1ſeorſim producere poteſt.
Dices ſi vterque coniunctim producit effectum:
ſint v. g. 100. par
tes impetus; Igitur ſinguli producunt tantùm 50. Igitur cur potiùs in
in his partibus ſubiecti, quàm in alijs, cum vtriuſque potentia eidem
ſubiecti parti poſſet eſſe applicata? Reſpondeo ſingulos producere 100.
actione ſcilicet communi indiuiſibiliter; ſint enim duo trahentes A. &
B. A. producit 100. ſed non ſolus; B. producit eaſdem 100. ſed non ſo
lus; ſed explicabimus hunc modum actionis communis in Metaphys.
quod autem agant actione communi patet per Ax. 13.
tes impetus; Igitur ſinguli producunt tantùm 50. Igitur cur potiùs in
in his partibus ſubiecti, quàm in alijs, cum vtriuſque potentia eidem
ſubiecti parti poſſet eſſe applicata? Reſpondeo ſingulos producere 100.
actione ſcilicet communi indiuiſibiliter; ſint enim duo trahentes A. &
B. A. producit 100. ſed non ſolus; B. producit eaſdem 100. ſed non ſo
lus; ſed explicabimus hunc modum actionis communis in Metaphys.
quod autem agant actione communi patet per Ax. 13.
Obiicies 4. producitur ſonus ſi ferias rupem;
igitur & impetus;
Reſ
pondeo ad ſonum ſolam aëris colliſionem ſufficere, quam fieri certum
eſt à prædicto ictu; deinde mallej motus impacti in rupem facit ſonum;
quidquid tandem ſit ſonus, de quo hîc non diſputo: adde quod in ru
pe ſunt ſemper aliquæ partes tremulæ, quæ modico tantùm, eoque flexi
bili nexu cum alijs partibus copulantur; adde aliquam compreſſionem,
ex qua modicæ vibrationes ſequuntur.
pondeo ad ſonum ſolam aëris colliſionem ſufficere, quam fieri certum
eſt à prædicto ictu; deinde mallej motus impacti in rupem facit ſonum;
quidquid tandem ſit ſonus, de quo hîc non diſputo: adde quod in ru
pe ſunt ſemper aliquæ partes tremulæ, quæ modico tantùm, eoque flexi
bili nexu cum alijs partibus copulantur; adde aliquam compreſſionem,
ex qua modicæ vibrationes ſequuntur.
Obiicies 5. Quando aliquæ partes auolant ab ictu, haud dubiè auo
lant propter impetum impreſſum: Igitur prius eſt imprimi impetum,
quàm auolare; igitur productus eſt impetus in nonnullis partibus, &
non in aliis, cum quibus illæ ſunt coniunctæ. Reſpondeo equidem im
petum produci in illis partibus antequam auolent; ſed ideo produci vt
deinde auolent nam tota ratio cur non producatur, eſt ne ſit fruſtrà; ſed
ſi auolent aliquæ partes: certè in ijs non eſt fruſtrà, in quibus habet
ſuum effectum, id eſt, motum.
lant propter impetum impreſſum: Igitur prius eſt imprimi impetum,
quàm auolare; igitur productus eſt impetus in nonnullis partibus, &
non in aliis, cum quibus illæ ſunt coniunctæ. Reſpondeo equidem im
petum produci in illis partibus antequam auolent; ſed ideo produci vt
deinde auolent nam tota ratio cur non producatur, eſt ne ſit fruſtrà; ſed
ſi auolent aliquæ partes: certè in ijs non eſt fruſtrà, in quibus habet
ſuum effectum, id eſt, motum.
Dices;
igitur primo inſtanti impetus ille eſt fruſtrà;
in quo non
habet ſuum effectum; Reſpondeo nunquam primo inſtanti eſſe fruſtrà,
modò ſit motus ſecundo cum etiam primo inſtanti, quo eſt impetus,
non poſſit eſſe motus, vt demonſtrabo infrà; immò ideo ponitur im
petus primo vt ſit motus ſecundo exigendo pro inſtant ſequenti, de
cum impetus ponat tantùm motum quo aliàs.
habet ſuum effectum; Reſpondeo nunquam primo inſtanti eſſe fruſtrà,
modò ſit motus ſecundo cum etiam primo inſtanti, quo eſt impetus,
non poſſit eſſe motus, vt demonſtrabo infrà; immò ideo ponitur im
petus primo vt ſit motus ſecundo exigendo pro inſtant ſequenti, de
cum impetus ponat tantùm motum quo aliàs.
Dices;
ſed potentia motrix neſcit an poſſit pars aliqua mobilis ſepa
rari; igitur non eſt quòd aliquando producat impetum, aliquando
non producat. Reſpondeo non ſtare per cauſam neceſſariam, quin ſem
per agat; ſed per ſubiectum, quod ſi aptum eſt, & capax effectus; haud
dubiè eo ipſo cauſa neceſſaria applicata in ipſum aget; ſi verò ineptum.
haud dubiè non aget; nam ad hoc vt producatur effectus in ſubiecto;
non ſatis eſt cauſam poſſe producere, niſi etiam ſubiectum poſſit recipe
re; igitur cum ſit talis ordo à natura inſtitutus, ne aliquid ſit fruſtrà;
certè ſi impetus producibilis ſit futurus fruſtrà, hauddubiè non produ
cetur; ſecus verò ſi fruſtrà non ſit futurus, in quo non eſt difficultas.
rari; igitur non eſt quòd aliquando producat impetum, aliquando
non producat. Reſpondeo non ſtare per cauſam neceſſariam, quin ſem
per agat; ſed per ſubiectum, quod ſi aptum eſt, & capax effectus; haud
dubiè eo ipſo cauſa neceſſaria applicata in ipſum aget; ſi verò ineptum.
haud dubiè non aget; nam ad hoc vt producatur effectus in ſubiecto;
non ſatis eſt cauſam poſſe producere, niſi etiam ſubiectum poſſit recipe
re; igitur cum ſit talis ordo à natura inſtitutus, ne aliquid ſit fruſtrà;
certè ſi impetus producibilis ſit futurus fruſtrà, hauddubiè non produ
cetur; ſecus verò ſi fruſtrà non ſit futurus, in quo non eſt difficultas.
Scholium.
Obſeruabis 1. vix fieri poſſe quin ſemper aliquæ partes ſeparentur,
comprimantur, vel dilatentur, vt patet experientiâ.
comprimantur, vel dilatentur, vt patet experientiâ.
Obſeruabis 2. etiam maximam corporis molem à debili potentia mi-