5720Comment. in I. Cap. Sphæræ
tricus, hoc eſt, ſiue idem cum mundo centrum poſſideat, ſiue diuerſum:
quo
pacto quilibet Planeta plures orbes continere dicitur, quorum tractatio, & con
ſideratio ad Theoricas planetarum ſpectat, quamuis etiam auctor noſter eos
breuiſſime capite 4. perſtringere conetur: Alio modo ſumitur ſphæra cœleſtis
pro orbe totali ab alijs diuiſo, qui undequaque a mundi centro æquidiſtat, &
tam ſecundum conuexum, quàm ſecundum concauum mundo cõcẽtricus exi-
ſtit, conficiturq́. ex pluribus orbibus particularibus, qui ordinantur ad motum
planetæ, quo pacto quiuis planeta unum proprium, & peculiarem orbem habe
11Quo pacto
accipiatur
ſphæra cæle
ſtis in hac
diuiſione. re dicitur, continentem alios orbes partiales partim concentricos, partim ec-
centricos, ut in Theoricis planetarum fiet perſpicuum. Hoc igitur modo poſte
riore accipitur in hac diuiſione ſphæra, pro orbe uidelicet cæleſti integro con
tinente plures alios partiales ad motũ planetæ ordinatos, ſiue hi concentrici
ſint, ſiue eccentrici. Diuidit itaque auctor ſphæram ita acceptam in 9. ſphæras
nempe in ſphæram nonam, quę primus motus, ſiue primum mobile dicitur: &
in ſphæram ſtellarum fixarum, quæ Firmamentum nuncupatur, & in ſeptem
ſphæras ſeptem planetarum, videlicet in ſphærã Saturni, louis, Martis, Solis,
Veneris, Mercurij, & Lunæ. Hanc tamen diuiſionem paulo poſt examinabimus,
quoniam Aſtronomi recentiores plures ſphæras cæleſtes conſtituunt.
pacto quilibet Planeta plures orbes continere dicitur, quorum tractatio, & con
ſideratio ad Theoricas planetarum ſpectat, quamuis etiam auctor noſter eos
breuiſſime capite 4. perſtringere conetur: Alio modo ſumitur ſphæra cœleſtis
pro orbe totali ab alijs diuiſo, qui undequaque a mundi centro æquidiſtat, &
tam ſecundum conuexum, quàm ſecundum concauum mundo cõcẽtricus exi-
ſtit, conficiturq́. ex pluribus orbibus particularibus, qui ordinantur ad motum
planetæ, quo pacto quiuis planeta unum proprium, & peculiarem orbem habe
11Quo pacto
accipiatur
ſphæra cæle
ſtis in hac
diuiſione. re dicitur, continentem alios orbes partiales partim concentricos, partim ec-
centricos, ut in Theoricis planetarum fiet perſpicuum. Hoc igitur modo poſte
riore accipitur in hac diuiſione ſphæra, pro orbe uidelicet cæleſti integro con
tinente plures alios partiales ad motũ planetæ ordinatos, ſiue hi concentrici
ſint, ſiue eccentrici. Diuidit itaque auctor ſphæram ita acceptam in 9. ſphæras
nempe in ſphæram nonam, quę primus motus, ſiue primum mobile dicitur: &
in ſphæram ſtellarum fixarum, quæ Firmamentum nuncupatur, & in ſeptem
ſphæras ſeptem planetarum, videlicet in ſphærã Saturni, louis, Martis, Solis,
Veneris, Mercurij, & Lunæ. Hanc tamen diuiſionem paulo poſt examinabimus,
quoniam Aſtronomi recentiores plures ſphæras cæleſtes conſtituunt.
Svnt autem omnes orbes cæleſtes contigui prorſus, &
immediati inter
22Orbes cæle-
ſtes inter ſe
@õtigui sũt. ſe, ita vt ſemper ſuperior inferiorem includat, nihilq́ue inter vnum atque alte
rum ſit medium, non ſecus ac in tunicis cæparum uidemus ſuperiorem vndiq.
circundare inferiorem; quod quidem ita eſſe demonſtrabimus, cũ de ordine cæ
lorum diſputabimus. Quare cum omne corpus continens maius ſit corpore
contento, quo ad ambitum, recte ſubiungit auctor, ſphærarum cęleſtium quaſ-
dam eſſe maiores, & quaſdam minores, ſecundum quod plus accedunt, uel re-
cedunt a Firmamento. Erit enim hac ratione ſphæra nona omnium maxima;
Deinde firmamentum maius erit ſphæra Saturni, quę ſtatim ſubſequitur, & ſic
deinceps, donec ad ſphæram Lunæ, quæ infima eſt; deueniamus. Hæc namque
omnium ſphærarum minima eſt.
22Orbes cæle-
ſtes inter ſe
@õtigui sũt. ſe, ita vt ſemper ſuperior inferiorem includat, nihilq́ue inter vnum atque alte
rum ſit medium, non ſecus ac in tunicis cæparum uidemus ſuperiorem vndiq.
circundare inferiorem; quod quidem ita eſſe demonſtrabimus, cũ de ordine cæ
lorum diſputabimus. Quare cum omne corpus continens maius ſit corpore
contento, quo ad ambitum, recte ſubiungit auctor, ſphærarum cęleſtium quaſ-
dam eſſe maiores, & quaſdam minores, ſecundum quod plus accedunt, uel re-
cedunt a Firmamento. Erit enim hac ratione ſphæra nona omnium maxima;
Deinde firmamentum maius erit ſphæra Saturni, quę ſtatim ſubſequitur, & ſic
deinceps, donec ad ſphæram Lunæ, quæ infima eſt; deueniamus. Hæc namque
omnium ſphærarum minima eſt.
Dicitvr nona ſphæra ab auctore, &
alijs Aſtronomis primus motus,
33Nona ſphę-
ra cur dica-
tur primũ
mobile, ſeu
primus mo-
@us. ſeu primum mobile, quoniam, vt ipſi putãt, nullum aliud cælum mobile ſupra
ipſam exiſtit, ſuoq́. motu uelociſſimo, ut ſuo loco dicemus, omnes alias inſe-
riores ſphæras, quas ambit, ſecum rapit ab ortu in occaſum ſpacio vigintiqua-
tuor horarum. Quamuis autem nonam ſphæram, quam auctor hic putat eſſe
ſupremam, ac primum mobile, ſine diſcrimine poſſimus dicere & primam ſphæ
ram, & nonam, ſiue ultimam; Primam quidem ordine naturę, quia proprior eſt
primo enti, qua ratione ſphæra Lunæ vltima exiſtit, cum a primo ente ſit re-
motiſſima; Nonam uero ultimamve, quo ad nos, quia uidelicet remotior a no-
bis exiſtit, quo pacto Lunæ ſphæra, quoniam nobis eſt propinquior, dicetur eſ-
ſe prima: Non tamen ab Aſtronomis dici conſueuit vltimus motus, ſeu ulti-
mum mobile, ſed ſolum primus motus, vel primum mobile, ob dignitatem, &
præſtant@am, quam habet circunſerendo ſphæras inferiores ſecum ſuo motu
proprio, qua in re primatum habere videtur.
44Octaua 33Nona ſphę-
ra cur dica-
tur primũ
mobile, ſeu
primus mo-
@us. ſeu primum mobile, quoniam, vt ipſi putãt, nullum aliud cælum mobile ſupra
ipſam exiſtit, ſuoq́. motu uelociſſimo, ut ſuo loco dicemus, omnes alias inſe-
riores ſphæras, quas ambit, ſecum rapit ab ortu in occaſum ſpacio vigintiqua-
tuor horarum. Quamuis autem nonam ſphæram, quam auctor hic putat eſſe
ſupremam, ac primum mobile, ſine diſcrimine poſſimus dicere & primam ſphæ
ram, & nonam, ſiue ultimam; Primam quidem ordine naturę, quia proprior eſt
primo enti, qua ratione ſphæra Lunæ vltima exiſtit, cum a primo ente ſit re-
motiſſima; Nonam uero ultimamve, quo ad nos, quia uidelicet remotior a no-
bis exiſtit, quo pacto Lunæ ſphæra, quoniam nobis eſt propinquior, dicetur eſ-
ſe prima: Non tamen ab Aſtronomis dici conſueuit vltimus motus, ſeu ulti-
mum mobile, ſed ſolum primus motus, vel primum mobile, ob dignitatem, &
præſtant@am, quam habet circunſerendo ſphæras inferiores ſecum ſuo motu
proprio, qua in re primatum habere videtur.
ſphæ@a cur
dicatur Fir-
mamẽtum,
& ſphæra
ſiellarum
ſixarum.
Appellat quoque auctor cum Aſtronomis ſphæram, quæ eſt octa-
ua quo ad nos, Firmamentum, & ſphæram ſtellarum fixarum. Firmamentum
quidem, quia ſicut munimẽtum, vallum, aut mœnia in extremis partibus poſi-
ta cingunt, muniunt, ac firmant ciuitatem, ſic etiam octaua ſphæra, quæ Fir-
mamentum nuncupatur, & quam antiquitas omnis ſupremum, ac
ua quo ad nos, Firmamentum, & ſphæram ſtellarum fixarum. Firmamentum
quidem, quia ſicut munimẽtum, vallum, aut mœnia in extremis partibus poſi-
ta cingunt, muniunt, ac firmant ciuitatem, ſic etiam octaua ſphæra, quæ Fir-
mamentum nuncupatur, & quam antiquitas omnis ſupremum, ac