5619Ioan. de Sacro Boſco.
miſphærium attollitur, ut hic Romæ 42.
ferme grad.
Vtrumque hunc polum
pulchre deſcribit Virgilius, cum ait.
pulchre deſcribit Virgilius, cum ait.
Hic Vertex nobis ſemper ſublimis, at illum
Sub pedib{us} ſtyx atra videt, manesq́.
profundi.
A Nautis uterq;
polus ſtella maris, ſeu ſtella nautarum dicitur, non qd po-
li ipſi ſint ſtellæ, ſed quod prope ipſos ſint ſtellæ quædam ita propinque, vt vix
11Stella m@-
ris idem,
quod po-
lus. moueri cernantur, (quamuis iuxta polum Antarcticum nulla ſtella inſignis de
prehenſa ſit, quæ minus, quam grad. 30. ab ipſo polo abſit) quarum ea quæ po
lo Arctica uiciniſſima eſt, in extremitate caudæ urſæ minoris exiſtit; quæ uero
Antarctico polo vicinior obſeruatur, in extremo pede ſiniſtro Cẽtauri poſita
eſt. Quoniam vero ad has ſtellas Nautæ reſpicientes itinera ſua per medium
mare dirigunt, propterea utraque ſtella maris, uel Nautarum dici conſueuit.
li ipſi ſint ſtellæ, ſed quod prope ipſos ſint ſtellæ quædam ita propinque, vt vix
11Stella m@-
ris idem,
quod po-
lus. moueri cernantur, (quamuis iuxta polum Antarcticum nulla ſtella inſignis de
prehenſa ſit, quæ minus, quam grad. 30. ab ipſo polo abſit) quarum ea quæ po
lo Arctica uiciniſſima eſt, in extremitate caudæ urſæ minoris exiſtit; quæ uero
Antarctico polo vicinior obſeruatur, in extremo pede ſiniſtro Cẽtauri poſita
eſt. Quoniam vero ad has ſtellas Nautæ reſpicientes itinera ſua per medium
mare dirigunt, propterea utraque ſtella maris, uel Nautarum dici conſueuit.
Dicvntvr autem poli a uerbo Græco, πολέω, quod ſignificat uerto
22Vnde dicti
ſint poli. ſeu circumago; Circa enim illa duo puncta tota mundi machina indeſinenter
circumuoluitur. Porro nonnulli hæc duo puncta Vertices, ſeu Cardines mun-
di appellant: Sicut enim ianua circa cardines voluitur, ita etiam tota mundi
ſtructura circa dicta puncta, quæ ſola immobilia ſunt, conuertitur.
22Vnde dicti
ſint poli. ſeu circumago; Circa enim illa duo puncta tota mundi machina indeſinenter
circumuoluitur. Porro nonnulli hæc duo puncta Vertices, ſeu Cardines mun-
di appellant: Sicut enim ianua circa cardines voluitur, ita etiam tota mundi
ſtructura circa dicta puncta, quæ ſola immobilia ſunt, conuertitur.
DIVISIO SPHÆRÆ MVNDI.
SPhaera autem mundi dupliciter diuiditur, ſecundum ſub-
ſtantiam, et ſecundum accidens. Secundum ſubſtantiam, in ſphę
33Diuiſi@
ſphære ſe-
cũdum ſub
ſtantiam. ras nouem; Scilicet, ſphæram nonam, quę primus motus, ſiue
primum mobile dicitur: & in ſphæram ſtellarum fixarum, quæ
firmamentum nuncupatur: & in ſeptem ſphæras ſeptem planetarum qua-
rum quædam ſunt maiores, quędam minores, ſecundum quod plus accedunt
uel recedunt à firmamento. Vnde inter illas ſphæras ſphæra Saturni maxi
ma, ſphæra uero Lunæ minima exiſtit.
ſtantiam, et ſecundum accidens. Secundum ſubſtantiam, in ſphę
33Diuiſi@
ſphære ſe-
cũdum ſub
ſtantiam. ras nouem; Scilicet, ſphæram nonam, quę primus motus, ſiue
primum mobile dicitur: & in ſphæram ſtellarum fixarum, quæ
firmamentum nuncupatur: & in ſeptem ſphæras ſeptem planetarum qua-
rum quædam ſunt maiores, quędam minores, ſecundum quod plus accedunt
uel recedunt à firmamento. Vnde inter illas ſphæras ſphæra Saturni maxi
ma, ſphæra uero Lunæ minima exiſtit.
COMMENTARIVS.
Haecest ſecunda pars huius capitis, in qua duæ duiſiones ſphæræ
mundi afferuntur, una ſecundum ſubſtantiam, altera ſecundum accidens.
44Sphæra hic
diuiſa ſu-
mitur pro
ſphæra c@-
leſti. Secundum ſubſtantiam diuidit auctor ſphæram mundi in nouem ſphæras. In
qua diuiſione non ſumitur ſphæra, vt complectitur omnia corpora mundum
uniuerſum componentia, cęlos uidelicet, & elementa; Sic enim plures eſſent
ſphæræ, quam nouem, vt paulo poſt erit manifeſtum, quando de numero cælo
rum, & elementorum eorumq́. ordine diſputabimus: Sed accipitur pro ſphęra
cæleſti, quæ quidem conſtat, ſeu continetur duabus ſuperficiebus, conuexa ni
mirum exteriore, & concaua interiore, diciturq́ue proprie orbis; Hoc namq
55Differentia
inter orbẽ,
& ſphærã.
Sphę@a, ſeu
orbis cæle-
ſtis duobus
modis acci-
pitur. differt orbis a ſphæra, quod hæc ad centrum vſq. tota ſit ſolida, unicaque tan
tum ſuperficie, puta conuexa exteriore concludatur, orbis autem non rta, ſed
duabus finiatur ſuperficiebus, una exteriore, & altera interiore, quales ſunt
omnes cæli.
mundi afferuntur, una ſecundum ſubſtantiam, altera ſecundum accidens.
44Sphæra hic
diuiſa ſu-
mitur pro
ſphæra c@-
leſti. Secundum ſubſtantiam diuidit auctor ſphæram mundi in nouem ſphæras. In
qua diuiſione non ſumitur ſphæra, vt complectitur omnia corpora mundum
uniuerſum componentia, cęlos uidelicet, & elementa; Sic enim plures eſſent
ſphæræ, quam nouem, vt paulo poſt erit manifeſtum, quando de numero cælo
rum, & elementorum eorumq́. ordine diſputabimus: Sed accipitur pro ſphęra
cæleſti, quæ quidem conſtat, ſeu continetur duabus ſuperficiebus, conuexa ni
mirum exteriore, & concaua interiore, diciturq́ue proprie orbis; Hoc namq
55Differentia
inter orbẽ,
& ſphærã.
Sphę@a, ſeu
orbis cæle-
ſtis duobus
modis acci-
pitur. differt orbis a ſphæra, quod hæc ad centrum vſq. tota ſit ſolida, unicaque tan
tum ſuperficie, puta conuexa exteriore concludatur, orbis autem non rta, ſed
duabus finiatur ſuperficiebus, una exteriore, & altera interiore, quales ſunt
omnes cæli.
Sed quoniam ſphæra, ſeu orbis cæleſtis duobus modis ſumi poteſt;
uno
modo pro quolibet orbe diuiſo ab alio, ſiue ſit concentricus mundo, ſiue
modo pro quolibet orbe diuiſo ab alio, ſiue ſit concentricus mundo, ſiue
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib