57937LIBER II.
déinceps ſic ſeſe habent, conſiderare oportet.
Senſitiuum
nanque ſine uegetatio non eſt: at à ſenſitiuo uegetatiuum
in plantis ſeiungitur. Rurſus ſine tactu, nullus cætero-
rum ſenſuum eſt, at ipſe tactus ſine cæteris eſt: complu-
ra nanque ſunt animalium, quæ neque uiſum, neque audi-
tum, neque ſenſum habent odoris. Et eorum rurſus, quæ
ſentiunt, quædam habent loco motiuum, quædam non
habent: extrema autem, atque minima, rationem ha-
bent, & mentem: quibus enim mortalium ineſt ratio, his
ſunt continuò & cætera cuncta: at quibus unumquod que
illorum ineſt, hiſce non omnibus ineſt & ratio, ſed quædam
imaginatione uacant, quædã hac ſola uiuunt. De intellectu
uerò contẽplatiuo, alia ratio eſt. Quæ cùm ita ſint, patet
horũ cuiuſq; rationẽ, animæ maximè propriã rationẽ eſſe.
nanque ſine uegetatio non eſt: at à ſenſitiuo uegetatiuum
in plantis ſeiungitur. Rurſus ſine tactu, nullus cætero-
rum ſenſuum eſt, at ipſe tactus ſine cæteris eſt: complu-
ra nanque ſunt animalium, quæ neque uiſum, neque audi-
tum, neque ſenſum habent odoris. Et eorum rurſus, quæ
ſentiunt, quædam habent loco motiuum, quædam non
habent: extrema autem, atque minima, rationem ha-
bent, & mentem: quibus enim mortalium ineſt ratio, his
ſunt continuò & cætera cuncta: at quibus unumquod que
illorum ineſt, hiſce non omnibus ineſt & ratio, ſed quædam
imaginatione uacant, quædã hac ſola uiuunt. De intellectu
uerò contẽplatiuo, alia ratio eſt. Quæ cùm ita ſint, patet
horũ cuiuſq; rationẽ, animæ maximè propriã rationẽ eſſe.
Trium cauſarum vicem obtinet in viuentibus anima.
CAP. IIII.
11Hîc Āriſto, animã in viuẽ-
tibus triũ cau
ſarũ vicẽ obti-
nere declarat.
_N_Eceſſe eſt autem eum, qui de hiſce cõſiderationẽ fa-
cturus eſt, quidnam ſit unũquodq; ipſorũ accipere,
deniq; quærere, perſcrutariq́; de hiſce quæ ſequuntur, ac
comitantur. Quod ſi dicere oporteat quid unumquodque
ipſorũ ſit, ut quid ſit intellectiuũ, uel ſenſitiuum, uel nutri-
tiuum, anteà dicendũ eſt quidnam ſit intelligere, quid ſen-
tire: nam operationes, actiones´ ue potentijs, uiribusq; prio-
res ſunt ratione. Quòd ſi ita ſit, atq; prius etiam obiecta,
quàm ista, contemplari oporteat, primùm profectò de illis
propter eandẽ cauſam, ut de alimento, de ſenſibili, de intel-
ligibili, determinare oportet. Quare de alimento, gene-
rationé ue, primò dicendum eſſe uidetur. Nutritiua nanque
anima & cæteris ineſt, & prima eſt, & maximè cõmunis
animæ uis, & potentia, qua cũcta uiuẽtia uiuũt. Cuius
cturus eſt, quidnam ſit unũquodq; ipſorũ accipere,
deniq; quærere, perſcrutariq́; de hiſce quæ ſequuntur, ac
comitantur. Quod ſi dicere oporteat quid unumquodque
ipſorũ ſit, ut quid ſit intellectiuũ, uel ſenſitiuum, uel nutri-
tiuum, anteà dicendũ eſt quidnam ſit intelligere, quid ſen-
tire: nam operationes, actiones´ ue potentijs, uiribusq; prio-
res ſunt ratione. Quòd ſi ita ſit, atq; prius etiam obiecta,
quàm ista, contemplari oporteat, primùm profectò de illis
propter eandẽ cauſam, ut de alimento, de ſenſibili, de intel-
ligibili, determinare oportet. Quare de alimento, gene-
rationé ue, primò dicendum eſſe uidetur. Nutritiua nanque
anima & cæteris ineſt, & prima eſt, & maximè cõmunis
animæ uis, & potentia, qua cũcta uiuẽtia uiuũt. Cuius
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib