Clavius, Christoph
,
Gnomonices libri octo, in quibus non solum horologiorum solariu[m], sed aliarum quo[quam] rerum, quae ex gnomonis umbra cognosci possunt, descriptiones geometricè demonstrantur
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 432
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 420
421 - 432
[out of range]
>
page
|<
<
(560)
of 677
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
it
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1846
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
478
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36489
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
560
"
file
="
0576
"
n
="
576
"
rhead
="
GNOMONICES
"/>
ſuperioris lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36490
"
xml:space
="
preserve
">diximus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36491
"
xml:space
="
preserve
">Boreale autem horologium Verticale ex auſtrali conficietur, vt in ſupe-
<
lb
/>
rioribus lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36492
"
xml:space
="
preserve
">non ſemel dictum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36493
"
xml:space
="
preserve
">Quod tamen eodem modo ex propriis circunferentijs Verti
<
lb
/>
calibus horarijsq́ue in facie boreali Verticalis circuli inuentis deſcribi poteſt, ſi diligenter cõſide-
<
lb
/>
retur, quæ horæ in facie Verticalis boreali ſint orientales, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36494
"
xml:space
="
preserve
">quæ occidentales, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36495
"
xml:space
="
preserve
">c.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36496
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36497
"
xml:space
="
preserve
">MERIDIANVM denique horologium eadem ratione ex circunferentijs meridianis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36498
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0576-01
"
xlink:href
="
note-0576-01a
"
xml:space
="
preserve
">Quomodo @o-
<
lb
/>
rologium Meri
<
lb
/>
dianum ex ci@-
<
lb
/>
cunferentu
<
unsure
/>
s me
<
lb
/>
ridianis, hecte-
<
lb
/>
moriisq́ue de-
<
lb
/>
ſcribatur,</
note
>
hectemoriis pro ſingulis horis ad datam loci latitudinem inuentis deſcribitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36499
"
xml:space
="
preserve
">Nam circunferen-
<
lb
/>
tiæ meridianę indicant vmbrarum latitudines, hectemoriæ vero, quarum complementa altitudi-
<
lb
/>
nes Solis ſupra Meridianum metiuntur, longitudines earundem exhibent, quemadmodũ in ho-
<
lb
/>
rologio Meridiano ſuperioris lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36500
"
xml:space
="
preserve
">declarauimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36501
"
xml:space
="
preserve
">Hoc tantum intereſt, circunferentias meridia-
<
lb
/>
nas, quoniam in Analemmate initium ſumunt ab Horizontis diametro, non eſſe in horologio Me
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0576-02
"
xlink:href
="
note-0576-02a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
ridiano ſuperioris lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36502
"
xml:space
="
preserve
">inchoandas in circulo ex C, loco ſtyli deſcripto à linea æquinoctiali D F,
<
lb
/>
quemadmodum latitudines vmbrarum in ſuperiori lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36503
"
xml:space
="
preserve
">ſupputatæ, ſed à linea horizontali A B:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36504
"
xml:space
="
preserve
">hac tamen lege, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36505
"
xml:space
="
preserve
">conditione, vt circunferentiæ meridianę horarum illarum, quæ boreales ſunt,
<
lb
/>
(quas quidem cognoſcemus ex Analem mate, vt ſupra dictum eſt) ſumantur in dicto circulo, qui
<
lb
/>
Meridiano Analem matis ſit æqualis, à puncto boreali B, in horologio orientali, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36506
"
xml:space
="
preserve
">à puncto A, in
<
lb
/>
occidentali, verſus partes ſuperiores, circunferentiæ vero meridianæ horarum auſtralium ab alte-
<
lb
/>
ro extremo lineæ horizontalis, nempe à puncto auſtrali. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36507
"
xml:space
="
preserve
">Item vt horæ antemeridianæ in orien-
<
lb
/>
tali horologio, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36508
"
xml:space
="
preserve
">pomeridianę in occidentali deſcribantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36509
"
xml:space
="
preserve
">Quòd ſi puncta etiam illarum hora-
<
lb
/>
rum tropici ♑, quæ infra Horizontem exiſtunt, quales ſunt 5. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36510
"
xml:space
="
preserve
">6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36511
"
xml:space
="
preserve
">7. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36512
"
xml:space
="
preserve
">à mer. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36513
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36514
"
xml:space
="
preserve
">med noc. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36515
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36516
"
xml:space
="
preserve
">13. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36517
"
xml:space
="
preserve
">14. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36518
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
15. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36519
"
xml:space
="
preserve
">ab occ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36520
"
xml:space
="
preserve
">inuenienda ſint, ſumendæ erunt earum circunferentiæ meridianæ à termino Horizon
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0576-03
"
xlink:href
="
note-0576-03a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
talis lineæ auſtrali verſus partes inferiores. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36521
"
xml:space
="
preserve
">Reliqua omnia perficienda erunt, vt in Meridiano ho
<
lb
/>
rologio ſuperioris lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36522
"
xml:space
="
preserve
">dictum eſt.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36523
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div1850
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
479
">
<
head
xml:id
="
echoid-head508
"
style
="
it
"
xml:space
="
preserve
">SCHOLIVW.</
head
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s36524
"
xml:space
="
preserve
">CAETERVM ſi quis velit horologium Verticale, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36525
"
xml:space
="
preserve
">Meridianum deſcribere, quemadmodum
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0576-04
"
xlink:href
="
note-0576-04a
"
xml:space
="
preserve
">Quo pacto tam
<
lb
/>
Verticale horo
<
lb
/>
logium, quàm
<
lb
/>
Meridianú de
<
lb
/>
ſcribi poſſit ad
<
lb
/>
modum horolo
<
lb
/>
gii horizontalis.</
note
>
horizontale, non ſecus, ac ſi Verticalis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36526
"
xml:space
="
preserve
">Meridianus circulus eſſent Horizontes, inueſtigandæ erunt
<
lb
/>
circunferentię horizontales, deſcenſiuæ{q́ue} in Verticali circulo, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36527
"
xml:space
="
preserve
">Meridiano, vt in Horizonte. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36528
"
xml:space
="
preserve
">Nam ho-
<
lb
/>
rizontales cir cunferentiæ repræſentabunt arcus illos, quos in ſuperiori lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36529
"
xml:space
="
preserve
">latitudines vmbrarum in ho-
<
lb
/>
rologio Verticali, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36530
"
xml:space
="
preserve
">Meridiano nominauimus, deſcenſiuarum autem complementa erunt altitudines
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0576-05
"
xlink:href
="
note-0576-05a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
Solis ſupra Verticalem, ac Meridianum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36531
"
xml:space
="
preserve
">Vnde in Verticali horologio ſuperioris lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36532
"
xml:space
="
preserve
">ſument horizon-
<
lb
/>
tales circunferentiæ initium à linca horizontali, quæ communis ſectio eſt plani horologij, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36533
"
xml:space
="
preserve
">Horizontis,
<
lb
/>
qui Verticalis eſt ipſius Verticalis, quemadmodum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36534
"
xml:space
="
preserve
">latitudines vmbrarum ab eadem horizontali li-
<
lb
/>
nea ſupputatæ ſunt: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36535
"
xml:space
="
preserve
">non aliter, quàm in horizontali horologio factum eſt, in quo latitudines vmbrarũ,
<
lb
/>
ſiue circunferentiæ horizontales initium ſumpſerunt à recta B D, communi ſectione plani horologij, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36536
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
Verticalis circuli ipſius Horizontis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36537
"
xml:space
="
preserve
">Pari ratione in Meridiano horologio inchoandæ erunt circunferen-
<
lb
/>
tiæ horizontales à linea ęquinoctiali, quæ communis ſectio eſt plani horologij, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36538
"
xml:space
="
preserve
">Aequatoris, qui Verti-
<
lb
/>
calis est ipſius Meridiani, quemadmodum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36539
"
xml:space
="
preserve
">latitudincs vmbrarum ab eadem linea æquinoctiali nume-
<
lb
/>
ratæ ſunt in ſuperiori lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36540
"
xml:space
="
preserve
">Obſeruandum autem diligenter eſt, vt dictæ circunſerentiæ horizontales in
<
lb
/>
Verticali horologio modo ſupra lineam horizontalem, modo infra eandem accipiantur, prout illarum ho
<
lb
/>
ræſupra Horizontem existunt, vel infra eundem, quemadmodum in Verticali horologio ſuperioris lib.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36541
"
xml:space
="
preserve
">
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0576-06
"
xlink:href
="
note-0576-06a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
explicauimns: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36542
"
xml:space
="
preserve
">Item vt horizontales circunferentiæ in horologio Meridiano ſumantur modo ſupra lineã£
<
lb
/>
æquinoctialem, hoc est, verſus ſeptentrionem, modo infra, id eſt, verſus auſtrum, prout illarum horę bo-
<
lb
/>
reales ſunt, auſtralesve, reſpectu Aequatoris: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36543
"
xml:space
="
preserve
">Denique vt circunferentiæ horizontales illarum horarũ,
<
lb
/>
quæ minus abſunt à meridie, quàm 6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36544
"
xml:space
="
preserve
">horis, hoc est, quàm grad. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36545
"
xml:space
="
preserve
">90. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36546
"
xml:space
="
preserve
">incipiant à puncto D, ſuperiori li-
<
lb
/>
neæ æquinoctialis, illarum vero horarum circunferentiæ horizontales, quæ maiorem diſtantiam à meri-
<
lb
/>
die habent, quam 6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36547
"
xml:space
="
preserve
">hor. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36548
"
xml:space
="
preserve
">id eſt, quàm grad. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36549
"
xml:space
="
preserve
">90. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36550
"
xml:space
="
preserve
">initium ſumant à puncto F, inferiori æquinoctialis lineæ,
<
lb
/>
vt in Meridiano horologio ſuperioris lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36551
"
xml:space
="
preserve
">declaratum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36552
"
xml:space
="
preserve
">Denique vt omnia, quæ in horologio Verticali,
<
lb
/>
Meridiano{q́ue} de latitudimbus vmbrarum dicta ſunt, hic de circunferentijs horizontalibus intelligantur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36553
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s36554
"
xml:space
="
preserve
">HOC autem modo in Verticali circulo, tanquàm Horizonte, inquiremus circunferentias horizonta
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0576-07
"
xlink:href
="
note-0576-07a
"
xml:space
="
preserve
">Inuentio circun
<
lb
/>
fetentiarum de-
<
lb
/>
ſcenſiuatum, &
<
lb
/>
horizontalium,
<
lb
/>
ex Analemma-
<
lb
/>
te, in Verticali
<
lb
/>
@@ulo, tanquã
<
lb
/>
Horizonte.</
note
>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0576-08
"
xlink:href
="
note-0576-08a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
les, deſcenſiuas{q́ue}. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36555
"
xml:space
="
preserve
">In Analemmate capitis 6. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36556
"
xml:space
="
preserve
">intelligatur A C, diameter Verticalis pro diametro Ho-
<
lb
/>
rizontis, atque adeo B D, diameter Horizontis pro diametro Verticalis reſpectu Verticalis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36557
"
xml:space
="
preserve
">Et quoniã
<
lb
/>
ſupra faciem auſtralem Verticalis circuli polus antarcticus est eleuatus, ponitur autem I, eſſe polus
<
lb
/>
antar cticus, exiſtent omnes horæ, quarum perpendiculares in portiones diametrorum parallelorum in
<
lb
/>
ſemicirculo A B C, contentas cadunt, ſupra faciem auſtralem Verticalis circuli, earum{q́ue} circunferen-
<
lb
/>
tiæ deſcenſiuæ, ac horizontales inueſtigandæ erunt pro horologio auſtrali: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36558
"
xml:space
="
preserve
">aliæ vero horæ ſupra faciem
<
lb
/>
borealem exiſtent, car@m{q́ue} circunfrrentiæ deſcenſiuæ, horizontales{q́ue} pro horologio borealierunt inda-
<
lb
/>
gandæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s36559
"
xml:space
="
preserve
">Itaque ſi per puncta horarum in diametris parallelorum ad B E, ſemidiametrum Verticalis, re-
<
lb
/>
ſpectu Verticalis, perpendiculares ducantur, abſcindent hæ ex circunferentia Meridiani circunferentias
<
lb
/>
deſcenſiuas initium ſumentes à puncto B, vertice capitis, ſeu polo Verticalis, tanquàm Horizontis, qua-
<
lb
/>
rum complementa altitudines Solis ſupra faciem auſtralem Verticalis, tanquàm ſupra </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>