Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Page concordance

< >
Scan Original
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001013">
                <pb pagenum="56" xlink:href="009/01/056.jpg"/>
              Mathematicas facultates habere demonſtrationes perfectiſſimas, quod
                <lb/>
              ageometreti negare ſolent, ſed audacter aiunt exempla Ariſt. non eſſe vera:
                <lb/>
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              requiri veritatem exemplorum; in
                <expan abbr="quorũ">quorum</expan>
                <expan abbr="vtroq;">vtroque</expan>
              peccant, nam dictum
                <lb/>
              illud vſurpari ſolet, & debet de exemplis moralibus. </s>
              <s id="s.001014">at vero requiri confor­
                <lb/>
              mitatem exemplorum cum regulis traditis, nemo ſanæ mentis dubitabit.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.001015">Verum iſti confundunt conformitatem cum veritate. </s>
              <s id="s.001016">Veritas exemplo tunc
                <lb/>
              ineſt, quando illud, quod in exemplo narratur, verè extitit, vt ſi quis in
                <lb/>
              exemplum pudicitiæ afferret hiſtoriam Ioſephi,
                <expan abbr="verũ">verum</expan>
              iſtud eſſet exemplum.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.001017">quæ veritas in exemplis moralibus non ſemper eſt neceſſaria, talia exempla
                <lb/>
              ſunt ſæpè parabolæ, & fabulæ, quæ nunquam extiterunt, v. g. narratur ab
                <lb/>
              Ariſt. de quodam filio, qui patrem crudeliter traxerat, qui poſtea grandior
                <lb/>
              factus, cum filium procreaſſet, ab eodem pariter raptatus eſt ipſe, vſque ad
                <lb/>
              eundem locum, quo ipſe patrem ſuum impiè raptauerat. </s>
              <s id="s.001018">non eſt neceſſe, ta­
                <lb/>
              lem extitiſſe filium,
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              patrem. </s>
              <s id="s.001019">Verumtamen ſemper conformitas exem­
                <lb/>
              pli cum regulis, & præceptis, quæ traduntur neceſſaria eſt, alioquin exem­
                <lb/>
              pla deſtruerent id, quod præceptio conſtruit,
                <expan abbr="illiq́">illique</expan>
              contraria eſſet, quod om­
                <lb/>
              nino abſurdum foret. </s>
              <s id="s.001020">non ſecus, ac ſi quis vellet alium docere characteres
                <lb/>
              latinos,
                <expan abbr="illiq́">illique</expan>
              ; barbaros, quos Gothicos vocant in exemplum proponeret. </s>
              <s id="s.001021">re­
                <lb/>
              quiritur igitur ſemper in omni exemplo conformitas cum eo, quod doce­
                <lb/>
              tur; in moralibus tamen non ſemper requiritur veritas, vti diximus; Alij
                <lb/>
              verò dicunt non requiri in exemplis determinatam veritatem, ſed ſatis eſſe,
                <lb/>
              ſi exemplum verum ſit ſecundum opinionem aliquorum:
                <expan abbr="quorũ">quorum</expan>
              ſententiam
                <lb/>
              non improbamus. </s>
              <s id="s.001022">Exempla igitur ab Ariſt. paſſim ex mathematicis allata,
                <lb/>
              congrua,
                <expan abbr="conformiaq́">conformiaque</expan>
              ; omninò ſunt ipſius doctrinæ, aliter ipſum perpetuò
                <lb/>
              mentientem facimus. </s>
              <s id="s.001023">Poſtremò illud etiam eſt aduertendum, fortè Ariſt. in
                <lb/>
              præſenti textu ſpectaſſe
                <expan abbr="">non</expan>
              ad hanc Euclidianam demonſtrationem, ſed po­
                <lb/>
              tius ad Pithagoricam. </s>
              <s id="s.001024">Pithagorei enim eam aliter, quamuis per idem me­
                <lb/>
              dium, ſcilicet à cauſa materiali, demonſtrabant; conſtruebant enim aliter,
                <lb/>
                <expan abbr="neq;">neque</expan>
              vlla vtebantur diuiſione. </s>
              <s id="s.001025">quod dictum velim propter nonnullos, qui ab
                <lb/>
              huiuſmodi diuiſionibus abhorrent,
                <expan abbr="timentq́">timentque</expan>
              ; ne demonſtrationis perfectio­
                <lb/>
              ni per eas plurimum derogetur. </s>
              <s id="s.001026">Pithagoreorum demonſtrationem vide
                <lb/>
              apud Clauium in ſcholio 32. primi Euclidis, quam ex Eudemo etiam Pro­
                <lb/>
              clus in comm. eiuſdem recitat.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001027">
                <arrow.to.target n="marg37"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.001028">
                <margin.target id="marg37"/>
              37</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001029">Ibidem
                <emph type="italics"/>
              (Sed quemadmodŭm harmonica per Arithmeticam)
                <emph.end type="italics"/>
              vide ſupra tex. 20.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001030">
                <arrow.to.target n="marg38"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.001031">
                <margin.target id="marg38"/>
              38</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001032">Ibidem
                <emph type="italics"/>
              (Demonſtratio autem non computatur in aliud genus; niſi, vt dictum
                <lb/>
              eſt geometricæ demonſtrationes in Perſpectiuas, aut Mechanicas, & arithmeticæ in
                <lb/>
              harmonicas)
                <emph.end type="italics"/>
              exempla ſubalternationis Perſpectiuæ, & Muſicæ in tex. 20. at­
                <lb/>
              tulimus; nunc Mechanicæ ſubalternationis, quam hic Ariſt. inſinuat, exem­
                <lb/>
              plum ſit illud, quod Archimedes prop. 14. primi Aequep. demonſtrat, ni­
                <lb/>
              mirum centrum grauitatis omnis trianguli eſſe punctum illud, in quo rectæ
                <lb/>
              lineæ ab angulis trianguli ad dimidia latera oppoſita ductæ concurrunt. </s>
              <s id="s.001033">ſit
                <lb/>
              triangulum A B C, à cuius angulis A, & B, ducantur duæ rectæ A D, B E, ita
                <lb/>
              vt bifariam ſecent latera A C, B C, in punctis D, & E, & concurrant in F.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.001034">Dico F, eſſe centrum grauitatis propoſiti trianguli. </s>
              <s id="s.001035">Quoniam enim in 13.
                <lb/>
              Aequep. probauit centrum grauitatis eſſe in ea linea, quæ ducta ab angulo
                <lb/>
              quouis ſecat oppoſitum latus bifariam, crit in linea A D,
                <expan abbr="centrũ">centrum</expan>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>