Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich - Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero

Scan	Original
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64
71	65
72	66
73	67
74	68
75	69
76	70
77	71
78	72
79	73
80	74

5751OPTICAE LIBER II. norem, quàm in remotione unius cubiti. Et ſimiliter ſi elongetur à uiſu pertres cubitos aut qua-
tuor, non uidebitur minor, quamuis anguli, qui fiunt apud uiſum, diuerſentur diuerſitate extra-
nea. Et etiam ſi in ſuperficie alicuius corporis ſignetur figura quadrata ęqualium laterum, & recto-
rum angulorum: & eleuetur illud corpus, donec ſuperficies eius, in qua eſt quadratio, ſit prope
æquidiſtantiam uiſus, & ita ut uiſus comprehendat figuram quadratam: comprehendet uiſus fi-
guram quadrilateram æqualium laterum: & tamen anguli, quos reſpiciunt latera quadrati apud
centrum uiſus, quando centrum uiſus fuerit prope ſuperficiem, in qua eſt quadratio, erunt diuer-
ſi: cum nihilominus uiſus comprehendat latera quadrati ęqualia. Et ſimiliter quando in circulo ex-
trahuntur diametri diuerſorum ſituum, deinde eleuatur ſuperficies, in qua eſt circulus, donec ſit
prope ęquidiſtantiam uiſus: erunt anguli, quos reſpiciunt diametri circuli apud centrum uiſus, di-
uerſi diuerſitate magna ſecundum diuerſitatem ſitus diametrorum: & tamen uiſus non compre-
hendit diametros circuli, niſi æquales, quando remotio circulorum fuerit mediocris. Si ergo com-
prehenſio rerum uiſarum eſſet ex comparatione ad angulos tantùm, qui fiunt ex uiſibilibus a-
pud centrum uiſus: non comprehenderentur quadrati latera æqualia, neque comprehenderen-
tur diametri circuli æquales, neque comprehenderetur circulus rotun dus, neque comprehende-
retur una res uiſa in rebus diuerſis unius quantitatis. Experimentatione igitur iſtarum intentio-
num patet, quòd comprehenſio quantitatum rerum uiſarum non eſt ex comparatione ad angu-
los tantùm.

37. Magnitudo rei uiſibilis percipitur è magnitudine partis ſuperficiei uiſ{us} (in quam per-
uenit forma) & angulo pyramidis opticæ. 17 p 4.

ET quia hoc declaratum eſt, quomodo certificemus qualitatem comprehenſionis magnitu-
dinis: & iam declaratum eſt, quòd ſuſtentatio in comprehenſione plurium ſenſibilium non
eſt, niſi per argumentationem & diſtinctionem: magnitudo autem eſt una intentionum, quę
comprehenduntur ratione & argumentatione: & radix, ſuper quam ſuſtentatur uirtus diſtincti-
ua in diſtinctione quantitatis magnitudinis rei uiſæ, eſt quantitas partis uiſus, in quam peruenit
forma rei uiſæ: & pars, in quam peruenit forma rei uiſæ, determinatur, & menſuratur per angulum,
qui eſt apud centrum uiſus, quem continet pyramis radialis, continens rem uiſam, & partem ui-
ſus, in quam peruenit forma rei uiſæ. Pars ergo uiſus, in quam peruenit forma rei uiſæ, & angulus,
quem continet pyramis radialis, continens illam partem, ſunt radix, quam non poteſt ſenſus &
diſtinctio uitare in comprehenſione magnitudinis rei uiſæ. Sed tamen non ſufficit uirtuti diſtin-
ctiuæ in comprehenſione magnitudinis conſideratio anguli tantùm, aut conſideratio partis uiſus
reſpicientis angulum tantùm. Quoniam una res uiſa quando comprehenditur à uiſu, & eſt prope i-
pſum: comprehendet ſentiẽs locũ uiſus, in quem peruenit forma rei uiſæ, & comprehendet quan-
titatem illius loci: deinde quando illa res uiſa elongabitur à uiſu: comprehendetur etiam à uiſu,
& comprehendet ſentiens locum uiſus, in quem peruenit forma eius ſecundò, & comprehendet
quantitatem loci. Et manifeſtum eſt, quòd locus uiſus, in quem peruenit forma eius primò, & lo-
cus uiſus, in quem peruenit forma eius ſecundò, diuerſantur ſecundum quantitatem: quoniam lo-
cus formę in uiſu erit ſecundum quantitatem anguli, quem reſpicit illa res uiſa apud centrum uiſus.
Et quãtò magis elongabitur res uiſa, tantò magis anguſtabitur pyramis cõtinens ipſam, & eius an-
gulus, & locus uiſus, in quem peruenit forma.

38. Magnitudo uera uiſibilis percipitur è comparatione baſis anguli, & longitu-
dine pyramidis opticæ. 27 p 4.

ET cum ſentiens comprehenderit locum, in quem peruenit forma rei uiſæ, & comprehende-
rit quantitatem loci: comprehendet diminutionem loci apud remotionem rei uiſæ à uiſu. Et
iſta intentio ſæpe reuertitur ad uiſum: ſcilicet quòd uiſibilia ſæ pe elongantur à uiſu, & uiſus
ab eis, & appropin quant uiſui, & uiſus illis: & uiſus comprehendit ipſa, & comprehendit diminu-
tionem locorum formarum illarum in uiſu apud remotionem, & comprehendit augmentationem
locorum formarum illarum in uiſu apud appropinquationem. Quare ad comprehenſionem quan-
titatis rei uiſæ adiungit uirtus diſtinctiua remotionem rei uiſæ ad angulum pyramidis radialis, qui
eſt in centro oculi. Ex frequentia ergo iſtius intentionis quieuit in anima apud uirtutem diſtincti-
uam, quòd quantò magis elongatur res uiſa à uiſu, tantò magis diminuitur locus formæ eius in ui-
ſu, & angulus, quem reſpicit res uiſa apud centrum uiſus. Et cum hoc eſt: eſt quietum in anima,
quòd locus, in quem peruenit ſorma rei uiſæ, & angulus, quem reſpicit res uiſa apud centrum ui-
ſus, non erit niſi ſecundum remotionem rei uiſæ à uiſu. Et cum hoc quietum eſt in anima, quando
uirtus diſtinctiua diſtinguet quantitatem rei uiſæ, non conſiderabit angulum tantùm, ſed conſi-
derabit angulum & remotionem ſimul: quoniam quietum eſt apud ipſam, quòd angulus non erit,
nιſi ſecundum remotionem. Quantitates ergo uiſibilium non comprehenduntur, niſi per diſtin-
ctionem & comparationem. Comparatio autem, per quam comprehenditur quantitas rei uiſæ,
eſt comparatio baſis pyramidis radialis, quæ eſt ſuperficies rei uiſæ, ad angulum pyramidis, & ad
quantitatem longitudinis pyramidis, quæ eſt remotio rei uiſæ à uiſu. Et conſideratio uirtutis di-

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64
71	65
72	66
73	67
74	68
75	69
76	70
77	71
78	72
79	73
80	74

Scan	Original
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64
71	65
72	66
73	67
74	68
75	69
76	70
77	71
78	72
79	73
80	74

Scan	Original
51	45
52	46
53	47
54	48
55	49
56	50
57	51
58	52
59	53
60	54
61	55
62	56
63	57
64	58
65	59
66	60
67	61
68	62
69	63
70	64
71	65
72	66
73	67
74	68
75	69
76	70
77	71
78	72
79	73
80	74