Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002334
">
<
pb
pagenum
="
407
"
xlink:href
="
016/01/056.jpg
"/>
ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002335
">Non negauerim, quòd tamen ob æſtum
<
lb
/>
illius eſt difficillimum, decurrientibus aquis
<
lb
/>
maris ſub terra magno impetu, ac procul,
<
lb
/>
aquæ dulcis fontem poſſe ſcaturire. </
s
>
<
s
id
="
s.002336
">Indicio
<
lb
/>
eſt, ſalſedinem minui ſpacij longitudine,
<
lb
/>
quòd putei effoſſi quò magis à mari diſtant,
<
lb
/>
eò minus ſunt ſalſi. </
s
>
<
s
id
="
s.002337
">Verùm hoc forſitan non
<
lb
/>
tam fiet ſeparatione ſalis ex diſtantia, quàm
<
lb
/>
admiſtione aliarum dulcium aquarum. </
s
>
<
s
id
="
s.002338
">Exi
<
lb
/>
ſtimandum tamen aquam puteorum, quam
<
lb
/>
Hauſum vocant Mediolanenſes, è mari de
<
lb
/>
riuari. </
s
>
<
s
id
="
s.002339
">Siquidem non tam impetu, quàm
<
lb
/>
ſpacij longitudine, nec tam admiſtione dul
<
lb
/>
cium aliarum aquarum, quàm ſalis grauita
<
lb
/>
te, aqua ipſa dulceſcit. </
s
>
<
s
id
="
s.002340
">Nam ſal in aqua
<
lb
/>
cùm quieuerit, deſcendit ad imum grauita
<
lb
/>
te ſui: currente autem aqua repurgatur à
<
lb
/>
terra. </
s
>
<
s
id
="
s.002341
">Sed ob id mare, neque quieſcit, nec
<
lb
/>
currit, ſed æſtu agitatur, vt ſalſum maneat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002342
">Tribus igitur modis aqua maris fontibus
<
lb
/>
ſcaturiens procul dulcis euadit: permiſtio
<
lb
/>
ne aliorum dulcium curſu, atque ob id pur
<
lb
/>
gatione à limo atque arena, & falis ſpontè
<
lb
/>
deſcendentis grauitate. </
s
>
<
s
id
="
s.002343
">Atque hoc etiam
<
lb
/>
commodum dulcis aquæ mare ipſum præ
<
lb
/>
bet. </
s
>
<
s
id
="
s.002344
">Sed de fluminum ortu rectè videtur
<
lb
/>
Ariſtoteles ſenſiſſe: vbi verò in cauum am
<
lb
/>
plumque locum influxerint, lacus creant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002345
">Igitur fluminum, ac fontium, torrentium
<
lb
/>
que ac lacuum cauſam diximus.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg261
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002346
">
<
margin.target
id
="
marg259
"/>
Flumen cur
<
lb
/>
nullum ſal
<
lb
/>
ſum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002347
">
<
margin.target
id
="
marg260
"/>
Cur flumina
<
lb
/>
matutinò
<
lb
/>
maximè
<
lb
/>
creſcunt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002348
">
<
margin.target
id
="
marg261
"/>
Mare cur
<
lb
/>
ſalſum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002349
">Reliquum eſt, vt doceamus, quænam ſit
<
lb
/>
cauſa, cur mare ſit ſalſum. </
s
>
<
s
id
="
s.002350
">Iuxta Ariſtote
<
lb
/>
lis ſententiam, quæ à paucis intellecta eſt,
<
lb
/>
ea eſt aſſiduus imbrium in ipſum caſus, iam
<
lb
/>
ab æterno perſeuerans. </
s
>
<
s
id
="
s.002351
">Quanquam enim
<
lb
/>
non hoc in mare loco, quo nunc iacet, æter
<
lb
/>
num ſit, cum tamen è mari mare fiat, æter
<
lb
/>
num eſſe ac fuiſſe neceſſarium eſt continui
<
lb
/>
tate aquarum. </
s
>
<
s
id
="
s.002352
">Inditio eſt, quòd omnia ab
<
lb
/>
vno deriuantur, Mediterraneum, Rubrum,
<
lb
/>
Euxinum, Caſpium, Magalianum, Hyper
<
lb
/>
boreum, Germanicum, Herculeum, Canta
<
lb
/>
bricum, Britannicum, Sarmaticum. </
s
>
<
s
id
="
s.002353
">Indicum
<
lb
/>
Africum, Balthicum, Glaciale: tum ſinus,
<
lb
/>
vt Barbaricus, Atlanticus, Magnus, Arabi
<
lb
/>
cus, Perſicus, Mæotíſque palus, Oceani par
<
lb
/>
tes ſunt, aut germina. </
s
>
<
s
id
="
s.002354
">Neque ignoro Pto
<
lb
/>
lomæum de Caſpij maris ortu aliud ſentire,
<
lb
/>
ipſumque ab Oceano ſeparare: at non ex
<
lb
/>
ſententia Plinij, nec Strabonis, aut Solini,
<
lb
/>
vel Priſciani. </
s
>
<
s
id
="
s.002355
">Sed hoc parum refert, neque
<
lb
/>
enim repugnat, etſi non ſit, mare tamen eſſe
<
lb
/>
quòd cum aliis non conueniat, vt Mortuum
<
lb
/>
mare, & Galilææ, quæ cum inuicem con
<
lb
/>
ueniant, non tamen Oceani ſunt membra
<
lb
/>
ſunt tamen ambo ſalſa, & quòd magis mi
<
lb
/>
rum eſt, Mortuum etiam amarum, inde hi
<
lb
/>
ſtoriæ cauſam dedit, & tamen plus abeſt à
<
lb
/>
Syriaco, quòd eſt Mediteranei pars, quàm
<
lb
/>
Galilæum. </
s
>
<
s
id
="
s.002356
">Quòd igitur nullum præter hoc,
<
lb
/>
& Mortuum, quòd olmi Alphaltis lacus vo
<
lb
/>
cabatur, ab Oceano ſit ſeparatum, ſatis
<
lb
/>
aperſum eſt: nec prohibet quicquam, &
<
lb
/>
hæc per ſubterraneos ſpecus cum illo com
<
lb
/>
municare, atque ob id æternum dicere om
<
lb
/>
ne mare, aquarum non loci continuo ſta
<
lb
/>
tu, ſempérque ſalſum. </
s
>
<
s
id
="
s.002357
">Tria enim ad ſalſugi
<
lb
/>
nem ſeruandam ſufficere videntur: Solis ca
<
lb
/>
lor, quo terra vritur, putreſcuntque aquæ:
<
lb
/>
quòd non decurrat, vt flumina, imbréſque
<
lb
/>
excipiat. </
s
>
<
s
id
="
s.002358
">Omnis enim imbrifera aqua, quòd
<
lb
/>
Sole torreatur, & mora putreſcat, ſubſalſa
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002359
">At lacus geniti ſunt verè, quoniam flu
<
lb
/>
mina à quibus fiunt initium habuerunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002360
">Quamobrem etſi excipiant imbres, ſalſum
<
lb
/>
tamen ſaporem concipere nequeunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002361
">Nec
<
lb
/>
eſſe poſſunt ſalſi lacus, niſi terra ipſa vbi
<
lb
/>
ſunt ſalem præferat, ob id nec magni qui
<
lb
/>
dem. </
s
>
<
s
id
="
s.002362
">Indicio eſſe poteſt Acronius lacus,
<
lb
/>
quem nunc vocant Conſtantienſem, qui
<
lb
/>
tametſi magnitudine mari ſimilis fermè cui
<
lb
/>
piam videatur, aquis tamen dulcibus, non
<
lb
/>
ſalſis, plenus eſt, quòd illius initium ex
<
lb
/>
Rheno flumine fuerit. </
s
>
<
s
id
="
s.002363
">Adiuuat tamen ad
<
lb
/>
maris ſalſuginem illius immenſa vaſtitas, in
<
lb
/>
qua velut & in amplo terræ ſpacio ſalis
<
lb
/>
montes non paucos contineri neceſſe eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002364
">Ergo ſale diſſoluto, adiuuante præcipuè illo
<
lb
/>
quotidiano æſtu, ſalſum fieri mare totum
<
arrow.to.target
n
="
marg262
"/>
<
lb
/>
contingit. </
s
>
<
s
id
="
s.002365
">Ob id ex dubitatione, dubitatio
<
lb
/>
alia non leuior oritur, cur ſcilicet mare
<
lb
/>
æſtum illum, atque non ſemel ſingulis die
<
lb
/>
bus patiatur, nec tamen omne, nec æquali
<
lb
/>
ter. </
s
>
<
s
id
="
s.002366
">Oceanus namque palam, & Mediterra
<
lb
/>
nei paucæ quædam partes, vt Adriaticus ſi
<
lb
/>
nus, vbi Venetiæ conditæ ſunt, fluunt ac
<
lb
/>
refluunt bis fermè in die vna. </
s
>
<
s
id
="
s.002367
">Sed mare iux
<
lb
/>
ta Æthiopiam, quod Gineghæ vocatur, qua
<
lb
/>
tuor horis fluere, octo refluere Aloiſius Ca
<
lb
/>
demuſtus memoriæ prodidit, cum cætera
<
lb
/>
ſenis, ac ſenis fluant, ac refluant. </
s
>
<
s
id
="
s.002368
">Cauſa ob
<
lb
/>
quam maria fluant, redeantque præcipua
<
lb
/>
eſt, quòd cum ſalſa ſint, non tamen ſuffice
<
lb
/>
re poterat hoc ad aquarum & aëris conſer
<
lb
/>
uationem. </
s
>
<
s
id
="
s.002369
">Nam ſi aqua maris non mouea
<
lb
/>
tur, putreſcit in vaſis, Ariſtotele teſte. </
s
>
<
s
id
="
s.002370
">At
<
lb
/>
quæ in Mediterraneo eſt ventis conoluſa,
<
lb
/>
magis agitatur, nec ob id putreſcit. </
s
>
<
s
id
="
s.002371
">Quo
<
lb
/>
nam pacto verò à ſyderibus ac Luna mo
<
lb
/>
ueatur, in Aſtronomicis edocuimus. </
s
>
<
s
id
="
s.002372
">Mouen
<
lb
/>
tur igitur ab Oriente in Occidentem maria
<
lb
/>
omnia, quæ totius habent rationem, vt
<
lb
/>
Oceanus, quoniam elementum quaſi vnum
<
lb
/>
eſt, atque hoc à ſyderibus agitur. </
s
>
<
s
id
="
s.002373
">Quæcun
<
lb
/>
que igitur directè iacent ad Oceanum, &
<
lb
/>
ipſa mouentur eo motu: quæ verò à latere,
<
lb
/>
nequaquam, vt Mediterraneum & Rubrum,
<
lb
/>
quæ à Boreali latere ſunt: nam ſic diſpoſi
<
lb
/>
tis locis frangi neceſle eſt impetum ab
<
lb
/>
Oriente & Occidente currentium aquarum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002374
">Quòd etſi Mediterraneum ab Oriente vi
<
lb
/>
deatur poſitum, quum Oceanus ad Occiden
<
lb
/>
tem ſit, ſolum in reflexu ingreditur in Me
<
lb
/>
diterraneum: quum iam non à ſyderibus,
<
lb
/>
ſed grauitate ipſa vrgeatur, vnde motum
<
lb
/>
ſeruare non poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002375
">Aliud huius eſt rei indi
<
lb
/>
cium, quòd in Mediterraneo ipſo, in Afri
<
lb
/>
cæ littore iuxta Zygrim quòd litus id rectà
<
lb
/>
ab Oriente in Occidentem exporrigatur, ſi
<
lb
/>
tu littoris leuem, Lunæ vim adiuuante, fit
<
lb
/>
æſtus. </
s
>
<
s
id
="
s.002376
">Mare verò Norticum, quòd iuxta
<
lb
/>
æquinoctij circulum eſt, è Boreali latere,
<
lb
/>
iuxta Pariam: celerrimè ex Oriente in Oc
<
lb
/>
cidentem fertui, quoniam Sol ibi robuſtior
<
lb
/>
aquas agit. </
s
>
<
s
id
="
s.002377
">Sed in Auſtrali Sureno, è regio
<
lb
/>
ne Beraguæ vehementiſſimus æſtus fit: vbi
<
lb
/>
verò Norticum à Boreali latere iacet, penè
<
lb
/>
nullus. </
s
>
<
s
id
="
s.002378
">Moueri igitur aquas in æſtu à Luna </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>