1deſcribit.
Sed & hunc tum vltimum eſſe
reor deſcriptorum à Veſputio. Ille quidem
notiſſimus, & eſt in temone nauis. Verùm
duo illi proximiores auſtrali polo ignoti
quondam, nebulis aſſimilantur, in quarum
medio ſtella iacet, vt nebulæ illæ denſiorem
cœli partem eam eſſe doceant, & ſtellarum
chorum paruarum. Cæterùm vt Corſalus
Florentinus, refert, crux illa viginti par
tibus à polo auſtrali diſtans, more Vrſæ no
bis, aut Currus circumuertitur illi, ſed lon
gè ſplendidior. Sunt & ſex ſtellæ ſplendi
diſſimæ, litui formam referentes, è quibus
vna Canopus eſt, ex his qui dicti ſunt. Stel
larum etiam colores diuerſi, tum magni
tudines, ac ſplendores tum Lunæ macula,
oſtendunt variam eſſe cœli ſubſtantiam, at
que in meridionali plaga maiores longè, &
quaſdam claritate non inferiores his fixas.
Nam maior Canis eſt vltra æquinoctialem
circulum, qui quantum luceat, omnes vi
dere poſſunt. Canopum verò magnum eſ
ſe conſtat, & minus ab Antarctico polo di
ſtare part. 38. Sed & in Alexandria totum
cælum, partibus ſolum 41. exceptis, vide
tur. Longè enim plus de cœlo quàm terra
cognitum eſt, quòd cœlum in ſublimi po
ſitum ſit, & perpetuò moueatur. His dua
bus cauſis penè totum cognitum eſt: nam
ſolùm XXXI. partes circa polum auſtralem
cognitæ non fuêre Ptolemæo. Itaque ex
Archimedis demonſtratione, fermè vna
parte ex tredecim, vel paulò minus inco
gnitum cogniti eſt: totius igitur cœli
quartadecima ſolùm pars Ptolemæo ignota
fuit.
reor deſcriptorum à Veſputio. Ille quidem
notiſſimus, & eſt in temone nauis. Verùm
duo illi proximiores auſtrali polo ignoti
quondam, nebulis aſſimilantur, in quarum
medio ſtella iacet, vt nebulæ illæ denſiorem
cœli partem eam eſſe doceant, & ſtellarum
chorum paruarum. Cæterùm vt Corſalus
Florentinus, refert, crux illa viginti par
tibus à polo auſtrali diſtans, more Vrſæ no
bis, aut Currus circumuertitur illi, ſed lon
gè ſplendidior. Sunt & ſex ſtellæ ſplendi
diſſimæ, litui formam referentes, è quibus
vna Canopus eſt, ex his qui dicti ſunt. Stel
larum etiam colores diuerſi, tum magni
tudines, ac ſplendores tum Lunæ macula,
oſtendunt variam eſſe cœli ſubſtantiam, at
que in meridionali plaga maiores longè, &
quaſdam claritate non inferiores his fixas.
Nam maior Canis eſt vltra æquinoctialem
circulum, qui quantum luceat, omnes vi
dere poſſunt. Canopum verò magnum eſ
ſe conſtat, & minus ab Antarctico polo di
ſtare part. 38. Sed & in Alexandria totum
cælum, partibus ſolum 41. exceptis, vide
tur. Longè enim plus de cœlo quàm terra
cognitum eſt, quòd cœlum in ſublimi po
ſitum ſit, & perpetuò moueatur. His dua
bus cauſis penè totum cognitum eſt: nam
ſolùm XXXI. partes circa polum auſtralem
cognitæ non fuêre Ptolemæo. Itaque ex
Archimedis demonſtratione, fermè vna
parte ex tredecim, vel paulò minus inco
gnitum cogniti eſt: totius igitur cœli
quartadecima ſolùm pars Ptolemæo ignota
fuit.
Quæret forſan quiſpiam de Luna, an il
lius vniuerſum lumen à ſole pondeat? Non
equidem, at multò minus ſyderum reliquo
rum. Conſtat enim in deliquiis maximis
eam rubere, vt ignis prunam quandam, &
hoc iam illi lumen proprium eſt: verum
cùm nocte nihil igne obſcurius procul vi
deatur, & flamma rubra appareat, cum
Luna tam procul in deliquiis nobis ſit,
manifeſtum eſt Lunam quacunque flam
ma, & candela lumen clarius proprium
habere. Finge igitur maximæ flammæ at
que clariſſimæ, Lunam ſpontè & nullis
radiis Solis adiutam eſſe perſimilem: dein
de cogita, quantò Luna Solis adiuta lumi
nibus, vt in plenilunio, ſeipſa clarior eſt, in
deliquio poſita: facilè intelliges Lunam ra
diis Solis illuſtratam, Sole ipſo eſſe ſplen
didiorem ac clariorem, ita vt nec aquilæ
oculus, quam ferunt ſecurè Solem inſpi
cere, eam audeat intueri. Huius rurſus
comparationem ad Solis iubar facias, haud
dubię conſtat non falſum eſſe Prophetæ di
ctum, Solem & Lunam, ac ſtellas ea die
ſeptuplum luminis habituras, cùm nunc
in cœlo longè maius ſeptuplo quàm hic
cernatur, clarum obtineant, atque fœcun
dum lumen. Ergo ſupra ęthera adeò om
nia ſplendent ac coruſcant, vt ſi etiam
tempore deliquij Lunam in ipſo poſiti in
ſpiceremus, non ſecus ac innumeris cereis
ſplendidiſſimis accenſis, atque in eos ocu
lis defixis, ob ſplendorem cæcutiremus. Sed
cur ſcintillare videntur aſtra? Quoniam cœ
li ſubſtantia cùm ſit rariſſimà, radij ad nos
venientes ſępiùs, ſed tamen ſemper ad per
pendicularem franguntur: ob id cùm aër
moueatur, ſicut lapilli in imo fontis treme
re videntur ob motum fluentis aque, ita il
lę titubare videntur. Hoc autem in lumini
bus dicitur ſcintillare. Stellæ autem erran
tes & Luna non ſcintillant, quia robuſtis
viribus radij ad nos perueniunt: ſunt enim
longè nobis fixis propiores. Indicio eſt ſic
eſſe, quòd cùm magis ſcintillant, & plane
tę etiam non ſcintillare, ſoliti, ventum fu
turum prędicunt. Nam medius aër qui eſt
in ſublimi dum vehementius agitatur, effi
cit vt frequentius, & magis ſcintillare vi
deantur. Mars verò cùm ſubobſcurus ſit,
ac rubens, & ipſe ſcintillat, apud eos ma
ximè qui debiliter cernunt. Nam & hoc
iuxta rationem conuenit, quòd qui debi
lius cernunt, ſcintillare plus ſtellas ſibi per
ſuadent. Eadem verò ratione quæ vltra
æquinoctialem ſunt ſtellæ plus ſcintillant,
ſunt enim remotiores. Vnde etiam Canis
maior, quæ minus ob ſplendorem ſcintil
lare deberet, & ob magnitudinem plus ſcin
tillat, abeſt enim plurimum. Et ſtellas vide
bis vna in parte cœli plus ſcintillare, in
alia minus, parum in vertice, & quæ mul
tum ſplendent, & magnæ & quę iuxta po
los, nam ibi minus aër mouetur, & ibi nul
li ſunt venti. Scintillant autem maximè quę
longè diſtant iuxta æquinoctialem ( nam
ibi æther celerrimè fertur ) & paruæ, &
maximè ſi ea parte ventus in ſublimi per
ſtet. Eiſdem verò rationibus etiam lon
gè minores videntur, & altiores quàm ſint.
Contraria verò ratione lapilli in qua & piſ
ces, maiores videntur quàm ſint: & aqua
omnis minor cùm à latere inſpicitur, & mi
nus profunda iudicatur. Ideoque non ani
maduertentes quidam, deceptique pericu
lum ſubmerſionis incurrerunt.
lius vniuerſum lumen à ſole pondeat? Non
equidem, at multò minus ſyderum reliquo
rum. Conſtat enim in deliquiis maximis
eam rubere, vt ignis prunam quandam, &
hoc iam illi lumen proprium eſt: verum
cùm nocte nihil igne obſcurius procul vi
deatur, & flamma rubra appareat, cum
Luna tam procul in deliquiis nobis ſit,
manifeſtum eſt Lunam quacunque flam
ma, & candela lumen clarius proprium
habere. Finge igitur maximæ flammæ at
que clariſſimæ, Lunam ſpontè & nullis
radiis Solis adiutam eſſe perſimilem: dein
de cogita, quantò Luna Solis adiuta lumi
nibus, vt in plenilunio, ſeipſa clarior eſt, in
deliquio poſita: facilè intelliges Lunam ra
diis Solis illuſtratam, Sole ipſo eſſe ſplen
didiorem ac clariorem, ita vt nec aquilæ
oculus, quam ferunt ſecurè Solem inſpi
cere, eam audeat intueri. Huius rurſus
comparationem ad Solis iubar facias, haud
dubię conſtat non falſum eſſe Prophetæ di
ctum, Solem & Lunam, ac ſtellas ea die
ſeptuplum luminis habituras, cùm nunc
in cœlo longè maius ſeptuplo quàm hic
cernatur, clarum obtineant, atque fœcun
dum lumen. Ergo ſupra ęthera adeò om
nia ſplendent ac coruſcant, vt ſi etiam
tempore deliquij Lunam in ipſo poſiti in
ſpiceremus, non ſecus ac innumeris cereis
ſplendidiſſimis accenſis, atque in eos ocu
lis defixis, ob ſplendorem cæcutiremus. Sed
cur ſcintillare videntur aſtra? Quoniam cœ
li ſubſtantia cùm ſit rariſſimà, radij ad nos
venientes ſępiùs, ſed tamen ſemper ad per
pendicularem franguntur: ob id cùm aër
moueatur, ſicut lapilli in imo fontis treme
re videntur ob motum fluentis aque, ita il
lę titubare videntur. Hoc autem in lumini
bus dicitur ſcintillare. Stellæ autem erran
tes & Luna non ſcintillant, quia robuſtis
viribus radij ad nos perueniunt: ſunt enim
longè nobis fixis propiores. Indicio eſt ſic
eſſe, quòd cùm magis ſcintillant, & plane
tę etiam non ſcintillare, ſoliti, ventum fu
turum prędicunt. Nam medius aër qui eſt
in ſublimi dum vehementius agitatur, effi
cit vt frequentius, & magis ſcintillare vi
deantur. Mars verò cùm ſubobſcurus ſit,
ac rubens, & ipſe ſcintillat, apud eos ma
ximè qui debiliter cernunt. Nam & hoc
iuxta rationem conuenit, quòd qui debi
lius cernunt, ſcintillare plus ſtellas ſibi per
ſuadent. Eadem verò ratione quæ vltra
æquinoctialem ſunt ſtellæ plus ſcintillant,
ſunt enim remotiores. Vnde etiam Canis
maior, quæ minus ob ſplendorem ſcintil
lare deberet, & ob magnitudinem plus ſcin
tillat, abeſt enim plurimum. Et ſtellas vide
bis vna in parte cœli plus ſcintillare, in
alia minus, parum in vertice, & quæ mul
tum ſplendent, & magnæ & quę iuxta po
los, nam ibi minus aër mouetur, & ibi nul
li ſunt venti. Scintillant autem maximè quę
longè diſtant iuxta æquinoctialem ( nam
ibi æther celerrimè fertur ) & paruæ, &
maximè ſi ea parte ventus in ſublimi per
ſtet. Eiſdem verò rationibus etiam lon
gè minores videntur, & altiores quàm ſint.
Contraria verò ratione lapilli in qua & piſ
ces, maiores videntur quàm ſint: & aqua
omnis minor cùm à latere inſpicitur, & mi
nus profunda iudicatur. Ideoque non ani
maduertentes quidam, deceptique pericu
lum ſubmerſionis incurrerunt.
32[Figure 32]
33[Figure 33]
Huius itaque cauſam oſtendamus, & alio
rum quæ dicenda ſunt, res quæ videntur,
quo in loco eſſe videantur. Itaque omnis res
quæ videtur, ibi eſſe apparet, vbi eſt concur
ſus perpendicularis rei viſæ, ducta ex ea ſu
per medium quod eſt cauſa videndi, & li
neæ per quam res viſa videtur, quæ ſemper
à re viſa ad oculum tendit. Sit igitur pri
mò oculus in A, & res in B, in eodem me
dio tunc videbitur B, in loco ſuo, quia linea
perpendicularis eſt eadem lineæ ad oculum
rum quæ dicenda ſunt, res quæ videntur,
quo in loco eſſe videantur. Itaque omnis res
quæ videtur, ibi eſſe apparet, vbi eſt concur
ſus perpendicularis rei viſæ, ducta ex ea ſu
per medium quod eſt cauſa videndi, & li
neæ per quam res viſa videtur, quæ ſemper
à re viſa ad oculum tendit. Sit igitur pri
mò oculus in A, & res in B, in eodem me
dio tunc videbitur B, in loco ſuo, quia linea
perpendicularis eſt eadem lineæ ad oculum