Buonamici, Francesco, De motu libri X

Page concordance

< >
Scan Original
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="40"/>
              horum euenta videbis. </s>
              <s>Ex hoc efficiebatur, vt apud illos ens & natura idem eſſet. </s>
              <s>Vnde Galenus
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg388"/>
                <lb/>
              rationem reddens inſcriptionis libri de natura humana, docuit omnes veteres inſcribere
                <expan abbr="cõſueſſe">conſueſſe</expan>
                <lb/>
              ſuos libros de natura. </s>
              <s>Proinde naturalis erat prima philoſophia, ne dixerim quoque ſolam:
                <expan abbr="quã-dò">quan­
                  <lb/>
                dò</expan>
              mathematicę, quia bonum conſectari non viderentur; è numero ſcientiarum expunctæ ſunt;
                <lb/>
              ſed poſteà cognitis aliis ſubſtantiis materiæ immunibus ex ſupremo gradu deiecta fuit, & phi­
                <lb/>
              loſophiæ primæ proximos honores occupauit. </s>
              <s>Quamobrem latius patet naturæ ſignificatum
                <lb/>
              quàm id quod in noſtra methodo concipitur & definitur, principium motus & quietis. </s>
              <s>idem
                <lb/>
              enim valet atque ens. </s>
              <s>Quapropter qui naturam in eo ſignificato ſpectat, multa quidem tractare
                <lb/>
              cogitur quę cancellos methodi noſtri tranſiliunt, quod certè non obſeruans Themiſtius, præſer­
                <lb/>
              tim, cùm paullò antè affirmaſſet Ariſtoteles, eos non agere de natura, quia motus initia ſuſtuliſ­
                <lb/>
              ſent, locum ita legebat. </s>
              <s>De natura quidem non; naturales autem quæſtiones, & tamen illud om­
                <lb/>
              nino falſum quęſtiones ab illis inductas eſſe naturales. </s>
              <s>Id quod etiam videtur perſpexiſſe Gale­
                <lb/>
              nus
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              & legiſſe contextum, quemadmodum nos approbauimus. </s>
              <s>Ob id igitur de natura diſſere­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg389"/>
                <lb/>
              batur à cunctis; ſed quæſtiones erant aliquando non naturales. </s>
              <s>Eiuſmodi fuerunt quas profeſsi
                <lb/>
              ſunt Parmenides, & Meliſſus, & alij nonnulli eiuſdem notę philoſophi. </s>
              <s>Sed antequam
                <expan abbr="ſingulorũ">ſingulorum</expan>
                <lb/>
              noto ſententias, de philoſophorum ſectis aliqua generatim dicere conſtitui. </s>
              <s>Quamuis
                <expan abbr="autẽ">autem</expan>
              hunc
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg390"/>
                <lb/>
              locum, vt cęteros omnes Pererius doctiſsimus vberrimè
                <expan abbr="eruditiſsimèq́">eruditiſsimèque</expan>
              . </s>
              <s>tractarit; nec quiſquam
                <lb/>
              illius induſtriam diligentiamúe in hac tractatione conſequi poſsit; ſtudebimus tamen ea ſeligere
                <lb/>
              quę ad Ariſtotelem magis attinere cenſebimus, & ſi qua ſuccurrent quæ noſtro labore compara­
                <lb/>
              uimus, ea quoque nos in medio ponemus. </s>
              <s>Ergo philoſophorum ſectæ quæ tempore Ariſtotelis
                <lb/>
              vel floruerant, vel florere incęperant, variæ fuerunt, atque illæ quidem varia nomina ſortitæ, vel
                <lb/>
              ab eo qui inſtituerat, vt à Pythagora Pythagoręi, vel à genere vitæ, vt Cynici, quòd vitam canis
                <lb/>
              imitarentur; ab actione nonnulli, vt à deambulando Peripatetici. </s>
              <s>à patria quidem, vt Cyrenaici,
                <lb/>
              & Megarenſes, & à loco potiſsimum, velut Academici & Stoici à porticu. </s>
              <s>Sed ea princeps diſtri­
                <lb/>
              butio ſectarum quæ à loco
                <expan abbr="nomẽ">nomen</expan>
              obtinuit in Ionicam & Italicam huic nos
                <expan abbr="Eleaticã">Eleaticam</expan>
              ſubiicimus.
                <lb/>
              </s>
              <s>Nec defuerunt qui nomen ex profeſsione ducerent, hinc quidam morales, alij dialectici dicti,
                <lb/>
              nonnulli Theologi, & illi phyſici qui motum pro principio ſtatuerent. </s>
              <s>Atque vt ab Italica exor­
                <lb/>
              diar quæ (niſi fallor) eadem eſt cum Pythagorica, auctor eius fuit Pythagoras Samius Pherecy­
                <lb/>
              dis Syri auditor qui cum Heſiodo numeratur in Theologis. </s>
              <s>fuit
                <expan abbr="autẽ">autem</expan>
              primus qui animi immor­
                <lb/>
              talitatem profeſſus fuerit, & cùm apud veteres myſteria naturæ ſub fabulis traderentur; grauiter
                <lb/>
              & ſeriò philoſophari cœpit. </s>
              <s>Eius ergo auditor Pythagoras. </s>
              <s>Huius ſectatores de quibus meminit
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg391"/>
                <lb/>
              Ariſtoteles, Empedocles, Epicharmus, Archytas Tarentinus, Alemęo Crotoniates, ſed hic floruit
                <lb/>
              ſub Pythagora iam ſeniore, Hippaſus Metapontinus. </s>
              <s>Eleaticæ dicitur auctor fuiſſe Thelauges
                <lb/>
              Pythagoræ filius; eius patroni fuerunt Xenophanes, Parmenides, Meliſſus, Zeno Eleates; cum eis
                <lb/>
              quoque Lycophronem numeremus; Leucippus, Democritus, & Heraclitus quorum ætate vixit
                <lb/>
              Hippocrates. </s>
              <s>Ionicæ princeps fuit Thales Mileſius: hic omnium primus naturalem
                <expan abbr="philoſophiã">philoſophiam</expan>
                <lb/>
              profeſſus eſt; ipſum ſequutus eſt Anaximander; huic ſucceſsit Anaximenes; hic auditorem ha­
                <lb/>
              buit Anaxagoram. </s>
              <s>is Archelaum docuit qui primus ex Ionia philoſophiam vexit Athenas, hunc
                <lb/>
              poſt audiuit Socrates. </s>
              <s>Sed ipſe rerum naturalium ſcrutatione poſthabita, ac nonnullis de defini­
                <lb/>
              tionis regulis explicatis ſe totum dedit officiis ciuilibus, & animos
                <expan abbr="hominũ">hominum</expan>
              bonis moribus infor­
                <lb/>
              mare conſtituit vtilia perſequens; ea verò quę nullius vſus eſſent, àc ſi ſupra hominis captum fo­
                <lb/>
              rent, omittens. </s>
              <s>A Socrate deſcendit Plato auctor ſectæ Academiæ, Antiſthenes Cynicæ, Ariſtip­
                <lb/>
              pus Cyrenaicæ cum quo recenſetur Eudoxus, à Platone fluxit Spereſippus qui ſeſe tenuit in Aca­
                <lb/>
              demia. </s>
              <s>Ariſtoteles, tametſi Platonis auditor, inſtituit ſectam Peripateticam valdè ab Academica
                <lb/>
              differentem. </s>
              <s>Quia verò huius philoſophi inſtitutionem ſequimur, neque ab re nos facturos eſſe
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg392"/>
                <lb/>
              cenſemus, ſi de illius familia nonnulla ſubiungamus. </s>
              <s>Fertur verò
                <expan abbr="Ariſtotelẽ">Ariſtotelem</expan>
              Theophraſto
                <expan abbr="ſcholã">ſcholam</expan>
                <lb/>
                <expan abbr="cõmiſiſſe">commiſiſſe</expan>
              , hic verò eandem methodum ſeruans quam inſtituit Ariſtoteles, ſcripſit hiſtoriam plan­
                <lb/>
              tarum. </s>
              <s>Poſt Theophraſtum Eudemus tenuiſſe legitur. </s>
              <s>atque hactenus Ariſtotelis decreta retenta
                <lb/>
              ſunt. </s>
              <s>Nam ſtrato Lampſacenus, quanquam Theophraſti diſcipulus, multa
                <expan abbr="cõmutauit">commutauit</expan>
              , vnde puri
                <lb/>
              illi Peripati fontes conturbati fuerunt, prętereo complures alios quorum nulla extat hodie nota
                <lb/>
              apud noſtros
                <expan abbr="quorũ">quorum</expan>
              audacia, ſeu negligentia veriſimile eſt, diſciplinam illam Ariſtotelicam fuiſſe
                <lb/>
              fędatam. </s>
              <s>Mox grauiſsimus caſus perculit non modo profeſſores, verùm etiam libros occultauit,
                <lb/>
              vt demum L. Syllæ beneficio libri Ariſtotelici poſt aliquot ſæcula quaſi reuixerint; eos habuit
                <lb/>
              M. Varro; tractauit etiam M. Tullius. </s>
              <s>Iterum afflicta eſt illa
                <expan abbr="philoſophãdi">philoſophandi</expan>
              ratio, donec à Soſigene
                <lb/>
              Byzantij fuit propè à mortuis excitata. </s>
              <s>Sed eius extat ſola memoria, ab
                <expan abbr="Alexãdro">Alexandro</expan>
              illius diſcipulo
                <lb/>
              propagata
                <expan abbr="cõmentaria">commentaria</expan>
              nulla. </s>
              <s>Hinc ſucceſsit Alexander, cuius iudicium ita pręſtans
                <expan abbr="habitũ">habitum</expan>
              eſt, vt
                <lb/>
              nemo Ariſtotelicus exiſtimaretur, qui non eſſet Alexandręus. </s>
              <s>ignoratur
                <expan abbr="autẽ">autem</expan>
              hic'ne an pręceptor
                <lb/>
              eius Soſigenes
                <foreign lang="grc">ὑπομνημαστησοῦ</foreign>
              , ideſt
                <expan abbr="cõmentatoris">commentatoris</expan>
              nomine decoratus eſſet. </s>
              <s>Ab Alexandro The­
                <lb/>
              miſtius emanauit,
                <expan abbr="quẽ">quem</expan>
              Metaphraſten maiores noſtri vocarunt. </s>
              <s>Hinc Michaël Epheſius vſque ad </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>