Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
36
"/>
matum: quandò artes omnes per incrementa quædam productæ ſunt
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
quoque artificè ad illas
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg358
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg359
"/>
<
lb
/>
aliquid addente. </
s
>
<
s
>Confuſa igitur nobis nota ſunt; ea verò ſe habent vt tota. </
s
>
<
s
>Quare cùm ſenſui
<
lb
/>
notius ſit totum quàm partes; à notis autem nobis ex inſtinctu naturæ procedendum ſit; à toto
<
lb
/>
ad partes progredi cogimur. </
s
>
<
s
>itaque diuidendo paratur notitia partium quę certa eſt atque diſtin
<
lb
/>
cta: vt enim primo intuitu ampliſsimas ædes aſpicimus; nec tamen quid commenſi; quid com
<
lb
/>
modi, aut artificiosè diſpoſiti contineant intelligere valemus; tùm verò probè hęc omnia percipi
<
lb
/>
mus, cùm
<
expan
abbr
="
quęq́
">quęque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>particulatim ſpeculamur, atque luſtramus: ſicitem euenit in ſcientiis. </
s
>
<
s
>cortex re
<
lb
/>
rum nobis apparet, penetralia latent; hęc animo peragrare oportet, ſi rem accuratè tenere voluë
<
lb
/>
ris. </
s
>
<
s
>Vniuerſalis illa notitia
<
foreign
lang
="
grc
">τυπώδης</
foreign
>
& rudis eſt; non ſufficit; ad partes veniendum eſt quibus
<
lb
/>
perluſtratis vniuerſa rei notitia completur. </
s
>
<
s
>Idem quoque confirmat auctoritas Ariſtotelis
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
qui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg360
"/>
<
lb
/>
inuehitur in antiquos, quòd de natura quidem vniuersè diſſererent; partes eius intactas omitte
<
lb
/>
rent; quanquàm id difficultatis ſignum poſuit. </
s
>
<
s
>eius verba hæc ſunt, quæ propter interprętes ani
<
lb
/>
maduertenda propono
<
foreign
lang
="
grc
">τὸ δ' ὁλον ε̂χειν, μέρος δὲ μὴ δὺναθαι</
foreign
>
, ideſt, totum verò obtinere: partem
<
lb
/>
autem non poſſe, indicium difficultatis, & hoc eſt illud totum, vnde ad ſingularia procedere iu
<
lb
/>
bet diuidendo Ariſtoteles;
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
diuidimus autem vel propriè genus in ſuas ſpecies per oppoſitas dif
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg361
"/>
<
lb
/>
ferentias; vel reſoluimus effectus & compoſita in ſuas cauſſas, ſeu complexas, ſiue incomplexas;
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg362
"/>
<
lb
/>
vel adhibita conditione diſtinguimus; vel diiudicamus; & verùm à falſo diſcernimus. </
s
>
<
s
>Et planè
<
lb
/>
totum quodcunque illud ſit nobis eſt euidentius: etenim de partibus quanti perſpicuum eſt, &
<
lb
/>
genus ſpecie notius eſt, prius enim nouimus hoc eſſe animal, quàm tale animal; & tota ſpecies
<
lb
/>
per nomen indicatur, eſſentiæ verò partes definitione eluceſcunt, diuidit enim definitio totam
<
lb
/>
ſpeciem in
<
foreign
lang
="
grc
">καθέκαιτα</
foreign
>
, ideſt in ſingularia, non ſanè indiuidua, ſed partes eſſentię quæ ſimul om
<
lb
/>
nes in nomine ipſo continebantur. </
s
>
<
s
>& vniuerſale etiam quod magna ex parte verum eſt, nobis no
<
lb
/>
tius eſt, non tamen accuratè notum, niſi ipſum in partes ſuas diſtinxeris, & quod
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
eſt à falsò
<
lb
/>
ſeparaueris. </
s
>
<
s
>Et hoc equidem ab Ariſtotele notatum fuiſſe cenſeo, vnde peteret initia phyſicæ quæ
<
lb
/>
nos cum totis in modo, vt dialectici dicunt, non ſine cauſſa numeramus. </
s
>
<
s
>ſiquidem, ſi ſubiecta re
<
lb
/>
ſpicias, per vniuerſa pertinent; ſi tamen partes ipſius aduertas, non ſimpliciter, ſed cum modo
<
lb
/>
vera eſſe intelliges. </
s
>
<
s
>vtputa, vniuersè verum eſt in omni generatione contrarium ex contrario fie
<
lb
/>
ri, non tamen ſimpliciter; quia non omni ex parte fit ex contrario; ſed aliqua pars exiſtit in eo
<
lb
/>
quod fit, quæ contraria non eſt. </
s
>
<
s
>Sic quicquid fit, ex non ente fit; non tamen omnes eius partes ex
<
lb
/>
non ente fiunt, ſed aliquæ ex ente; nec omnibus modis ac ſimpliciter fit ex ente, aut ex non ente;
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg363
"/>
<
lb
/>
ſed partim ex ente, partim ex non ente, & ex ente hoc modo, illo verò ex non ente, ex quibus
<
lb
/>
exiſtunt propoſitiones quæ magna ex parte veræ exiſtunt; non quia tales ſint eo quòd vt pluri
<
lb
/>
mùm, vt fortè in dialecticis; ſed quia non omni ex parte, nec omnibus modis, & vt dici ſolet, ſim
<
lb
/>
pliciter. </
s
>
<
s
>quas item nos in logicis non iniuria collocabimus; quippè quòd communiter veræ ſint
<
lb
/>
& vniuerſales, quòd partes vniuerſas minimè complectantur; ad proprias tamen partibus ipſis
<
lb
/>
diſtinctis atque ſecretis optimè reduci queant: nam tum verę omni ex parte exiſtunt. </
s
>
<
s
>vt quòd,
<
lb
/>
quicquid fit, partim fiat ex contrario, partim ex non contrario. </
s
>
<
s
>verum eſt vndequaque, quo
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
probè perſpecto principiorum vis neceſſariò patebit; & cuncta illuſtrabit, tùm quę prius confusè
<
lb
/>
noſcebantur, tùm etiam quæ nobis obſcura ſunt ex iis quæ pendent ab ipſis. </
s
>
<
s
>Atque hic erit pro
<
lb
/>
ceſſus ab vniuerſis ad ſingula, dimiſsis indiuiduis quæ nullo modo ſunt ſcientiæ partes. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
& hac
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg364
"/>
<
lb
/>
via ſiue per circulum illum, quem regreſſum vocant, nota nobis ex notis natura cognoſcuntur,
<
lb
/>
ſiue notis principiis, recta demonſtratione, rerum per ſe & nobis ignotarum notitia comparatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Neque enim ſemper effectus perſpicui ſunt. </
s
>
<
s
>Iam verò quòd ſingularia non ſola dicantur indiui
<
lb
/>
dua, patet: nam ſingularia ſpecies generis alicuius dicuntur:
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
nec
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
res materiatæ ad
<
expan
abbr
="
differentiã
">differentiam</
expan
>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg365
"/>
<
lb
/>
rerum quæ ſunt ab omni materia ſegregatæ, vel per eſſentiam, vel per indifferentiam, cuiuſmodi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg366
"/>
<
lb
/>
ſunt vniuerſalia logica, vel primæ philoſophiæ, triplex eſt enim abſtractio phyſica, ſcilicet ab in
<
lb
/>
diuiduis, mathematica à materia ſenſili; & metaphyſica ab omni genere materiæ, quam item lo
<
lb
/>
gica imitatur: his hoc modo abſtractis ſingularia opponuntur. </
s
>
<
s
>& Auerroës ſingulare nuncupaſſe
<
lb
/>
videtur omne, quod diſtinguitur à compoſito. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
teſtatur enim ipſe cogitatiuam non componere
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg367
"/>
<
lb
/>
intelligibilia ſingularia, cùm tamen profeſſus ſit cogitatiuæ munus eſſe diſcurrere de indiuiduis;
<
lb
/>
itaque nuncupata eſt mens particularis. </
s
>
<
s
>ob
<
expan
abbr
="
eã
">eam</
expan
>
cauſſam igitur, vt tollamus ex Auerroë repugnan
<
lb
/>
tiam, ſic verba eius doctoris interprętabimur, cogitatiuam non componere ſingularia intelligibi
<
lb
/>
lia, ideſt terminos ſimplices qui ſunt partes compoſitorum vniuerſalium. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Ideoq́
">Ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Zimara quod
<
lb
/>
in phyſicis aſſecutus non eſt, tandem loco alieno; & vbi minus oportuit, veram vocis interpręta
<
lb
/>
tionem
<
expan
abbr
="
cõmentus
">commentus</
expan
>
eſt. </
s
>
<
s
>eoſdem ſimplices terminos ſingularia vocauit Ariſtoteles, cùm admonuit
<
lb
/>
definitionem diuidere in ſingularia. </
s
>
<
s
>Ab his igitur quæ rudia ſunt & inchoata natura perpetuò
<
lb
/>
progreditur, & dum rerum productioni vacat, & dum dirigit nos ad ſcientiam. </
s
>
<
s
>Nam primùm in
<
lb
/>
vtero certus ſanguis concreſcit; inde quædam carnis moles exiſtit; mox paullatim incipit deli
<
lb
/>
neari; ad extremum abſoluitur, vt nihil addi prætereà poſsit. </
s
>
<
s
>Hic autem progreſſus cum </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>