proponit nob. </
s
>
<
s
>Ariſtoteles, vt eorum
<
lb
/>
auxilio principiorum notitiam comparemus, omnium conſenſum fundamentum firmiſsimum
<
lb
/>
eſſe putantes; ac ſi non omnes ſanè conſentiant, conari tamen oſtendere, vt ea dicere voluiſſe vi
<
lb
/>
deantur, quæ ſi monſtrata fuerint, propter innatam propenſionem ad veritatem facillimè nobis
<
lb
/>
concedentur. </
s
>
<
s
>itaque tranſumptis, ideſt, ad bonum ſenſum deductis iis quæ verè quidem, ſed ob
<
lb
/>
ſcurè pronunciantur, ſcientiarum prima principia comperiemus. </
s
>
<
s
>Ex his multa ſunt, vt illa con
<
lb
/>
traria eſſe principia,
<
expan
abbr
="
eademq́
">eademque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>non contraria; conſimiliter ex non ente, aut ex ente fieri id quod
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg354
"/>
<
lb
/>
fit, quæ cùm vniuersè vera ſint, obſcurè tamen dicuntur. </
s
>
<
s
>hæc ſi illuſtrentur, & in bonam partem
<
lb
/>
accipiantur, & accommodentur ad ea quæ verè & cum ratione conſtituta fuerunt; vera prorſus
<
lb
/>
habebuntur; & in iis
<
expan
abbr
="
principiorũ
">principiorum</
expan
>
natura elucebit. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Atque hic eſt modus omnium aptiſsimus ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg355
"/>
<
lb
/>
diſſoluendas dubitationes, & tollenda contraria; nam ſic omnia quæ videntur ineſſe, conſeruan
<
lb
/>
tur, & quæ contraria cenſentur; monſtrantur diſtinguendo non eſſe contraria: ſic enim verè pro
<
lb
/>
nunciantur, aliter non verè, vt verbis Ariſtotelis vtar. </
s
>
<
s
>Itaque hæc quæ veteres aſſumpſerunt, ea
<
lb
/>
nota nobis eſſe arbitror, vnde via muniatur qua poſsimus ad principia nobis ignota peruenire.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Proinde fuit conſuetudo philoſophi veterum ſententias in exordio cuiuſque methodi ſedulò
<
lb
/>
diſcutere, quòd veritatem, ſi non planè eloquuntur, at balbutiunt. </
s
>
<
s
>& cùm maiore ex parte veræ
<
lb
/>
ſint: nanque ſenſibus plerunque fundantur; non difficile eſt illas repurgare;
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
<
expan
abbr
="
idq́
">idque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>in omni me
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg356
"/>
<
lb
/>
thodo conandum: præterquàm quòd ſi inde ducatur initium; vitatur negotium congrediendi
<
lb
/>
cum imperitis, nec omnia reuocanda ſunt in controuerſiam, cùm aliqua item ex illis periti rece
<
lb
/>
perint quorum iudicium videtur eſſe approbandum, & præcipuè veterum de principiis,
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quòd
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg357
"/>
<
lb
/>
enim veteres ortui rerum viciniores eſſent, vim principiorum magis tenere potuerint; quia periti
<
lb
/>
principia cominus intuentur. </
s
>
<
s
>Accedit eodem, quòd ſuppeditant veterum dicta copiam </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>