Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002589
">
<
pb
pagenum
="
412
"
xlink:href
="
016/01/061.jpg
"/>
deſcribit. </
s
>
<
s
id
="
s.002590
">Sed & hunc tum vltimum eſſe
<
lb
/>
reor deſcriptorum à Veſputio. </
s
>
<
s
id
="
s.002591
">Ille quidem
<
lb
/>
notiſſimus, & eſt in temone nauis. </
s
>
<
s
id
="
s.002592
">Verùm
<
lb
/>
duo illi proximiores auſtrali polo ignoti
<
lb
/>
quondam, nebulis aſſimilantur, in quarum
<
lb
/>
medio ſtella iacet, vt nebulæ illæ denſiorem
<
lb
/>
cœli partem eam eſſe doceant, & ſtellarum
<
lb
/>
chorum paruarum. </
s
>
<
s
id
="
s.002593
">Cæterùm vt Corſalus
<
lb
/>
Florentinus, refert, crux illa viginti par
<
lb
/>
tibus à polo auſtrali diſtans, more Vrſæ no
<
lb
/>
bis, aut Currus circumuertitur illi, ſed lon
<
lb
/>
gè ſplendidior. </
s
>
<
s
id
="
s.002594
">Sunt & ſex ſtellæ ſplendi
<
lb
/>
diſſimæ, litui formam referentes, è quibus
<
lb
/>
vna Canopus eſt, ex his qui dicti ſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002595
">Stel
<
lb
/>
larum etiam colores diuerſi, tum magni
<
lb
/>
tudines, ac ſplendores tum Lunæ macula,
<
lb
/>
oſtendunt variam eſſe cœli ſubſtantiam, at
<
lb
/>
que in meridionali plaga maiores longè, &
<
lb
/>
quaſdam claritate non inferiores his fixas.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002596
">Nam maior Canis eſt vltra æquinoctialem
<
lb
/>
circulum, qui quantum luceat, omnes vi
<
lb
/>
dere poſſunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002597
">Canopum verò magnum eſ
<
lb
/>
ſe conſtat, & minus ab Antarctico polo di
<
lb
/>
ſtare part. </
s
>
<
s
id
="
s.002598
">38. Sed & in Alexandria totum
<
lb
/>
cælum, partibus ſolum 41. exceptis, vide
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.002599
">Longè enim plus de cœlo quàm terra
<
lb
/>
cognitum eſt, quòd cœlum in ſublimi po
<
lb
/>
ſitum ſit, & perpetuò moueatur. </
s
>
<
s
id
="
s.002600
">His dua
<
lb
/>
bus cauſis penè totum cognitum eſt: nam
<
lb
/>
ſolùm XXXI. partes circa polum auſtralem
<
lb
/>
cognitæ non fuêre Ptolemæo. </
s
>
<
s
id
="
s.002601
">Itaque ex
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg288
"/>
<
lb
/>
Archimedis demonſtratione, fermè vna
<
lb
/>
parte ex tredecim, vel paulò minus inco
<
lb
/>
gnitum cogniti eſt: totius igitur cœli
<
lb
/>
quartadecima ſolùm pars Ptolemæo ignota
<
lb
/>
fuit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002602
">
<
margin.target
id
="
marg286
"/>
Subſtantia
<
lb
/>
cœli inæ
<
lb
/>
qualis &
<
lb
/>
varia.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002603
">
<
margin.target
id
="
marg287
"/>
Iuſta Au
<
lb
/>
ſtralem po
<
lb
/>
lum ſydera
<
lb
/>
maxima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002604
">
<
margin.target
id
="
marg288
"/>
Lib. 1. de
<
lb
/>
Sph. & cy
<
lb
/>
lin. prepoſ.
<
lb
/>
40. & 41.
<
lb
/>
vel li. 2. pro
<
lb
/>
poſ. 3.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002610
">Quæret forſan quiſpiam de Luna, an il
<
lb
/>
lius vniuerſum lumen à ſole pondeat? </
s
>
<
s
id
="
s.002611
">Non
<
lb
/>
equidem, at multò minus ſyderum reliquo
<
lb
/>
rum. </
s
>
<
s
id
="
s.002612
">Conſtat enim in deliquiis maximis
<
lb
/>
eam rubere, vt ignis prunam quandam, &
<
lb
/>
hoc iam illi lumen proprium eſt: verum
<
lb
/>
cùm nocte nihil igne obſcurius procul vi
<
lb
/>
deatur, & flamma rubra appareat, cum
<
lb
/>
Luna tam procul in deliquiis nobis ſit,
<
lb
/>
manifeſtum eſt Lunam quacunque flam
<
lb
/>
ma, & candela lumen clarius proprium
<
lb
/>
habere. </
s
>
<
s
id
="
s.002613
">Finge igitur maximæ flammæ at
<
lb
/>
que clariſſimæ, Lunam ſpontè & nullis
<
lb
/>
radiis Solis adiutam eſſe perſimilem: dein
<
lb
/>
de cogita, quantò Luna Solis adiuta lumi
<
lb
/>
nibus, vt in plenilunio, ſeipſa clarior eſt, in
<
lb
/>
deliquio poſita: facilè intelliges Lunam ra
<
lb
/>
diis Solis illuſtratam, Sole ipſo eſſe ſplen
<
lb
/>
didiorem ac clariorem, ita vt nec aquilæ
<
lb
/>
oculus, quam ferunt ſecurè Solem inſpi
<
lb
/>
cere, eam audeat intueri. </
s
>
<
s
id
="
s.002614
">Huius rurſus
<
lb
/>
comparationem ad Solis iubar facias, haud
<
lb
/>
dubię conſtat non falſum eſſe Prophetæ di
<
lb
/>
ctum, Solem & Lunam, ac ſtellas ea die
<
lb
/>
ſeptuplum luminis habituras, cùm nunc
<
lb
/>
in cœlo longè maius ſeptuplo quàm hic
<
lb
/>
cernatur, clarum obtineant, atque fœcun
<
lb
/>
dum lumen. </
s
>
<
s
id
="
s.002615
">Ergo ſupra ęthera adeò om
<
lb
/>
nia ſplendent ac coruſcant, vt ſi etiam
<
lb
/>
tempore deliquij Lunam in ipſo poſiti in
<
lb
/>
ſpiceremus, non ſecus ac innumeris cereis
<
lb
/>
ſplendidiſſimis accenſis, atque in eos ocu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg289
"/>
<
lb
/>
lis defixis, ob ſplendorem cæcutiremus. </
s
>
<
s
id
="
s.002616
">Sed
<
lb
/>
cur ſcintillare videntur aſtra? </
s
>
<
s
id
="
s.002617
">Quoniam cœ
<
lb
/>
li ſubſtantia cùm ſit rariſſimà, radij ad nos
<
lb
/>
venientes ſępiùs, ſed tamen ſemper ad per
<
lb
/>
pendicularem franguntur: ob id cùm aër
<
lb
/>
moueatur, ſicut lapilli in imo fontis treme
<
lb
/>
re videntur ob motum fluentis aque, ita il
<
lb
/>
lę titubare videntur. </
s
>
<
s
id
="
s.002618
">Hoc autem in lumini
<
lb
/>
bus dicitur ſcintillare. </
s
>
<
s
id
="
s.002619
">Stellæ autem erran
<
lb
/>
tes & Luna non ſcintillant, quia robuſtis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg290
"/>
<
lb
/>
viribus radij ad nos perueniunt: ſunt enim
<
lb
/>
longè nobis fixis propiores. </
s
>
<
s
id
="
s.002620
">Indicio eſt ſic
<
lb
/>
eſſe, quòd cùm magis ſcintillant, & plane
<
lb
/>
tę etiam non ſcintillare, ſoliti, ventum fu
<
lb
/>
turum prędicunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002621
">Nam medius aër qui eſt
<
lb
/>
in ſublimi dum vehementius agitatur, effi
<
lb
/>
cit vt frequentius, & magis ſcintillare vi
<
lb
/>
deantur. </
s
>
<
s
id
="
s.002622
">Mars verò cùm ſubobſcurus ſit,
<
lb
/>
ac rubens, & ipſe ſcintillat, apud eos ma
<
lb
/>
ximè qui debiliter cernunt. </
s
>
<
s
id
="
s.002623
">Nam & hoc
<
lb
/>
iuxta rationem conuenit, quòd qui debi
<
lb
/>
lius cernunt, ſcintillare plus ſtellas ſibi per
<
lb
/>
ſuadent. </
s
>
<
s
id
="
s.002624
">Eadem verò ratione quæ vltra
<
lb
/>
æquinoctialem ſunt ſtellæ plus ſcintillant,
<
lb
/>
ſunt enim remotiores. </
s
>
<
s
id
="
s.002625
">Vnde etiam Canis
<
lb
/>
maior, quæ minus ob ſplendorem ſcintil
<
lb
/>
lare deberet, & ob magnitudinem plus ſcin
<
lb
/>
tillat, abeſt enim plurimum. </
s
>
<
s
id
="
s.002626
">Et ſtellas vide
<
lb
/>
bis vna in parte cœli plus ſcintillare, in
<
lb
/>
alia minus, parum in vertice, & quæ mul
<
lb
/>
tum ſplendent, & magnæ & quę iuxta po
<
lb
/>
los, nam ibi minus aër mouetur, & ibi nul
<
lb
/>
li ſunt venti. </
s
>
<
s
id
="
s.002627
">Scintillant autem maximè quę
<
lb
/>
longè diſtant iuxta æquinoctialem ( nam
<
lb
/>
ibi æther celerrimè fertur ) & paruæ, &
<
lb
/>
maximè ſi ea parte ventus in ſublimi per
<
lb
/>
ſtet. </
s
>
<
s
id
="
s.002628
">Eiſdem verò rationibus etiam lon
<
lb
/>
gè minores videntur, & altiores quàm ſint.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002629
">Contraria verò ratione lapilli in qua & piſ
<
lb
/>
ces, maiores videntur quàm ſint: & aqua
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg291
"/>
<
lb
/>
omnis minor cùm à latere inſpicitur, & mi
<
lb
/>
nus profunda iudicatur. </
s
>
<
s
id
="
s.002630
">Ideoque non ani
<
lb
/>
maduertentes quidam, deceptique pericu
<
lb
/>
lum ſubmerſionis incurrerunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002631
">
<
margin.target
id
="
marg289
"/>
Cur aſtra
<
lb
/>
ſcintillare
<
lb
/>
videntur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002632
">
<
margin.target
id
="
marg290
"/>
Signum ven
<
lb
/>
ti futuri.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002633
">
<
margin.target
id
="
marg291
"/>
Stellæ longè
<
lb
/>
minores &
<
lb
/>
altiores
<
lb
/>
quam ſint,
<
lb
/>
videntur.</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.061.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/061/1.jpg
"
number
="
32
"/>
<
figure
id
="
id.016.01.061.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/061/2.jpg
"
number
="
33
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002634
">Huius itaque cauſam oſtendamus, & alio
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg292
"/>
<
lb
/>
rum quæ dicenda ſunt, res quæ videntur,
<
lb
/>
quo in loco eſſe videantur. </
s
>
<
s
id
="
s.002635
">Itaque omnis res
<
lb
/>
quæ videtur, ibi eſſe apparet, vbi eſt concur
<
lb
/>
ſus perpendicularis rei viſæ, ducta ex ea ſu
<
lb
/>
per medium quod eſt cauſa videndi, & li
<
lb
/>
neæ per quam res viſa videtur, quæ ſemper
<
lb
/>
à re viſa ad oculum tendit. </
s
>
<
s
id
="
s.002636
">Sit igitur pri
<
lb
/>
mò oculus in A, & res in B, in eodem me
<
lb
/>
dio tunc videbitur B, in loco ſuo, quia linea
<
lb
/>
perpendicularis eſt eadem lineæ ad oculum </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>