57230ARIST. DE ANI MA
actus eſt, &
perfectio:
talis igitur corporis eſt perfectio,
atq; actus. Sed cùm perfectio, atq; actus bifariam dicatur,
ut diximus (quidam enim eſt ut ſcientia, quidam ut contem-
platio) patet animam actum eſſe périnde atq; ſcientiam.
Nam ex eo quia anima eſt, & ſomnus eſt, & uigilia: atq;
uigilia quidem contemplationi, ſomnus autem ſcientiæ ope-
ratione uacanti ſimilis eſt. Altera autem alterã in eodem,
ſcientia, inquam, contemplationem generatione præcedit.
Quapropter anima primus eſt actus, perfectioq̃; corporis
naturalis potentia uitam habentis: & talis planè, ut partes
ipſius ſint instrumenta. Enimuero partes quoq; planta-
rum, instrumenta ſine controuerſia ſunt, quamuis uidean-
tur penitus ſimplices eſſe: eius enim quod circa fructũ eſt,
tegmen eſt folium, & fructus etiam, illud: radices præterea
uicem ſubeunt oris: utriſq; namq; trahitur alimentũ. Si igi-
tur commune quid de omni anima ſit dicendũ ipſa pcrfe-
ctio prima, primusq́; actus eſt corporis naturalis, cuius par
tes ſunt instrumenta. ldcirco non quærere oportet, ſi unũ
ſit anima, atq; corpus, ſicut neq; ceram, & figuram, neque
omnino materiem cuiuſq; , & id cuius materies eſt: nã cùm
unũ, & eſſe multifariam dicatur, actus eſt id, quod propriè
unum eſt, atq; propriè eſt. Vniuerſaliter igitur diximus,
quidnam anima ſit. Eſt enim ea ſubſtantia, quæ eſt ut ratio:
hæc autẽ eſt, quiditas corporis talis: & périnde ſanè, atq; ſi
quod instrumẽtorum artis naturale corpus eſſet, ceu ſecu-
ris: eius nanq; ſubstantia ipſius eſſet, ut patet, ſecuris ratio:
idq́; eſſet anima, qua ſeparata, nõ eſſet ulterius, ut patet ſe-
curis, niſi nomine tantum, at nũc eſt ſecuris: non enim talis
corporis ſubstantia, ratioq́; eſt ipſa anima: ſed naturalis, ut
diximus, talis, quod in ſe motus ſtatus´ ue principiũ
atq; actus. Sed cùm perfectio, atq; actus bifariam dicatur,
ut diximus (quidam enim eſt ut ſcientia, quidam ut contem-
platio) patet animam actum eſſe périnde atq; ſcientiam.
Nam ex eo quia anima eſt, & ſomnus eſt, & uigilia: atq;
uigilia quidem contemplationi, ſomnus autem ſcientiæ ope-
ratione uacanti ſimilis eſt. Altera autem alterã in eodem,
ſcientia, inquam, contemplationem generatione præcedit.
Quapropter anima primus eſt actus, perfectioq̃; corporis
naturalis potentia uitam habentis: & talis planè, ut partes
ipſius ſint instrumenta. Enimuero partes quoq; planta-
rum, instrumenta ſine controuerſia ſunt, quamuis uidean-
tur penitus ſimplices eſſe: eius enim quod circa fructũ eſt,
tegmen eſt folium, & fructus etiam, illud: radices præterea
uicem ſubeunt oris: utriſq; namq; trahitur alimentũ. Si igi-
tur commune quid de omni anima ſit dicendũ ipſa pcrfe-
ctio prima, primusq́; actus eſt corporis naturalis, cuius par
tes ſunt instrumenta. ldcirco non quærere oportet, ſi unũ
ſit anima, atq; corpus, ſicut neq; ceram, & figuram, neque
omnino materiem cuiuſq; , & id cuius materies eſt: nã cùm
unũ, & eſſe multifariam dicatur, actus eſt id, quod propriè
unum eſt, atq; propriè eſt. Vniuerſaliter igitur diximus,
quidnam anima ſit. Eſt enim ea ſubſtantia, quæ eſt ut ratio:
hæc autẽ eſt, quiditas corporis talis: & périnde ſanè, atq; ſi
quod instrumẽtorum artis naturale corpus eſſet, ceu ſecu-
ris: eius nanq; ſubstantia ipſius eſſet, ut patet, ſecuris ratio:
idq́; eſſet anima, qua ſeparata, nõ eſſet ulterius, ut patet ſe-
curis, niſi nomine tantum, at nũc eſt ſecuris: non enim talis
corporis ſubstantia, ratioq́; eſt ipſa anima: ſed naturalis, ut
diximus, talis, quod in ſe motus ſtatus´ ue principiũ