Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
< >
page |< < (26) of 412 > >|
5826LIBER
De electione locorum ſalubrium & quæ obſint ſalubritati & unde
lumina capiantur. # Cap. IIII.
IN ipſis uero mœnibus ea erunt principia, Primum electio loci ſaluberrimi. Is autem erit
excelſus, &
non nebuloſus, non pruinoſus, regionesq́; cœli ſpectans neque æſtuoſas, ne-
que frigidas, ſed temperatas, deinde ſi euitabitur paluſtris uicinitas.
Cum enim au-
ræ matutinæ cum Sole oriente ad oppidum peruenient, &
ijs ortę nebulæ adiungentur,
1110 ſpiritusq́;
beſtiarum paluſtrium uenenatos cum nebula mixtos in habitatorum corpora flatus ſpargẽt,
efficient locum peſtilentem.
Item ſi ſecundum mare erunt mœnia, ſpectabuntq́; ad meridiem, aut
ad occidentem non erunt ſalubria, quia per æſtatem cœlum meridianum Sole exoriente caleſcit, me-
ridie ardet.
Item quòd ſpectat ad occidentem, Sole exorto tepeſcit, meridie calet, ueſpere feruet.
Igitur mutationibus caloris, & refrigerationis corpora, quæ in ijs locis ſunt, uitiantur.
Aggreditur hic ædificationem, & partem, quæ in publicis operibus collocatur, huius quoque publico-
rum operum collocationis particulam ſumit, eam ſcilicet quæ ad defenſionem pertinet, quod primo libro ab-
ſoluit, his capitibus primo eligit locum, ubi mœnia ſunt ponenda;
poſtea de fundamentis turrium, & muro-
rum.
Inde ad diuiſionem operum, quæ intra muros ſunt, & eorum diſpoſitionem præcepta comparat, hinc com
munibus locis propriam poſitionem diſtribuit, ac totum defenſionis opus abſoluit, in electione locorum decor;
in fundamentis firmitas, in diſtributione, utilitas conſideratur: Decor naturalis in electione locorum ſalubrium
2220 ponitur.
Sex ea ſunt, quæ ædificantes conſiderare debent. Primum eſt regio, ſitusq́; uniuerſus ad cœli partes
comparatus, alterum eſt area, certaq́;
regionis pars muris præcingenda; tertium eſt areæ, ſoliq́; deſcriptio, &
commenſus, distributioq́;
: hinc illud quod a ſolo erigitur ſiue murus, ſiue paries, ſiue columnatio ſit. Deinde
quicquid tegumenti loco imponitur ſeu contignatio, ſeu fornix, ſeu testudo, ſeu tectum ſit.
Poſtremum eſt adi-
tus quilibet, quo res, hominesq́;
tranſeunt, ſiue fauces, ſiue ianuæ, ſeu lumina ſint, Vitr. ab ipſa regione or-
ditur, deq́;
ſalubrium locrum electione loquitur: Maxima enim locorum uirtus eſt, aerisq́; etenim
generationis principium eſt locus tanquam pater.
Affecta enim regio cœli qualitatibus uim maximam re-
bus præstat:
unde illud a phyſicis dictum res eo loci, ubi naſcuntur, facile conſeruari. Aer autem nobiſcum
ſemper eſt.
hunc ſpiritu haurimus, ab eo refrigerium cordis, ab eo uita pendet, cum orco paciſcitur, qui pe-
ſtilentem locum eligit.
De regione igitur primum eſt diſſerendum. Regio qualitates quaſdam habet, quarum
3330 quædam manifeſtæ ſunt;
quædam occultæ, ex omnibus nonnullæ bonæ ſunt, nonnullæ noxiæ: noxiæ cognitis
bonis dignoſcuntur.
Ex bonis & manifestis quædam commodis ſeruiunt, ut agrifertilitas, aquarum, fructuum,
paſcuorum copia, flumina, portus &
huiuſmodi, per quæ facile importari merces, & exportari poſſint, vicino-
rum quoque bonorum propinquitas.
Quædam ſalubritati: tum quia aqu as habent mobiles, perſpicuas, non
uiſcoſas, odore, colore, &
ſapore carentes, tum quia uentos noxios, quemadmodum ſunt frigentes, aut calen-
tes nimium, &
qui flant a locis peſtilentibus, uitare poſſunt. Aer quoque purus, purgatus, peruius, perfla-
bilis, uniformis qualias eſt nota optimæ regionis, occultæ qualitates ab humanis, diuinis, &
naturalibus
rebus ſumuntur.
Genium enim loci diuinum quid afferre uidetur, cauſam cœlo damus proprietatis & fortu-
nælocorum.
Natura quoque ſuas habet uires in regionibus, nam plantas alit proceras, fructiferas quas ſo-
lum educat, ſol ornat, imber recreat.
Animalia multa utriuſque ſexus carnes optimi ſaporis habentia, homi-
4440 nes ſani, hilares, iucundiq́;
pulchri, ac diuturnæ uitæ ſalubritatis inditia præbent: cum uero merces, fructusq́;
immarceſcentes diu ſeruantur, ædificiaq́; neque ſalſedine corrumpuntur, neque uentis uitiantur, & reliqua ho
minum opera elaborata neque rubiginem contrahunt, neque ſitu deturpantur, temperiem loci admirabilem
oſtendunt;
Vitru. uniuerſum hunc locum ita diſtribuit, ut quæ ſint loca ſalubria, & inſalubria oſtendat, poſtea
rationem afferat eorum, quæ dixit pulcherrima digrßione, inde inditia, &
experimenta ſalubritatis locorum
affert, ac demum exemplis confirmat, quæ ſuperius attulerit, omnia in eo facilia ſunt, nec indigent accura-
tiori explicatione.
Multa inuenies apud Albertum de ſalubritate locorum libro primo cap. tertio, quarto
quinto, &
ſexto, Cæterum Vitru. locorum ſalubritatem, a cœlo, a loco, ab aere, ab aquis deſumit. A cœlo
cum dicit.
{Regionesq́; cœli ſpectans neque æſtuoſas, neque frigidas, ſed temperatas } a loco cum dicit.
{Is autem erit excelſus, &
non nebuloſus neque pruinoſus } locum autem intelligit affectum qualitate aliqua:
5550 ab aere, cum dicit.
{ deinde ſi euitabitur, paluſtris uicinitas } ab aquis cum dicit, { Item ſi ſecundum mare
erunt mœnia, ſpectabuntq́;
ad meridiem,} & reliqua. Fuſius medici de regionum temperamentis tractare ſo-
lent, lege Galenum, &
alios. Probat autem uitiari corpora mutationibus caloris, & refrigerationis.
Haec autem licet animaduertere etiam ex his, quæ non ſunt animalia, in cellis enim uinarijs te-
ctis lumina nemo capit a meridie, ſed a ſeptentrione, quod ea regio nullo tempore mutationes reci-
pit, ſed eſt firma perpetuo, &
immutabilis, ideo etiam & granaria, quæ ad Solis curſum ſpectant,
bonitatem citò mutant, obſoniaq́;
, & poma, quæ non in ea cœli parte ponuntur, quæ eſt auerſa, a So-
lis curſu, non diu ſeruantur, nam ſemper calor, cum excoquit a rebus firmitatem eripit, &
uaporibus
feruidis exugendo naturales uirtutes diſſoluit eas, &
feruore molleſcentes efficit imbecilles, ut etiam
in ferro animaduertimus, quod quamuis natura ſit durum, in fornacibus ab ignis uapore percalefa-
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index