Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of handwritten notes
<
1 - 4
[out of range]
>
<
1 - 4
[out of range]
>
page
|<
<
(5)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
5
"
file
="
0057
"
n
="
57
"
rhead
="
PARS PRIMA.
"/>
tu, quem determinant vires mutuæ, quas inter bina quævis
<
lb
/>
puncta agnoſco a deſtantiis pendentes, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">iis mutatis mutatas,
<
lb
/>
juxta generalem quandam omnibus communem legem. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">In
<
lb
/>
ea determinatione ſtat illa, quam dicimus, inertiæ vis, quæ,
<
lb
/>
an a libera pendeat Supremi Conditoris lege, an ab ipſa
<
lb
/>
punctorum natura, an ab aliquo iis adjecto, quodcunque
<
lb
/>
iſtud ſit, ego quidem non quæro; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nec vero, ſi velim quæ-
<
lb
/>
rere, inveniendi ſpem habeo; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quod idem ſane cenſeo de ea
<
lb
/>
virium lege, ad quam gradum jam facio.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">9. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Cenſeo igitur bina quæcunque materiæ puncta determi-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0057-01
"
xlink:href
="
note-0057-01a
"
xml:space
="
preserve
">Eorundem vi-
<
lb
/>
res mutuæ in
<
lb
/>
aliis diſtantiis
<
lb
/>
attractivæ , i
<
gap
/>
<
lb
/>
aliis repulſivæ :
<
lb
/>
virium ejuſm
<
gap
/>
-
<
lb
/>
di exempla.</
note
>
nari æque in aliis diſtantiis ad mutuum acceſſum, in aliis ad
<
lb
/>
receſſum mutuum, quam ipſam determinationem appello
<
lb
/>
vim, in priore caſu attractivam, in poſteriore repulſivam,
<
lb
/>
eo nomine non agendi modum, ſed ipſam determinationem
<
lb
/>
exprimens, undecunque proveniat, cujus vero magnitudo mu-
<
lb
/>
tatis diſtantiis mutetur & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ipſa ſecundum certam legem quan-
<
lb
/>
dam, quæ per geometricam lineam curvam, vel algebraicam
<
lb
/>
formulam exponi poſſit, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">oculis ipſis, uti moris eſt apud
<
lb
/>
Mechanicos, repræſentari. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Vis mutuæ a diſtantia pendentis,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ea variata itidem variatæ, atque ad omnes in immenſum
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">magnas, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">parvas diſtantias pertinentis, habemus exem-
<
lb
/>
plum in ipſa Newtoniana generali gravitate mutata in ratio-
<
lb
/>
ne reciproca duplicata diſtantiarum, quæ idcirco nunquam e
<
lb
/>
poſitiva in negativam migrare poteſt, adeoque ab attractiva
<
lb
/>
ad repulſivam, ſive a determinatione ad acceſſum ad deter-
<
lb
/>
minationem ad receſſum nuſquam migrat. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Verum in elaſtris
<
lb
/>
inſlexis habemus etiam imaginem ejuſmodi vis mutuæ variatæ
<
lb
/>
ſecundum diſtantias, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">a determinatione ad receſſum migran-
<
lb
/>
tis in determinationem ad acceſſum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">vice verſa. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ibi enim
<
lb
/>
ſi duæ cuſpides, compreſſo elaſtro, ad ſe invicem accedant,
<
lb
/>
acquirunt determinationem ad receſſum, eo majorem, quo ma-
<
lb
/>
gis, compreſſo elaſtro, diſtantia decreſcit; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">aucta diſtantia
<
lb
/>
cuſpidum, vis ad receſſum minuitur, donec in quadam di-
<
lb
/>
ſtantia evaneſcat, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">fiat prorſus nulla; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tum diſtantia adhuc
<
lb
/>
aucta, incipit determinatio ad acceſſum, quæ perpetuo eo
<
lb
/>
magis creſcit, quo magis cuſpides a ſe invicem recedunt: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ac
<
lb
/>
ſi e contrario cuſpidum diſtantia minuatur perpetuo; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">determi-
<
lb
/>
natio ad acceſſum itidem minuetur, evaneſcet, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in determi-
<
lb
/>
nationem ad receſſum mutabitur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ea determinatio oritur uti-
<
lb
/>
que non ab immediata cuſpidum actione in ſe invicem, ſed
<
lb
/>
a natura, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">forma totius intermediæ laminæ plicatæ; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed
<
lb
/>
hic phyſicam rei cauſam non moror, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſolum perſequor ex-
<
lb
/>
emplum determinationis ad acceſſum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">receſſum, quæ deter-
<
lb
/>
minatio in aliis diſtantiis alium habeat niſum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">migret et-
<
lb
/>
iam ab altera in alteram.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">10. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Lex autem virium eſt ejuſmodi, ut in minimis diſtan-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0057-02
"
xlink:href
="
note-0057-02a
"
xml:space
="
preserve
">Virium ea-
<
lb
/>
runde
<
gap
/>
<
gap
/>
lex.</
note
>
tiis ſint repulſivæ, atque eo majores in infinitum, quo diſtan-
<
lb
/>
tiæ ipſæ minuuntur in infinitum, ita, ut pares ſint </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>