Clavius, Christoph, Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur

Table of figures

< >
< >
page |< < (560) of 677 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1846" type="section" level="1" n="478">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s36489" xml:space="preserve">
              <pb o="560" file="0576" n="576" rhead="GNOMONICES"/>
            ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s36490" xml:space="preserve">diximus. </s>
            <s xml:id="echoid-s36491" xml:space="preserve">Boreale autem horologium Verticale ex auſtrali conficietur, vt in ſupe-
              <lb/>
            rioribus lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s36492" xml:space="preserve">non ſemel dictum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s36493" xml:space="preserve">Quod tamen eodem modo ex propriis circunferentijs Verti
              <lb/>
            calibus horarijsq́ue in facie boreali Verticalis circuli inuentis deſcribi poteſt, ſi diligenter cõſide-
              <lb/>
            retur, quæ horæ in facie Verticalis boreali ſint orientales, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36494" xml:space="preserve">quæ occidentales, &</s>
            <s xml:id="echoid-s36495" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s36496" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s36497" xml:space="preserve">MERIDIANVM denique horologium eadem ratione ex circunferentijs meridianis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36498" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0576-01" xlink:href="note-0576-01a" xml:space="preserve">Quomodo @o-
                <lb/>
              rologium Meri
                <lb/>
              dianum ex ci@-
                <lb/>
              cunferentu
                <unsure/>
              s me
                <lb/>
              ridianis, hecte-
                <lb/>
              moriisq́ue de-
                <lb/>
              ſcribatur,</note>
            hectemoriis pro ſingulis horis ad datam loci latitudinem inuentis deſcribitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s36499" xml:space="preserve">Nam circunferen-
              <lb/>
            tiæ meridianę indicant vmbrarum latitudines, hectemoriæ vero, quarum complementa altitudi-
              <lb/>
            nes Solis ſupra Meridianum metiuntur, longitudines earundem exhibent, quemadmodũ in ho-
              <lb/>
            rologio Meridiano ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s36500" xml:space="preserve">declarauimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s36501" xml:space="preserve">Hoc tantum intereſt, circunferentias meridia-
              <lb/>
            nas, quoniam in Analemmate initium ſumunt ab Horizontis diametro, non eſſe in horologio Me
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0576-02" xlink:href="note-0576-02a" xml:space="preserve">10</note>
            ridiano ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s36502" xml:space="preserve">inchoandas in circulo ex C, loco ſtyli deſcripto à linea æquinoctiali D F,
              <lb/>
            quemadmodum latitudines vmbrarum in ſuperiori lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s36503" xml:space="preserve">ſupputatæ, ſed à linea horizontali A B:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s36504" xml:space="preserve">hac tamen lege, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36505" xml:space="preserve">conditione, vt circunferentiæ meridianę horarum illarum, quæ boreales ſunt,
              <lb/>
            (quas quidem cognoſcemus ex Analem mate, vt ſupra dictum eſt) ſumantur in dicto circulo, qui
              <lb/>
            Meridiano Analem matis ſit æqualis, à puncto boreali B, in horologio orientali, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36506" xml:space="preserve">à puncto A, in
              <lb/>
            occidentali, verſus partes ſuperiores, circunferentiæ vero meridianæ horarum auſtralium ab alte-
              <lb/>
            ro extremo lineæ horizontalis, nempe à puncto auſtrali. </s>
            <s xml:id="echoid-s36507" xml:space="preserve">Item vt horæ antemeridianæ in orien-
              <lb/>
            tali horologio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36508" xml:space="preserve">pomeridianę in occidentali deſcribantur. </s>
            <s xml:id="echoid-s36509" xml:space="preserve">Quòd ſi puncta etiam illarum hora-
              <lb/>
            rum tropici ♑, quæ infra Horizontem exiſtunt, quales ſunt 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s36510" xml:space="preserve">6. </s>
            <s xml:id="echoid-s36511" xml:space="preserve">7. </s>
            <s xml:id="echoid-s36512" xml:space="preserve">à mer. </s>
            <s xml:id="echoid-s36513" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s36514" xml:space="preserve">med noc. </s>
            <s xml:id="echoid-s36515" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s36516" xml:space="preserve">13. </s>
            <s xml:id="echoid-s36517" xml:space="preserve">14. </s>
            <s xml:id="echoid-s36518" xml:space="preserve">
              <lb/>
            15. </s>
            <s xml:id="echoid-s36519" xml:space="preserve">ab occ. </s>
            <s xml:id="echoid-s36520" xml:space="preserve">inuenienda ſint, ſumendæ erunt earum circunferentiæ meridianæ à termino Horizon
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0576-03" xlink:href="note-0576-03a" xml:space="preserve">20</note>
            talis lineæ auſtrali verſus partes inferiores. </s>
            <s xml:id="echoid-s36521" xml:space="preserve">Reliqua omnia perficienda erunt, vt in Meridiano ho
              <lb/>
            rologio ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s36522" xml:space="preserve">dictum eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s36523" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div1850" type="section" level="1" n="479">
          <head xml:id="echoid-head508" style="it" xml:space="preserve">SCHOLIVW.</head>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s36524" xml:space="preserve">CAETERVM ſi quis velit horologium Verticale, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36525" xml:space="preserve">Meridianum deſcribere, quemadmodum
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0576-04" xlink:href="note-0576-04a" xml:space="preserve">Quo pacto tam
                <lb/>
              Verticale horo
                <lb/>
              logium, quàm
                <lb/>
              Meridianú de
                <lb/>
              ſcribi poſſit ad
                <lb/>
              modum horolo
                <lb/>
              gii horizontalis.</note>
            horizontale, non ſecus, ac ſi Verticalis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36526" xml:space="preserve">Meridianus circulus eſſent Horizontes, inueſtigandæ erunt
              <lb/>
            circunferentię horizontales, deſcenſiuæ{q́ue} in Verticali circulo, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36527" xml:space="preserve">Meridiano, vt in Horizonte. </s>
            <s xml:id="echoid-s36528" xml:space="preserve">Nam ho-
              <lb/>
            rizontales cir cunferentiæ repræſentabunt arcus illos, quos in ſuperiori lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s36529" xml:space="preserve">latitudines vmbrarum in ho-
              <lb/>
            rologio Verticali, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36530" xml:space="preserve">Meridiano nominauimus, deſcenſiuarum autem complementa erunt altitudines
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0576-05" xlink:href="note-0576-05a" xml:space="preserve">30</note>
            Solis ſupra Verticalem, ac Meridianum. </s>
            <s xml:id="echoid-s36531" xml:space="preserve">Vnde in Verticali horologio ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s36532" xml:space="preserve">ſument horizon-
              <lb/>
            tales circunferentiæ initium à linca horizontali, quæ communis ſectio eſt plani horologij, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36533" xml:space="preserve">Horizontis,
              <lb/>
            qui Verticalis eſt ipſius Verticalis, quemadmodum & </s>
            <s xml:id="echoid-s36534" xml:space="preserve">latitudines vmbrarum ab eadem horizontali li-
              <lb/>
            nea ſupputatæ ſunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s36535" xml:space="preserve">non aliter, quàm in horizontali horologio factum eſt, in quo latitudines vmbrarũ,
              <lb/>
            ſiue circunferentiæ horizontales initium ſumpſerunt à recta B D, communi ſectione plani horologij, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36536" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Verticalis circuli ipſius Horizontis. </s>
            <s xml:id="echoid-s36537" xml:space="preserve">Pari ratione in Meridiano horologio inchoandæ erunt circunferen-
              <lb/>
            tiæ horizontales à linea ęquinoctiali, quæ communis ſectio eſt plani horologij, & </s>
            <s xml:id="echoid-s36538" xml:space="preserve">Aequatoris, qui Verti-
              <lb/>
            calis est ipſius Meridiani, quemadmodum & </s>
            <s xml:id="echoid-s36539" xml:space="preserve">latitudincs vmbrarum ab eadem linea æquinoctiali nume-
              <lb/>
            ratæ ſunt in ſuperiori lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s36540" xml:space="preserve">Obſeruandum autem diligenter eſt, vt dictæ circunſerentiæ horizontales in
              <lb/>
            Verticali horologio modo ſupra lineam horizontalem, modo infra eandem accipiantur, prout illarum ho
              <lb/>
            ræſupra Horizontem existunt, vel infra eundem, quemadmodum in Verticali horologio ſuperioris lib.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s36541" xml:space="preserve">
              <note position="left" xlink:label="note-0576-06" xlink:href="note-0576-06a" xml:space="preserve">40</note>
            explicauimns: </s>
            <s xml:id="echoid-s36542" xml:space="preserve">Item vt horizontales circunferentiæ in horologio Meridiano ſumantur modo ſupra lineã£
              <lb/>
            æquinoctialem, hoc est, verſus ſeptentrionem, modo infra, id eſt, verſus auſtrum, prout illarum horę bo-
              <lb/>
            reales ſunt, auſtralesve, reſpectu Aequatoris: </s>
            <s xml:id="echoid-s36543" xml:space="preserve">Denique vt circunferentiæ horizontales illarum horarũ,
              <lb/>
            quæ minus abſunt à meridie, quàm 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s36544" xml:space="preserve">horis, hoc est, quàm grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s36545" xml:space="preserve">90. </s>
            <s xml:id="echoid-s36546" xml:space="preserve">incipiant à puncto D, ſuperiori li-
              <lb/>
            neæ æquinoctialis, illarum vero horarum circunferentiæ horizontales, quæ maiorem diſtantiam à meri-
              <lb/>
            die habent, quam 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s36547" xml:space="preserve">hor. </s>
            <s xml:id="echoid-s36548" xml:space="preserve">id eſt, quàm grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s36549" xml:space="preserve">90. </s>
            <s xml:id="echoid-s36550" xml:space="preserve">initium ſumant à puncto F, inferiori æquinoctialis lineæ,
              <lb/>
            vt in Meridiano horologio ſuperioris lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s36551" xml:space="preserve">declaratum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s36552" xml:space="preserve">Denique vt omnia, quæ in horologio Verticali,
              <lb/>
            Meridiano{q́ue} de latitudimbus vmbrarum dicta ſunt, hic de circunferentijs horizontalibus intelligantur.</s>
            <s xml:id="echoid-s36553" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s36554" xml:space="preserve">HOC autem modo in Verticali circulo, tanquàm Horizonte, inquiremus circunferentias horizonta
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0576-07" xlink:href="note-0576-07a" xml:space="preserve">Inuentio circun
                <lb/>
              fetentiarum de-
                <lb/>
              ſcenſiuatum, &
                <lb/>
              horizontalium,
                <lb/>
              ex Analemma-
                <lb/>
              te, in Verticali
                <lb/>
              @@ulo, tanquã
                <lb/>
              Horizonte.</note>
              <note position="left" xlink:label="note-0576-08" xlink:href="note-0576-08a" xml:space="preserve">50</note>
            les, deſcenſiuas{q́ue}. </s>
            <s xml:id="echoid-s36555" xml:space="preserve">In Analemmate capitis 6. </s>
            <s xml:id="echoid-s36556" xml:space="preserve">intelligatur A C, diameter Verticalis pro diametro Ho-
              <lb/>
            rizontis, atque adeo B D, diameter Horizontis pro diametro Verticalis reſpectu Verticalis. </s>
            <s xml:id="echoid-s36557" xml:space="preserve">Et quoniã
              <lb/>
            ſupra faciem auſtralem Verticalis circuli polus antarcticus est eleuatus, ponitur autem I, eſſe polus
              <lb/>
            antar cticus, exiſtent omnes horæ, quarum perpendiculares in portiones diametrorum parallelorum in
              <lb/>
            ſemicirculo A B C, contentas cadunt, ſupra faciem auſtralem Verticalis circuli, earum{q́ue} circunferen-
              <lb/>
            tiæ deſcenſiuæ, ac horizontales inueſtigandæ erunt pro horologio auſtrali: </s>
            <s xml:id="echoid-s36558" xml:space="preserve">aliæ vero horæ ſupra faciem
              <lb/>
            borealem exiſtent, car@m{q́ue} circunfrrentiæ deſcenſiuæ, horizontales{q́ue} pro horologio borealierunt inda-
              <lb/>
            gandæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s36559" xml:space="preserve">Itaque ſi per puncta horarum in diametris parallelorum ad B E, ſemidiametrum Verticalis, re-
              <lb/>
            ſpectu Verticalis, perpendiculares ducantur, abſcindent hæ ex circunferentia Meridiani circunferentias
              <lb/>
            deſcenſiuas initium ſumentes à puncto B, vertice capitis, ſeu polo Verticalis, tanquàm Horizontis, qua-
              <lb/>
            rum complementa altitudines Solis ſupra faciem auſtralem Verticalis, tanquàm ſupra </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>