Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665

Page concordance

< >
Scan Original
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
< >
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.000582">
                <pb pagenum="52" xlink:href="025/01/056.jpg"/>
              dum eſt, Dico igitur tertio loco, in tantum corpus vnum ab alio moveri,
                <lb/>
              præſcindendo à magneticis, & electricis, in quantum illud aliquem mo­
                <lb/>
              tum impedit; ſi enim id quod movetur nullo modo ab alio impeditur,
                <lb/>
              nullam vim prorſus contra illud retorquet; & hoc nemo negaverit, qui hu­
                <lb/>
              ius doctrinæ peritus ſit; ſic directus ictus vegetior eſt, obliquus verò debi­
                <lb/>
              lior; in globulis, qui adhiberi ſolent in ludo minoris tudiculæ, res eſt om­
                <lb/>
              nino perſpicua. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000583">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000584"> Videtur eſſe quoddam paradoxum, quod dicis cauſam ſcilicet
                <lb/>
              potentiùs agere, quando magis impeditur, erit fortè quædam antiperiſtaſis;
                <lb/>
              ſic ignis
                <gap/>
              calidior eſt. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000585">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000586"> Ita eſt, paradoxum eſſe videtur; ſi quis tamen rectè perpendat,
                <lb/>
              impetum eum dumtaxat finem, vel effectum habere, ac præſtare immo­
                <lb/>
              bili, cui ineſt, vt hoc moveatur, tali ſcilicet motu & modo, qui offectus
                <lb/>
              ſi non impeditur ab alio. </s>
              <s id="s.000587">fruſtra certè contra illud vim ſuam exerit, ſi v.
                <lb/>
              g. corpori dum movetur, à tergo manum admoveas, aut certè à frontè, ea
                <lb/>
              ea tamen lege, vt manum admotam æquè citò moveas, nullam
                <lb/>
              vim, nullum impetum manui tuæ imprimi ſenties; quia hæc nullo modo
                <lb/>
              impedit illius corporis motum; ſi verò mobile in aliud corpus impinga­
                <lb/>
              tur, quod motui obeſt, in illud agit, impreſſoque impetu, illud amovet, vnde,
                <lb/>
              vt dixi, finis primarius impetus eſt mobilis, cui ineſt, motus; ſecundarius
                <lb/>
              verò, & quem dumtaxat propter primum ponit, eſt motus alterius cor­
                <lb/>
              poris, quod dictum motum impedit; nec mirum, ſi impetus alium impetum
                <lb/>
              producit, in eo ſcilicet, quod proprij mobilis motum impedit: Hinc ſi Phi­
                <lb/>
              loſopho in verbis ludere liceret, dici à me poſſet
                <emph type="italics"/>
              impetus,
                <emph.end type="italics"/>
              quaſi
                <emph type="italics"/>
              impedi­
                <lb/>
              tur,
                <emph.end type="italics"/>
              cùm nunquam agat, & ſuam vim exerat, niſi impediatur. </s>
              <s id="s.000588">His præ­
                <lb/>
              miſſis, ad rem venio, Auguſtine; Repetamus figuram Sextam, & primo
                <lb/>
              quidem loco vnum dicam, quod vix apud vos fidem inveniat, licèt cer­
                <lb/>
              tiſſimum ſit, geometrica ſcilicet demonſtratione confirmatum; illud
                <lb/>
              autem ad incredibilem proportionem inæqualitatis motus rotæ, in
                <lb/>
              diverſis illius punctis conſiderati pertinet; dico iterum incredi­
                <lb/>
              bilem. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000589">
                <emph type="italics"/>
              Chryſoc.
                <emph.end type="italics"/>
              locaris, Antime: quis Auriga, Rhedarius, Carpentarius hoc
                <lb/>
              neſcit? </s>
              <s id="s.000590">quis oculos figens non videt, ſuperius rotæ punctum à plano, in
                <lb/>
              quo rota volvitur, tota rotæ diametro diſtans, velociùs agi, quàm infimum,
                <lb/>
              in quo ſcilicet rota planum tangit. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000591">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000592"> Serio loquor, Chryſocome, non iocor; vident omnes eſſe quidem
                <lb/>
              inæquales motus, ſed nemo crederet tantam inæqualitatis propor­
                <lb/>
              tionem. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000593">
                <emph type="italics"/>
              Auguſt.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000594"> Quanta porrò illa erit? </s>
              <s id="s.000595">fac ſupremum illud punctum moveri
                <lb/>
              duplo citiùs infimo, aut etiam triplo, quadruplo, decuplo, vt voles; quid
                <lb/>
              tandem erit? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000596">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              videbis paulò poſt; ſed amabo te, Auguſtine, cogita maximam
                <lb/>
              quam potes proportionem inæqualitatis; & videbis vtrùm illa, quam eſſe
                <lb/>
              conſtat in rigore geometrico, ſit incredibilis. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000597">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000598"> Si centuplam eſſe dixero, vera haud dubiè longè maior erit, & </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>