Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Page concordance

< >
Scan Original
61
62
63 39
64 40
65 41
66 42
67 43
68 44
69 45
70 46
71 47
72 48
73 49
74 50
75 51
76 52
77 53
78 54
79 55
80 56
81 57
82 58
83 59
84 60
85 61
86 62
87 63
88 64
89 65
90 66
< >
page |< < (39) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div80" type="section" level="1" n="54">
          <pb o="39" file="0059" n="63" rhead="Liber Quartus."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3803" xml:space="preserve">illuminatum M R N. </s>
            <s xml:id="echoid-s3804" xml:space="preserve">verſus Solem: </s>
            <s xml:id="echoid-s3805" xml:space="preserve">linea E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3806" xml:space="preserve">ſit diametro paralella, claudatq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3807" xml:space="preserve">portionem terræ N E F M.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3808" xml:space="preserve">quam vltra hemiſphærium Sol illuſtrat; </s>
            <s xml:id="echoid-s3809" xml:space="preserve">hæc autem terræ portio eſt inſtar faſciolæ cuiuſdam terræ præcin-
              <lb/>
            gentis, cuius latitudo erit arcus N E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3810" xml:space="preserve">vel M F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3811" xml:space="preserve">quæritur nunc quantus ſit hic arcus, hic enim eſt quantitas por
              <lb/>
            tionis illius. </s>
            <s xml:id="echoid-s3812" xml:space="preserve">pars autem terræ E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3813" xml:space="preserve">vmbroſa eri
              <unsure/>
            t, vmbraq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3814" xml:space="preserve">terræ erit E F C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3815" xml:space="preserve">lam dico angulum vmbræ C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3816" xml:space="preserve">tot
              <lb/>
            gradus aut minuta continere, quotſunt in duobus arcubus ſimul N E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3817" xml:space="preserve">M F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3818" xml:space="preserve">ideſt, eund m arcum angulo C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3819" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ſubtendi: </s>
            <s xml:id="echoid-s3820" xml:space="preserve">hoc autem eſt nihil aliud quam angulum C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3821" xml:space="preserve">quantitatem illam continere: </s>
            <s xml:id="echoid-s3822" xml:space="preserve">quod ſic patebit; </s>
            <s xml:id="echoid-s3823" xml:space="preserve">conſi-
              <lb/>
            deretur quadrilaterum I E C F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3824" xml:space="preserve">in quo duo anguli ad E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3825" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3826" xml:space="preserve">F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3827" xml:space="preserve">ſunt recti per 18. </s>
            <s xml:id="echoid-s3828" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s3829" xml:space="preserve">Elem. </s>
            <s xml:id="echoid-s3830" xml:space="preserve">ergo reliqui duo an-
              <lb/>
            guli ad I. </s>
            <s xml:id="echoid-s3831" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3832" xml:space="preserve">C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3833" xml:space="preserve">ſunt ſimul æquales duobus rectis, quia quodlibet quadrilaterum habet ſuos 4. </s>
            <s xml:id="echoid-s3834" xml:space="preserve">angulos ſimul
              <lb/>
            æquales quatuor rectis, ex ſchol. </s>
            <s xml:id="echoid-s3835" xml:space="preserve">propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3836" xml:space="preserve">32. </s>
            <s xml:id="echoid-s3837" xml:space="preserve">primi Elem. </s>
            <s xml:id="echoid-s3838" xml:space="preserve">quare angulus I. </s>
            <s xml:id="echoid-s3839" xml:space="preserve">tãto minor erit duobus rectis, quan-
              <lb/>
            tus fuerit angulus C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3840" xml:space="preserve">ſiue minor erit duobus rectis, quantitate anguli C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3841" xml:space="preserve">quare arcus E F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3842" xml:space="preserve">qui angulo I. </s>
            <s xml:id="echoid-s3843" xml:space="preserve">ſubten-
              <lb/>
            ditur ex centro, ac propterea eius quantitatem indicat, tanto minor erit duobus angulis rectis, hoc eſt tanto
              <lb/>
            minor erit gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s3844" xml:space="preserve">180. </s>
            <s xml:id="echoid-s3845" xml:space="preserve">ſiue ſemicirculo N E F M. </s>
            <s xml:id="echoid-s3846" xml:space="preserve">quantus fuerit angulus C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3847" xml:space="preserve">ſiue dixer s, tanti erunt duo arcus ſi-
              <lb/>
            mul N E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3848" xml:space="preserve">M F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3849" xml:space="preserve">qui conflant exceſſum vltra dimidium illuſtratũ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3850" xml:space="preserve">qui exceſſus duplus ex aſtronomicis demon-
              <lb/>
            ſtrationibus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3851" xml:space="preserve">calculis reperitur eſſe minuta 28. </s>
            <s xml:id="echoid-s3852" xml:space="preserve">quaretotus arcus E R F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3853" xml:space="preserve">illuſtratus, erit gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s3854" xml:space="preserve">180. </s>
            <s xml:id="echoid-s3855" xml:space="preserve">28′. </s>
            <s xml:id="echoid-s3856" xml:space="preserve">arcus ve
              <lb/>
            rò N E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3857" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3858" xml:space="preserve">M F. </s>
            <s xml:id="echoid-s3859" xml:space="preserve">ſinguli e unt 14′. </s>
            <s xml:id="echoid-s3860" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s3861" xml:space="preserve">quare Zonula illa N E F M. </s>
            <s xml:id="echoid-s3862" xml:space="preserve">lata erit tantummodo min. </s>
            <s xml:id="echoid-s3863" xml:space="preserve">14′. </s>
            <s xml:id="echoid-s3864" xml:space="preserve">ideſt, quar
              <lb/>
            ta ferè pars gradus, quæ erunt milliaria aſtronomica 15. </s>
            <s xml:id="echoid-s3865" xml:space="preserve">Sol igitur vltra terræ hemiſphærium illuminat hinc
              <lb/>
            in gyrum milliaria 15. </s>
            <s xml:id="echoid-s3866" xml:space="preserve">aſtr
              <unsure/>
            onomica, quæ omnia probari poſſunt etiam oracticè, vt in apparatu docui; </s>
            <s xml:id="echoid-s3867" xml:space="preserve">cõſtru-
              <lb/>
            cta enim qualibet figura in qua corpus @uminans ſit vtcumq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3868" xml:space="preserve">maius illuminato, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3869" xml:space="preserve">ductis reliquis lineis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3870" xml:space="preserve">
              <lb/>
            vmbra etiam delineata, ſemper reperies (ſi per circinum rectè acuminatum diligenter operatus fueris) an-
              <lb/>
            gulum vmbræ, tot gradus, vel min. </s>
            <s xml:id="echoid-s3871" xml:space="preserve">compræhendere, quot fuerint in exce
              <unsure/>
            ſſu, vltra hemiſphærium illuſtrato. </s>
            <s xml:id="echoid-s3872" xml:space="preserve">
              <lb/>
            6 Quantitatem vmbræ terreſtris, ſeu longitudinem explorare oportet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3873" xml:space="preserve">huius rei gratia duo ſupponere
              <lb/>
            oportet, quæ inferius ſuo loco erunt demonſtranda. </s>
            <s xml:id="echoid-s3874" xml:space="preserve">quorum primum eſt, Solis centrum a centro terræ di-
              <lb/>
            ſtare, in mediocri diſtantia, ſemidiametris terræ 1142. </s>
            <s xml:id="echoid-s3875" xml:space="preserve">alterum eſt ſemidiametrum Solis ad ſemidiametrum
              <lb/>
            terræ habere proportionem quam habet 5 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s3876" xml:space="preserve">ad 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3877" xml:space="preserve">ſi igitur accuratè figura deſcribatur, quæ haſce habeat ra-
              <lb/>
            tiones, qualis eſt præſens ad ſiniſtrã, ſlatim apparebit vmbræ longitudo exploranda; </s>
            <s xml:id="echoid-s3878" xml:space="preserve">ibi enim vmbra in acu-
              <lb/>
            tum deſinet, vbi radij Solis extremi terram contingentes concurrent, reperieſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3879" xml:space="preserve">vmbram elongari per ter-
              <lb/>
            ræ ſemidiametros ferè 254. </s>
            <s xml:id="echoid-s3880" xml:space="preserve">✠</s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3881" xml:space="preserve">Idem autem Geometricè ijſdem ſuppoſitis aſſequeris in hunc modum, in figura ſuperiori, qua vſi ſumus
              <lb/>
            ad illuminationem terræ inueſtigandam, ducatur linea O I. </s>
            <s xml:id="echoid-s3882" xml:space="preserve">paraleila ipſi B E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3883" xml:space="preserve">eritq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3884" xml:space="preserve">paralellogranũ B E I O.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3885" xml:space="preserve">nam etiam duæ O B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3886" xml:space="preserve">I E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3887" xml:space="preserve">ſunt paralellæ, quia perpendiculares ſunt eidem B E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3888" xml:space="preserve">per 18. </s>
            <s xml:id="echoid-s3889" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s3890" xml:space="preserve">Elem. </s>
            <s xml:id="echoid-s3891" xml:space="preserve">conſiderentur
              <lb/>
            præterea duo trianguia A B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3892" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3893" xml:space="preserve">A O I. </s>
            <s xml:id="echoid-s3894" xml:space="preserve">quæ ſimilia ſunt, per coroll. </s>
            <s xml:id="echoid-s3895" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s3896" xml:space="preserve">ſexti
              <unsure/>
            ; </s>
            <s xml:id="echoid-s3897" xml:space="preserve">igitur perquartam ſexti, eſt vt
              <lb/>
            A C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3898" xml:space="preserve">ad I C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3899" xml:space="preserve">i
              <unsure/>
            ta A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3900" xml:space="preserve">ad O B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3901" xml:space="preserve">ſiue ad ipſi æqualem I E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3902" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s3903" xml:space="preserve">diuidendo vt A I. </s>
            <s xml:id="echoid-s3904" xml:space="preserve">ad I C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3905" xml:space="preserve">ita A O. </s>
            <s xml:id="echoid-s3906" xml:space="preserve">ad O B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3907" xml:space="preserve">ſiue I E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3908" xml:space="preserve">eſt
              <lb/>
            autem ex ſuppoſitione A B. </s>
            <s xml:id="echoid-s3909" xml:space="preserve">5 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s3910" xml:space="preserve">partium, qualium I E. </s>
            <s xml:id="echoid-s3911" xml:space="preserve">eſt vna; </s>
            <s xml:id="echoid-s3912" xml:space="preserve">quare A O. </s>
            <s xml:id="echoid-s3913" xml:space="preserve">erit 4 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s3914" xml:space="preserve">eſt igitur eadem ratio 4 {1/2}. </s>
            <s xml:id="echoid-s3915" xml:space="preserve">
              <lb/>
            ad 1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3916" xml:space="preserve">quæ lineæ A I. </s>
            <s xml:id="echoid-s3917" xml:space="preserve">quæ continet ſemidiametros trrræ 1142. </s>
            <s xml:id="echoid-s3918" xml:space="preserve">ad alium numerum, qui explicet quantitatem
              <lb/>
            vmbræ terreſtris, qui per regulam auream reperitur eſſe quaſi 254. </s>
            <s xml:id="echoid-s3919" xml:space="preserve">ſcili
              <unsure/>
            cet ſemid. </s>
            <s xml:id="echoid-s3920" xml:space="preserve">terræ tanta igitur eſt ter-
              <lb/>
            reſtris vmbrę a terra proceritas, cum igitur inueſtiganda eſt a@icui
              <unsure/>
            us aſtri vmbra, fiat vt exceſlus diametri So-
              <lb/>
            lis ab aſtro ad aliud per auream regulam, illud enim erit vmbræ longitudo. </s>
            <s xml:id="echoid-s3921" xml:space="preserve">vide infra in cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s3922" xml:space="preserve">de Lunæ ma-
              <lb/>
            gnitudine; </s>
            <s xml:id="echoid-s3923" xml:space="preserve">necnon in cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s3924" xml:space="preserve">de loco Solis; </s>
            <s xml:id="echoid-s3925" xml:space="preserve">vbi plura de hac vmbra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3926" xml:space="preserve">modo eam deſcribendi traduntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s3927" xml:space="preserve">Tan-
              <lb/>
            dem conſiderandus eſt huius vmbrę motus; </s>
            <s xml:id="echoid-s3928" xml:space="preserve">cum enim ea ſit penitus Soliauerſa, erit ſemper eius apex in gra-
              <lb/>
            du Eclypticæ Solis oppoſito, progredieturq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3929" xml:space="preserve">conſequenter ad motum Solis ſecundum ſignorum ordinem,
              <lb/>
            atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3930" xml:space="preserve">hæc ad hanc vmbram colluſtrandam ſufficiant.</s>
            <s xml:id="echoid-s3931" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div81" type="section" level="1" n="55">
          <head xml:id="echoid-head58" style="it" xml:space="preserve">De Terræ figura. Cap. IV.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3932" xml:space="preserve">PVeri, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3933" xml:space="preserve">imperitum vulgus, ſenſus æſtimatione perſuaſi, terram eſſe planum quoddam ad cælum vn-
              <lb/>
            diq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3934" xml:space="preserve">attinens, falsò exiſtimant: </s>
            <s xml:id="echoid-s3935" xml:space="preserve">quorum mundi fabricam habes in ſecunda gura cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s3936" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s3937" xml:space="preserve">de S
              <unsure/>
            phæra.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3938" xml:space="preserve">Elementari, in qua terra ſecundum eos eſſet planum A C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3939" xml:space="preserve">cælum vero efſet circulus A B C. </s>
            <s xml:id="echoid-s3940" xml:space="preserve">&</s>
            <s xml:id="echoid-s3941" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s3942" xml:space="preserve">ſi enim id
              <lb/>
            eſſet; </s>
            <s xml:id="echoid-s3943" xml:space="preserve">primo ſequeretur magnum inconueniens, neminem ſcilicet (præter vnum) in tali terræ planitie ha-
              <lb/>
            bitare, aut conſiſtere poſſe (quod prima facie mirum videbitur) nam ſi terra eſſet tale planum, in medio eius
              <lb/>
            medio eſſet centrum mundi, quia huiuſmodi planum ſecat cælum, ac mundum bifariam. </s>
            <s xml:id="echoid-s3944" xml:space="preserve">atqui omnia gra-
              <lb/>
            uia deſcendunt ad centrum mundi niſi impediantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s3945" xml:space="preserve">igitur quoduis graue poſitum in illa planitie extra cen
              <lb/>
            trum illud, ad illud delaberetur, quia nihil obſtaret. </s>
            <s xml:id="echoid-s3946" xml:space="preserve">quare ſolus ille habitator, qui in medio terræ, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3947" xml:space="preserve">adeo
              <lb/>
            in centro eſſet, ibi manere, accon ſtere poſiet, isenim centro mundi hæreret. </s>
            <s xml:id="echoid-s3948" xml:space="preserve">cæteri vero in plano illo non
              <lb/>
            poſſent erecti inſiſtere, quia vt erecti inſiſtamus, neceſſe eſt noſtri corporis longitudinem eſſe in linea per-
              <lb/>
            pendiculari, quæ directionis dicitur, ita vt pedes centrum aſpiciant, caput vero ſurſum ad cælum. </s>
            <s xml:id="echoid-s3949" xml:space="preserve">Secundo
              <lb/>
            ſequeretur eodem temporis momento Solem, ac cætera ſydera omnibus tam orientalibus, quam occidenta-
              <lb/>
            libus oriri atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s3950" xml:space="preserve">occidere, omnes enim vnicum haberent horizontem, planum illud videlicet terræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s3951" xml:space="preserve">quod ta-
              <lb/>
            men aliter contingit; </s>
            <s xml:id="echoid-s3952" xml:space="preserve">nam primo orientalibus, deinde alijs locis ſucceſſiuè, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3953" xml:space="preserve">poſtremo occidentalibus ap-
              <lb/>
            paret, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3954" xml:space="preserve">occultatur vt manifeſtè
              <unsure/>
            in Eclypſibus cernitur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3955" xml:space="preserve">nam ſi nobis, v. </s>
            <s xml:id="echoid-s3956" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s3957" xml:space="preserve">in meridie Sol eclypſetur, orien-
              <lb/>
            talibus eadem, ecly@ſis poſt meridiem accider, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3958" xml:space="preserve">tanto poſt meridiem tardius, quantoij fuerin
              <unsure/>
            t orientalio-
              <lb/>
            res. </s>
            <s xml:id="echoid-s3959" xml:space="preserve">idem et@ã accidit in Lunæ defectibus. </s>
            <s xml:id="echoid-s3960" xml:space="preserve">conſtat autem ex cercis relationibus tardius eas apparere ad orien
              <lb/>
            tem, quam ad occidentem, tardius, ideſt, plur
              <unsure/>
            ibus horis ſecundum horologium, illius loci orientalioris: </s>
            <s xml:id="echoid-s3961" xml:space="preserve">ab-
              <lb/>
            ſoluto
              <unsure/>
            enim omnibus eodem temporis momento fiunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3962" xml:space="preserve">imo Aſtronomi prædicunt quot horis prius vni </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>