Theorema 40.
Ille impetus non producitur à ſubſtantia corporis in aliud impacti.
Proba
tur; quia ſi produceretur, eſſet cauſa neceſſaria vt clarum eſt; igitur appli
cata, & non impedita ageret per Ax. 32. quod eſt contra experientiam.
Dicunt aliqui requiri motum præuium, vt agat; ſed contra; nam motus
præuius non requiritur vt cauſa, vt patet; quia cauſa vt agat debet exi
ſtere per Ax. 9. Igitur requiritur, vt conditio, quod dici non poteſt;
quia primo etiam conditio debet eſſe præſens; ſed motus præuius de
nihil preſenti eſt ſecundo quia non poteſt excogitari aliud munus con
ditionis; niſi vel vt tollat impedimentum, vel vt applicet cauſam ſubie
cto apto; præterea motus præuius non eſt; igitur eodem modo ſe
habet, ac ſi nunquam extitiſſet; & ſi eo inſtanti quo corpus impa
ctum primo tangit, amitteret totum impetum, ita vt expræterito motu
nihil reliquum eſſet, haud dubiè corpus aliud non pelleret.
tur; quia ſi produceretur, eſſet cauſa neceſſaria vt clarum eſt; igitur appli
cata, & non impedita ageret per Ax. 32. quod eſt contra experientiam.
Dicunt aliqui requiri motum præuium, vt agat; ſed contra; nam motus
præuius non requiritur vt cauſa, vt patet; quia cauſa vt agat debet exi
ſtere per Ax. 9. Igitur requiritur, vt conditio, quod dici non poteſt;
quia primo etiam conditio debet eſſe præſens; ſed motus præuius de
nihil preſenti eſt ſecundo quia non poteſt excogitari aliud munus con
ditionis; niſi vel vt tollat impedimentum, vel vt applicet cauſam ſubie
cto apto; præterea motus præuius non eſt; igitur eodem modo ſe
habet, ac ſi nunquam extitiſſet; & ſi eo inſtanti quo corpus impa
ctum primo tangit, amitteret totum impetum, ita vt expræterito motu
nihil reliquum eſſet, haud dubiè corpus aliud non pelleret.
Diceret alius impetum eſſe tantùm conditionem, quæ ſemper eſt
de præſenti: ad hanc inſtantiam non valet ſuperior reſponſio; & certè
ſi eo ipſo inſtanti contactus noua fieret impetus acceſſio; haud dubiè
maior eſſet ictus; licèt cum eodem motu præuio, & tamen idem eſſet
corpus impactum, Igitur ad hanc inſtantiam alio modo reſpondeo, ex appli
catione impetus ſemper ſequitur productio alterius impetus; dum ſcili
cet ſubiectum, cui applicatur ſit capax motus; ex applicatione corporis
ſeu ſubiecti ipſius non ſemper ſequitur; igitur dicendum eſt impetum
ipſum eſſe cauſam alterius per Ax. 11. n. 1. voco enim illud cauſam,
ex cuius applicatione ſemper ſequitur ſimilis effectus; alioquin ſi hoc
neges; proba mihi aliter ignem accendi ab alio igne; dicam enim tibi
ignem applicatum eſſe tantùm conditionem, & produci à cœlo; proba
mihi aliter calorem produci à calore? quo enim medio, vel argu
mento id euinces? quo etiam non euincam impetum produci ab im
petu: Deinde affer rationem à priori, propter quam ſubſtantia
corporis producat impetum ſurſum? v. g. cum non exigat à ſe ipſa mo
tum ſursùm, qui violentus eſt corpori graui; numquid certum eſt, vt
dicemus infrà impetum produci ad extra, vt tollatur impedimentum
motus? igitur illius eſt tollere impedimentum, cuius eſt exigere motum,
corpus ipſum graue non exigit motum ſurſum, ſed impetus; igitur im
petus eſt tollere impedimentum ſui effectus; igitur producere impetum,
quo vno tolli tantùm poteſt: En tibi rationem à priori, cutum nullam
habeas: Præterea, cur negas impetum eſſe cauſam ſufficientem alterius
impetus, cum ex eius applicatione ipſo ſenſu percipiamus produci alium
impetum? quæ ratio? quid inde abſurdi, quid incommodi: Igitur tàm
certum eſt, immò certius impetum produci ab alio impetu, quàm calo
rem à calore. Dices impetum iam habere alium effectum ſcilicet mo
tum; bella profecto ratio! ſed numquid motus eſt effectus formalis im
petus? prætereà eſt-ne effectus ad extra? deinde idem dico de calore;
de præſenti: ad hanc inſtantiam non valet ſuperior reſponſio; & certè
ſi eo ipſo inſtanti contactus noua fieret impetus acceſſio; haud dubiè
maior eſſet ictus; licèt cum eodem motu præuio, & tamen idem eſſet
corpus impactum, Igitur ad hanc inſtantiam alio modo reſpondeo, ex appli
catione impetus ſemper ſequitur productio alterius impetus; dum ſcili
cet ſubiectum, cui applicatur ſit capax motus; ex applicatione corporis
ſeu ſubiecti ipſius non ſemper ſequitur; igitur dicendum eſt impetum
ipſum eſſe cauſam alterius per Ax. 11. n. 1. voco enim illud cauſam,
ex cuius applicatione ſemper ſequitur ſimilis effectus; alioquin ſi hoc
neges; proba mihi aliter ignem accendi ab alio igne; dicam enim tibi
ignem applicatum eſſe tantùm conditionem, & produci à cœlo; proba
mihi aliter calorem produci à calore? quo enim medio, vel argu
mento id euinces? quo etiam non euincam impetum produci ab im
petu: Deinde affer rationem à priori, propter quam ſubſtantia
corporis producat impetum ſurſum? v. g. cum non exigat à ſe ipſa mo
tum ſursùm, qui violentus eſt corpori graui; numquid certum eſt, vt
dicemus infrà impetum produci ad extra, vt tollatur impedimentum
motus? igitur illius eſt tollere impedimentum, cuius eſt exigere motum,
corpus ipſum graue non exigit motum ſurſum, ſed impetus; igitur im
petus eſt tollere impedimentum ſui effectus; igitur producere impetum,
quo vno tolli tantùm poteſt: En tibi rationem à priori, cutum nullam
habeas: Præterea, cur negas impetum eſſe cauſam ſufficientem alterius
impetus, cum ex eius applicatione ipſo ſenſu percipiamus produci alium
impetum? quæ ratio? quid inde abſurdi, quid incommodi: Igitur tàm
certum eſt, immò certius impetum produci ab alio impetu, quàm calo
rem à calore. Dices impetum iam habere alium effectum ſcilicet mo
tum; bella profecto ratio! ſed numquid motus eſt effectus formalis im
petus? prætereà eſt-ne effectus ad extra? deinde idem dico de calore;