Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N1194D" level="2" n="2" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N15216" level="3" n="8" type="chapter" type-free="capitulum">
              <pb chead="Secunde partis" file="0057" n="57"/>
              <note position="left" xml:id="N158DE" xml:space="preserve">5. correĺ.
                <lb/>
              Calcu. de
                <lb/>
              lo. elo.</note>
              <p xml:id="N158E6">
                <s xml:id="N158E7" xml:space="preserve">¶ Hinc patet primum notabile calculatoris / quod
                  <lb/>
                ponit in capitulo de loco elementi circa principiū
                  <lb/>
                in ſecundo argumento ſub iſta forma. </s>
                <s xml:id="N158EE" xml:space="preserve">Si ſint qua­
                  <lb/>
                tuor termini continuo proportionales arithme-
                  <lb/>
                tice: proportio maxima que ſcilicet eſt inter termi­
                  <lb/>
                nos duos minores eorum quatuor per plus exce-
                  <lb/>
                dit ſecundam proportionem quam iſta ſecunda ex­
                  <lb/>
                cedat tertiam que eſt minima illarum trium pro-
                  <lb/>
                portionum que ſunt inter illos quatuor terminos</s>
              </p>
              <p xml:id="N158FD">
                <s xml:id="N158FE" xml:space="preserve">Sexta cõcluſio. </s>
                <s xml:id="N15901" xml:space="preserve">Quando aliqua pro­
                  <lb/>
                portio diminuitur per decrementum termini ma-
                  <lb/>
                ioris ſtante minore: tunc ꝓportio illa efficitur mi-
                  <lb/>
                nor per eam proportionem per quam maior ter-
                  <lb/>
                minus efficitur minor, ſiue per eam quam termi-
                  <lb/>
                nus maior deperdit. </s>
                <s xml:id="N1590E" xml:space="preserve">Et quando aliq̈ proportio
                  <lb/>
                efficitur minor per crementū minoris termini ſtã-
                  <lb/>
                te maiore: tunc proportio inter illos terminos ef-
                  <lb/>
                ficitur minor per proportione quam acquirit mi-
                  <lb/>
                nor terminus ſiue per quam efficitur maior. </s>
                <s xml:id="N15919" xml:space="preserve">Exē-
                  <lb/>
                plum / vt capta ꝓportione dupla bipedalis ad pe-
                  <lb/>
                dale que efficiatur minor per decrementum bipe-
                  <lb/>
                dalis ſtante pedali: proportio illa dupla efficitur
                  <lb/>
                minor per proportionem quam deperdit bipeda-
                  <lb/>
                le. </s>
                <s xml:id="N15926" xml:space="preserve">Sic exēplificabis de alia parte. </s>
                <s xml:id="N15929" xml:space="preserve">Probatur pri­
                  <lb/>
                ma pars / ſit a.b. maior terminus: et c. minor inter
                  <lb/>
                quos ſit proportio f. et deperdat a.b. proportionē
                  <lb/>
                a.b. ad b. ſtante c. / tunc dico /  proportio illa f. effi-
                  <lb/>
                citur minor per proportionem a.b. ad b. quã per-
                  <lb/>
                dit terminus maior. </s>
                <s xml:id="N15936" xml:space="preserve">Quod probatur ſic / quia ãte
                  <lb/>
                tale decrementum termini maioris: proportio a.
                  <lb/>
                b. ad c. componitur ex proportione a.b. ad b. et b.
                  <lb/>
                ad c: / et per tale decrementum termini maioris de-
                  <lb/>
                mitur a b. illa proportione f. proportio a.b. ad b. /
                  <lb/>
                igitur proportio illa f. efficitur minor per propor­
                  <lb/>
                tionem a.b. ad b. / quod fuit probandum. </s>
                <s xml:id="N15945" xml:space="preserve">Et ſic ptꝫ
                  <lb/>
                prima pars. </s>
                <s xml:id="N1594A" xml:space="preserve">Et eodem modo probabis ſecūdã.
                  <lb/>
                  <note position="left" xlink:href="note-0057-01a" xlink:label="note-0057-01" xml:id="N159EC" xml:space="preserve">1. correĺ.</note>
                </s>
                <s xml:id="N15954" xml:space="preserve">¶ Ex quo ſequitur primo /  quando aliqua ꝓpor­
                  <lb/>
                tio diminuitur per decremētum maioris termini
                  <lb/>
                et crementum minoris: tunc talis proportio effici-
                  <lb/>
                tur minor per proportionem compoſitam ex pro-
                  <lb/>
                portiõe / quam deperdit maior terminus et ex pro-
                  <lb/>
                portione quam acquirit minor. </s>
                <s xml:id="N15961" xml:space="preserve">Patet hoc corre-
                  <lb/>
                larium facile ex dictis et concluſione.
                  <note position="left" xlink:href="note-0057-02a" xlink:label="note-0057-02" xml:id="N159F2" xml:space="preserve">2. correĺ.</note>
                </s>
                <s xml:id="N1596B" xml:space="preserve">¶ Sequitur
                  <lb/>
                ſecūdo /  quando aliqua proportio maioris ine-
                  <lb/>
                qualitatis diminuitur per crementū vtriuſ ter-
                  <lb/>
                mini: ipſa efficitur minor per proportionem per
                  <lb/>
                quam proportio acquiſita minori excedit propor­
                  <lb/>
                tionem acquiſitam maiori. </s>
                <s xml:id="N15978" xml:space="preserve">Probatur / et ſit ꝓpor­
                  <lb/>
                tio f. inter b. terminū maiorē et d. minorē et acqui-
                  <lb/>
                rat b. terminus proportionē g. acquirando a. la-
                  <lb/>
                titudinem ſupra ſe: et terminus d. acquirat ꝓpor-
                  <lb/>
                tionem h. per acquiſitionem c. excedat propor-
                  <lb/>
                tio acquiſita ipſi d. proportionem acquiſitã ipſi
                  <lb/>
                b. per proportionem e. / tunc dico /  in fine talis cre­
                  <lb/>
                menti illorum terminorum proportio inter illos
                  <lb/>
                terminos a.b. et c.d. eſt minor proportiõe f. que eſt
                  <lb/>
                inter b. et d. per proportionem e. per quã propor-
                  <lb/>
                tio acquiſita termino minori excedit proportio-
                  <lb/>
                nem acquiſitam termino maiori. </s>
                <s xml:id="N15991" xml:space="preserve">Quod ſit proba­
                  <lb/>
                tur: quoniam ſi quando b. acquirit proportioneꝫ
                  <lb/>
                g.d. acquireret tantaꝫ adequate: ſemꝑ inter illos
                  <lb/>
                maneret eadem proportio / vt ſepius argutum eſt /
                  <lb/>
                ſed modo terminus minor puta d. vltra illã pro-
                  <lb/>
                portionem g. quam acquirit terminus maior ac-
                  <lb/>
                quirit proportionem e, quieſcente maiori a.b. vl-
                  <lb/>
                teriori acquiſitiõe / igitur illa proportio que eſt in
                  <lb/>
                fine videlicet / a.b. ad c.d. efficitur minor per ꝓpor-
                  <lb/>
                tionem per quã proportio acquiſita termino mi-
                  <cb chead="Capitulum octauū."/>
                nori excedit proportionem acquiſitam termino
                  <lb/>
                maiori / quod fuit probandum.
                  <note position="right" xlink:href="note-0057-03a" xlink:label="note-0057-03" xml:id="N159F8" xml:space="preserve">3. correĺ.</note>
                </s>
                <s xml:id="N159B0" xml:space="preserve">¶ Sequitur tertio /
                  <lb/>
                 quando aliqua proportio maioris inequalita­
                  <lb/>
                tis diminuitur per vtriuſ eius termini decremē­
                  <lb/>
                tum: talis proportio efficitur minor per propor-
                  <lb/>
                tionem per quam proportio deperdita a maiori
                  <lb/>
                termino excedit proportionem deperditam a mi-
                  <lb/>
                nori. </s>
                <s xml:id="N159BF" xml:space="preserve">Probatur / ſit a.b.c. maior terminus d.e. mi-
                  <lb/>
                nor inter quos ſit f. proportio: et deperdat termi-
                  <lb/>
                nus maior proportionem que eſt a.b.c. ad c. et ter-
                  <lb/>
                minus minor proportionē d.e. ad e. excedat pro­
                  <lb/>
                portio deperdita a termino maiori proportionē
                  <lb/>
                deperditam a termino minori per proportionem
                  <lb/>
                h. que ſit b.c. ad c. / et tunc dico /  in fine talis decre-
                  <lb/>
                menti proportio f. efficitur minor per proportio-
                  <lb/>
                nem h. </s>
                <s xml:id="N159D2" xml:space="preserve">Quod ſic probatur / quia ſi quando d.e.
                  <lb/>
                perdit proportionē d.e. ad e., a.b.c. perderet pro-
                  <lb/>
                portionem a.b.c. ad b.c. / tunc inter tales terminos
                  <lb/>
                adhuc manent f. proportio / vt ſepius probatū eſt:
                  <lb/>
                ſed modo ipſe terminus maior a.b.c. vltra talem
                  <lb/>
                proportionem perdit adhuc proportionem h. que
                  <lb/>
                eſt b.c. ad c. / ergo per illam proportioneꝫ h. que eſt
                  <lb/>
                b.c. ad c. illa proportio f. efficitur minor / quod fuit
                  <lb/>
                probandum. </s>
                <s xml:id="N159E5" xml:space="preserve">Patet igitur correlarium.</s>
              </p>
              <note position="right" xml:id="N159FE">
                <s xml:id="N15A00" xml:space="preserve">4. correĺ.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N15A04" xml:space="preserve">Calcu. in
                  <lb/>
                capite de
                  <lb/>
                aug.</s>
              </note>
              <p xml:id="N15A0B">
                <s xml:id="N15A0C" xml:space="preserve">¶ Sequitur quarto /  ſi ſint duo proportionabi-
                  <lb/>
                lia aliqua proportione maioris inequalitatis et
                  <lb/>
                proportio inter illa minoratur per vtriuſ mino-
                  <lb/>
                rationem: proportio deperdita a maiori erit ma-
                  <lb/>
                ior proportione deperdita a minori per propor-
                  <lb/>
                tionem per quam proportio inter maius et minus
                  <lb/>
                fiet minor: hoc eſt per proportionem que deperdi-
                  <lb/>
                tur inter maius et minus. </s>
                <s xml:id="N15A1D" xml:space="preserve">Probatur / ſit proportio
                  <lb/>
                f. inter a. terminum maiorem et b. terminum mino­
                  <lb/>
                rem et decreſcente tam a. quam b. efficiatur f. pro-
                  <lb/>
                portio minor per proportionem h. / tunc dico /  h.
                  <lb/>
                eſt proportio per quam proportio deperdita ab
                  <lb/>
                a. termino maiore excedit proportionem deperdi­
                  <lb/>
                tam a.b. termino minore. </s>
                <s xml:id="N15A2C" xml:space="preserve">Quod ſic ꝓbatur / quo-
                  <lb/>
                niam quando aliqua proportio maioris inequa-
                  <lb/>
                litatis minoratur. </s>
                <s xml:id="N15A33" xml:space="preserve">per decrementum vtriuſ ex-
                  <lb/>
                tremi: ipſa efficitur minor per proportionem / per
                  <lb/>
                quam proportio deperdita a maiore termino ex-
                  <lb/>
                cedit proportionem deperditam a minori / vt patꝫ
                  <lb/>
                ex anteriori correlario: ſed proportio f. que eſt a.
                  <lb/>
                ad b. minoratur decreſcente vtro termino: ergo
                  <lb/>
                ſequitur /  ipſa proportio f.a. ad b. efficitur mi-
                  <lb/>
                nor per proportionē per quam proportio deper-
                  <lb/>
                dita a termino maiori puta a. excedit proportio-
                  <lb/>
                nem deperditam a minore puta b. ſed illa propor­
                  <lb/>
                tio eſt h. ex hypotheſi: igitur proportio h. eſt pro-
                  <lb/>
                portio per quam proportio deperdita a maiori
                  <lb/>
                termino puta a. excedit proportionem deperditã
                  <lb/>
                a minori puta b. / quod fuit probandum. </s>
                <s xml:id="N15A50" xml:space="preserve">Et hec eſt
                  <lb/>
                quedam regula et ſuppoſitio quam calculator po­
                  <lb/>
                nit in reſponſione ad argumentum / quod facit cõ-
                  <lb/>
                tra duas vltimas concluſiões in capitulo de aug-
                  <lb/>
                mentatione in opinione prima.</s>
              </p>
              <p xml:id="N15A5B">
                <s xml:id="N15A5C" xml:space="preserve">Septima concluſio. </s>
                <s xml:id="N15A5F" xml:space="preserve">Si aliqua quã-
                  <lb/>
                titas maior creſcat reſpectu quantitatis minoris
                  <lb/>
                non variate acquirendo ſupra ſe aliquã propor-
                  <lb/>
                tionem: tantam proportionem acquirit ſupra nu­
                  <lb/>
                merum minorem hoc eſt ſupra proportionem quã
                  <lb/>
                habet ad numerum minorem quantam acquirit
                  <lb/>
                ſupra ſe. </s>
                <s xml:id="N15A6E" xml:space="preserve">Et ſi quantitas maior manens maior re­
                  <lb/>
                ſpectu quantitatis minoris inuariate deſcreſcat ſi­
                  <lb/>
                ue perdat aliquam proportionem: quantam pro-
                  <lb/>
                portionem deperdit a ſeipſa tantam deperdit re-
                  <lb/>
                ſpectu quantitatis minoris: hoc eſt a proportiõe </s>
              </p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>