Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572

List of thumbnails

< >
51
51 (45) 		52
52 (46)
53
53 (47) 		54
54 (48)
55
55 (49) 		56
56 (50)
57
57 (51) 		58
58 (52)
59
59 (53) 		60
60 (54)
< >
page |< < (54) of 778 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="lat" type="free">
        <div xml:id="echoid-div94" type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s2787" xml:space="preserve">
              <pb o="54" file="0060" n="60" rhead="ALHAZEN"/>
            partem terræ, eſt quantitas erectionis hominis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2788" xml:space="preserve"> & longitudines locorum terræ continuatorum
              <lb/>
            cum corpore hominis, ſunt intellectæ & perceptæ quantitates apud uirtutem diſtinctiuam, & for-
              <lb/>
            mæ eorum ſunt quietæ in anima.</s>
            <s xml:id="echoid-s2789" xml:space="preserve"> Cum ergo uiſus aſpexerit partem, quæ eſt apud pedes:</s>
            <s xml:id="echoid-s2790" xml:space="preserve"> ſtatim ſen
              <lb/>
            tiens comprehendet uerticationes peruenientes ad extremitates illius partis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2791" xml:space="preserve"> & imaginabitur uir-
              <lb/>
            tus diſtinctiua quantitates longitudinum uerticationum peruenientium ad extremitates earum,
              <lb/>
            & quantitates angulorum, quos continent illæ uerticationes.</s>
            <s xml:id="echoid-s2792" xml:space="preserve"> Et cum uirtus diſtinctiua imaginata
              <lb/>
            fuerit quantitates longitudinum uerticationnm, & quantitates angulorum, quos continent uerti-
              <lb/>
            cationes:</s>
            <s xml:id="echoid-s2793" xml:space="preserve"> comprehendet quantitatem ſpatij, quæ eſt inter extremitates illarum uerticationum, cer
              <lb/>
            ta comprehenſione.</s>
            <s xml:id="echoid-s2794" xml:space="preserve"> Secundum ergo hunc modum certificantur quantitates partium terræ per ſen
              <lb/>
            ſum uiſus.</s>
            <s xml:id="echoid-s2795" xml:space="preserve"> Deinde quantitates partium ſequentium iſtas partes in remotione, comprehenduntur
              <lb/>
            â uiſu ex comparatione quantitatum partium linearum radialium, quæ extenduntur ad extremita-
              <lb/>
            tes earum, ad quantitates radialium, quæ extenduntur ad primas partes, quæ ſequuntur homi-
              <lb/>
            nem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2796" xml:space="preserve"> & ſic comparat uirtus diſtinctiua lineas radiales tertio loco uenientes ad radios ſecundo ue-
              <lb/>
            nientes, communes primæ parti & ſecundæ, & percipit quantitatem augmentationis tertij radij ſu-
              <lb/>
            pra ſecundum, & cum ſenſerit, ſentiet quantitatem tertij radij:</s>
            <s xml:id="echoid-s2797" xml:space="preserve"> & ipſe comprehendet quantitatem
              <lb/>
            ſecundi radij certa comprehenſione.</s>
            <s xml:id="echoid-s2798" xml:space="preserve"> Erunt ergo duo radij continentes ſecundam partem terræ no
              <lb/>
            tæ quantitatis apud uirtutem diſtinctiuam:</s>
            <s xml:id="echoid-s2799" xml:space="preserve"> & ſimiliter erit ſitus eorum notus apud ipſam.</s>
            <s xml:id="echoid-s2800" xml:space="preserve"> Et cum
              <lb/>
            comprehenderit longitudinem duorum radiorum, & ſitum eorum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2801" xml:space="preserve"> comprehendet ſpatium, quod
              <lb/>
            eſt inter extremitates eorum certa comprehenſione.</s>
            <s xml:id="echoid-s2802" xml:space="preserve"> Secundum ergo hunc modum comprehen-
              <lb/>
            det uirtus diſtinctiua etiam quantitates partium terræ, ſequentium partes continentes pedes.</s>
            <s xml:id="echoid-s2803" xml:space="preserve"> Et
              <lb/>
            etiam partes ſequentes partes continentes pedes, ſemper menſurantur per corpus hominis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2804" xml:space="preserve"> quo-
              <lb/>
            niam quando homo ambulauerit ſuper terram:</s>
            <s xml:id="echoid-s2805" xml:space="preserve"> menſurabitur terra, ſuper quam ambulat, per pedes
              <lb/>
            eius & paſſus, & comprehendet uirtus diſtinctiua quantitatem eius.</s>
            <s xml:id="echoid-s2806" xml:space="preserve"> Et cum homo pertranſierit lo
              <lb/>
            cum, in quo fuerit, & partes continuatas cum pedibus eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2807" xml:space="preserve"> & peruenerit ad illas partesſequen-
              <lb/>
            tes:</s>
            <s xml:id="echoid-s2808" xml:space="preserve"> menſurabuntur etiam illæ partes ſequentes, ſicut menſurabantur etiam priores, & compre-
              <lb/>
            hendet etiam ſequentes, ſicut comprehendebat priores.</s>
            <s xml:id="echoid-s2809" xml:space="preserve"> Et iſta comprehenſio erit certificata ſine
              <lb/>
            dubio:</s>
            <s xml:id="echoid-s2810" xml:space="preserve"> & ſic certificabitur ab eo per comprehenſionem iſtam ſecundam prima comprehenſio.</s>
            <s xml:id="echoid-s2811" xml:space="preserve"> Si er
              <lb/>
            go quantitas eius non fuerit certificata primò, certificabitur ſecundò.</s>
            <s xml:id="echoid-s2812" xml:space="preserve"> Et iſta commenſuratio com-
              <lb/>
            prehenditur à ſentiente ſemper, & utitur ipſa ſine intentione ſolicita.</s>
            <s xml:id="echoid-s2813" xml:space="preserve"> Sed aſpecta aliqua partiũ ter-
              <lb/>
            ræ à uiſu:</s>
            <s xml:id="echoid-s2814" xml:space="preserve"> comprehendit ſentiens & uirtus diſtinctiua iſtam menſurationem per uiam accidentalẽ
              <lb/>
            ſine intentione:</s>
            <s xml:id="echoid-s2815" xml:space="preserve"> deinde propter frequentationem iſtius intentionis ſunt iam certificatæ quantita-
              <lb/>
            tes partium terræ ſequentium pedes, & quantitates earum, quæ ſequuntur ipſas.</s>
            <s xml:id="echoid-s2816" xml:space="preserve"> Secundum ergo
              <lb/>
            hunc modum acquirit ſentiens & uirtus diſtinctiua quantitates partium terræ continentium homi
              <lb/>
            nem, interiacentium inter uiſum & uiſibilia.</s>
            <s xml:id="echoid-s2817" xml:space="preserve"> Et iſta acquiſitio eſt in principio quieſcentiæ hominis:</s>
            <s xml:id="echoid-s2818" xml:space="preserve">
              <lb/>
            deinde acquieſcunt quantitates remotionum uiſibilium aſſuetorum, quæ ſunt ſuper faciem terræ
              <lb/>
            apud ſentientem & apud uirtutem diſtinctiuam.</s>
            <s xml:id="echoid-s2819" xml:space="preserve"> Erit ergo comprehenſio remotionum uiſibilium
              <lb/>
            aſſuetorum, quæ ſunt ſuper faciem terræ, per cognitionem & aſsimilationem eorum adinuicem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2820" xml:space="preserve"> &
              <lb/>
            eſt dicere, comprehenſionem quantitatum remotionũ uiſibilium eſſe per acquiſitionem à ſentien-
              <lb/>
            te, & à uirtute diſtinctiua:</s>
            <s xml:id="echoid-s2821" xml:space="preserve"> non quòd per iſta comprehendat aſpiciens quot cubiti ſint in qualibet re
              <lb/>
            motione, ſed acquirit ex qualibet remotione, & ex qualibet parte terræ quantitatem determinatã,
              <lb/>
            & ad illas quantitates determinatas comparat quantitates remotionum uiſibilium, quas compre-
              <lb/>
            hendit poſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s2822" xml:space="preserve"> Et ſimiliter acquirit ex cubito & palmo, & à qualibet quantitate menſurata quantita-
              <lb/>
            tem determinatam.</s>
            <s xml:id="echoid-s2823" xml:space="preserve"> Quando ergo aſpiciens comprehenderit aliquod ſpatium, & uoluerit ſcire,
              <lb/>
            quot cubiti fuerint in eo:</s>
            <s xml:id="echoid-s2824" xml:space="preserve"> comparabit formam acquiſitam ex imaginatione ex illo ſpatio, ad formã
              <lb/>
            acquiſitam in imaginatione ex cubito, & comprehendet per iſtam comparationem ſpatij quantita-
              <lb/>
            tem reſpectu cubiti.</s>
            <s xml:id="echoid-s2825" xml:space="preserve"> Et etiam ex aſſuetudine hominis eſt, quòd quãdo uoluerit certificare aliquam
              <lb/>
            intentionem:</s>
            <s xml:id="echoid-s2826" xml:space="preserve"> iterabit aſpectum ſuum:</s>
            <s xml:id="echoid-s2827" xml:space="preserve"> & diſtinguet intentiones eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2828" xml:space="preserve"> & conſiderabit tempus:</s>
            <s xml:id="echoid-s2829" xml:space="preserve"> & per
              <lb/>
            illud comprehendet illam intentionem ſecun dum ueritatem.</s>
            <s xml:id="echoid-s2830" xml:space="preserve"> Aſpiciens ergo quando comprehen-
              <lb/>
            derit aliquam rem uiſam ſuper faciem terræ, & uoluerit certificare remotionem eius:</s>
            <s xml:id="echoid-s2831" xml:space="preserve"> intuebitur
              <lb/>
            partem terræ continuatam, interiacentem inter ipſum & rem uiſam, & mouebitur uiſus in longitu-
              <lb/>
            dine ipſius, & ſic mouebitur axis radialis ſuper illam partem, & menſurabit ipſam, & comprehen-
              <lb/>
            det ipſam ſecundum ſingulas partes, & ſentiet partes eius paruas, quando remotio illius ultimi ſpa
              <lb/>
            tij fuerit mediocris.</s>
            <s xml:id="echoid-s2832" xml:space="preserve"> Et quando uiſus comprehenderit partes terræ, & comprehenderit partes par-
              <lb/>
            uas:</s>
            <s xml:id="echoid-s2833" xml:space="preserve"> comprehendet uirtus diſtinctiua quantitatem totius ſpatij:</s>
            <s xml:id="echoid-s2834" xml:space="preserve"> quoniam per motum axis ra-
              <lb/>
            dialis ſuper ſpatium, certificabit uirtus diſtinctiua quantitatem partis uiſus, in quam peruenit for-
              <lb/>
            ma illius ſpatij, & quantitatem anguli, quem reſpicit illud ſpatium, & quantitatem longitudi-
              <lb/>
            nis radij, qui extenditur ad ultimum ſpatij:</s>
            <s xml:id="echoid-s2835" xml:space="preserve"> & cum iſtæ duæ intentiones certificabuntur à uirtu-
              <lb/>
            te diſtinctiua, certificabitur quantitas partis terræ uiſæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s2836" xml:space="preserve"> Et ſimiliter quantitates longitudinum
              <lb/>
            corporum eleuatorum à terra extenſorum in parte remota (ſicut parietum & montium) com-
              <lb/>
            prehenduntur à uiſu, ſicut comprehenduntur quantitates partium terræ, & comprehendun-
              <lb/>
            tur remotiones uiſibilium reſpicientium ipſas, ex comprehenſione quantitatum longitudinum
              <lb/>
            earum.</s>
            <s xml:id="echoid-s2837" xml:space="preserve"> Secundum ergo hunc modum certificat uiſus quantitates remotionum uiſibilium, quan-
              <lb/>
            do fuerint ex remotionibus mediocribus, & fuerint reſpicientia corpora ordinata continua-
              <lb/>
            ta.</s>
            <s xml:id="echoid-s2838" xml:space="preserve"> Quædam autem uiſibilia, quæ ſunt ſuper faciem terræ, habent remotionem mediocrem,
              <lb/>
            </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>
Impressum