Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
[3.] Capitulum tertium / in quo agitur de quibuſdam propor­tionalitatibus et modis argu­endi in eis.
[4.] Capitulum quartum / in quo agitur de ex-ceſſu cõpoſitione et diuiſione ꝓportionū.
[5.] Capitulum quintum / in quo reci-tatur paucis et impugnatur opinio baſani politi de proportione ſiue cõmenſurabilitate proportionum.
[6.] Capitulū ſextū / in quo agitur de pro-portionū proportione: cõmenſurabilita­te earūdem, et incõmenſurabilitate.
[7.] Capitum ſeptimū / in quo agitur de medie rei inuentione et proportione proportionuꝫ rationalis et irrationalis.
[8.] Capitulum octauū / in quo agitur decre-mento et decremento ꝓportionū.
[1.] Capitulum primum / in quo ponitur et improbatur vna opinio: de cauſa velocitatis motus.
[2.] Capitulum ſecundū / in quo recitantur et improbantur ſecunda et tertia opinio-nes. de cauſa velocitatis motuum.
[3.] Capitulum tertium / in quo ponitur alia opinio et vera.
[4.] Quartum capitulum / in quo ponunt̄̄ ſeptē regule de propor­tionalitate motus quas ponit philoſophus ſeptimo phiſico-rum quas etiam in preſenti ca-pite examinandas duxi.
[5.] Capitulum quintum / in quo ponuntur regule ſiue concluſiones velocitatis et tar­ditatis motus penes proportionem pro­portionum conformiter ad intentionem calculatoris.
[6.] Sextum capitulum / in quo ponūtur alique obiectiones contra aliquas concluſiones ſuperioris capitis.
[7.] Septimum capitulum / in quo inquiri­tur: vtrum aliqua potentia non varia-riata per medium vniforme aut diffor-me, vniformiter ad non gradum vel ad gradum ſuum motum remittere aut in­tendere valeat.
[8.] Capitulū octauū / in quo inquiritur an due potentie īequales idē mediū īuariatū tran-ſeūtes valeãt vniformiter remittere aut intē­dere motum ſuum per ambarū vel alterius earum variationem.
[9.] Capitulum nonum / quod obiicit cõcluſioni­bus duoꝝ p̄cedentium capitum.
[10.] Capitulum decimum / in quo oſten-ditur, et traditur noticia velocitatis motus penes cauſam in medio vni-formiter difformi quieſcente: poten-tia continuo variata.
[11.] Capitulum vndecimum / in quo pulchre admodum comparantur motus diuerſa-rum potentiarum in eodem medio vnifor­miter difformi inuariato mouentium per earum potentiarum vniforme crementum
[12.] Capitulum duodecimum: aliqui-bus predictarum concluſionum pre-cedentium capitum obiiciens.
[13.] Capitulum tridecimum / in quo ponū­tur alique concluſiones velocitatē mo­tus penes cauſam declarãtes in medio non reſiſtente in quo eſt progreſſio la-titudinis reſiſtentie vniformiter diffor­mis: gradu intenſiori quieſcente.
[14.] Quartumdecimum capitulum: in quo ponuntur concluſiones de velo-citate motus in medio non reſiſtente, in quo eſt progreſſio ſiue extenſio la-titudinis reſiſtentie nõ gradu aut ex­tremo remiſſiori quieſcente inſequē-do ordinem et modum calculatoris.
[15.] Quindecimum caput / quod obiicit ali-quibus que dicta ſunt in precedentibꝰ duo­bus capitibus: inferendo aliquas conclu-ſiones de velocitate motus in reſiſtētia dif­formiter difformi progrediente per medi-um non reſiſtens: et in latitudine vniformi­ter difformi condenſante ſe ad non quãtū in medio non reſiſtente.
[1.] Capitulū ṗmū / in quo ponūtur aliq̈ cõia elemēta ī hac materia definitiões vcꝫ diuiſionibꝰ adiunctis
[2.] Capitulum ſecundum / in quo inueſtiga­tur diſputatiue et per modum queſtionis penes quid attendi habeat motus loca-lis difformis quo ad ſubiectum velocitas
[3.] Capitulū tertiū / in quo oſtendit̄̄ modꝰ cogno-ſcendi ſiue cõmenſurandi motū vniformieer diffor-mem et difformiter difformem quo ad tempus quo ad velocitatem et tarditatem in omni ſpecie .etc̈. In oī ſpecie ꝓportiõis rõnalis et irrõalis per modū q̄ſtiõis ꝓcedendo.
[4.] Capitulum quartum in quo diſputatiue īquiritur quõ motus difformis quo ad ſubiectū et tp̄s ſimul: pa­riter motus mixti veloci­tas cognoſci debeat.
[1.] Capitulū primū in quo diſputatiue inquiritur. Quid ſi raritas et dēſitas et penes q̇d raritatis et dēſitatis intēſio et rarefactiõis et condenſationis ſit velocitas attendenda.
[2.] Secundū capitulū huiꝰ tractatus / in quo ſolito pro more diſputatiue inquirimus penes quid velo­citas augmētationis attendi habeat.
[1.] Capitulum primuꝫ in quo diſputatiue inquirit̄̄ penes quid motus alterationis velocitas attendi habeat.
[2.] Capitulum ſecundum in quo agitur de intenſione et remiſ-ſione formarum.
[3.] Caput .3.4. tractatus inquireas diſpu­tatiue. An qualitates contrarie ſe com-patiantur.
< >
page |< < of 290 > >|
64 merus ſenarius aequirit binarium et numerꝰ qui­
narius in eodem tempore etiam binariuꝫ: dico / 
eque velociter intenduntur ſed non eque ꝓportio-
nabiliter ſed ſi numerus ternarius acquirat vni-
tatem et numerus ſenarius acquirat in eodem tē-
pore dualitatem: dico /  tunc eque proportionabi­
liter acquirunt et non eque velociter.
quoniam tã­
ternarius numerus quam ſenarius ꝓportionem
ſexquitertiaꝫ acquirit / vt facile eſt intueri.
Hec dif­
finitio eſt.
His ſuppoſitis p̄miſſis ſit prima con­
cluſio.
Si aliqua potentia creſcit reſpectu reſiſtē-
tie non variate: tantam proportioneꝫ acquirit ſu­
pra ſe quantam ſupra ſuam reſiſtentiam et eocon­
tra:
Probatur hec concluſio auxiliante ſeptima
concluſione octaui capitis precedentis partis.
Nam potentia ſe habet vt quantitas maior et re-
ſiſtentia vt minor ſi actiuitas ꝓdeat.
Secunda concluſio Si aliqua vir-
tus decreſcat reſpectu reſiſtentie non variate.
tan­
tam proportionem deperdit reſpectu ſue reſiſten­
tie quantam reſpectu ſui ipſius.
vt capta potentia
vt .4. et reſiſtentia vt .2. ſi potentia / vt quatuor effi­
ciatur in ſexquitertio minor perdendo vnitatem
ſiue proportionem ſexquitertiam: eandem ꝓpor-
tionem ſexquitertiam perdit reſpectu ſue reſiſten­
tie vt duo.
Probatur hec concluſio ex ſeptima cõ­
cluſione i capitis preallegata eo modo quo
prior.
Tertia concluſio Si aliqua reſiſtē-
tia creſcat vel decreſcat reſpectu potentie non va­
riate: tantam proportionem acquiret vel deper-
det reſpectu ſui ipſius quantam acquiret vel deꝑ-
det reſpectu talis potentie.
Hoc eſt: tantam acqui­
rit vel deperdit talis potentia reſpectu eiuſdeꝫ re­
ſiſtentie.
Patet hec concluſio ex octaua concluſio­
ne octaui capitis p̄allegati et ſuo prīo correlario
Quarta concluſio Si potētia creſ-
cat vel decreſcat reſpectu potentie non variate: tã­
tam proportionem acquirit vel deperdit reſpectu
ſue reſiſtentie qnantam acquirit vel deperdit reſ­
pectu ſui ipſius.
Probatur hec concluſio ex primo
correlario ſeptime concluſionis capitis prealle-
gati / et facile ex prima et ſecunda huius deducitur
Quinta concluſio. Si aliqua potē-
tia eque velociter creſcit vĺ decreſcit reſpectu dua­
rum reſiſtentiarum ſiue equalium ſiue inequaliuꝫ
eque velociter cum vtra illarum intendet vel re­
mittet motum ſuum
Probatur hec concluſio / quo­
niam illa potentia equalem ꝓportionem acquirit
vel deperdit reſpectu vtriuſ reſiſtentie / vt patet
ex prima concluſione huius / et ſecunda parte ſepti­
me concluſionis octaui capitis preallegati et ſuo
ſecundo correlario / igitur equalem velocitatē ac-
quirit vel deperdit reſpectu vtriuſ reſiſtentie.
Patet conſequentia ex tertia ſuppoſitione.
Sexta concluſio Si aliqua reſiſtē-
tia creſcat vel decreſcat reſpectu duarum poten-
tiarum ſiue equalium ſiue inequaliū non variata­
rum: vtra potentia eque velociter cum illa reſi-
ſtentia intendet vel remittet motum ſuum.
Pro-
batur hec concluſio / quoniam reſpectu vtriuſ po­
tentie equalem ꝓportionem acquirit vel deperdit /
vt patet ex ſecundo correlario octaue concluſiõis
octaui capitis preallegati: igitur vtra potentia
equalem velocitatem acquirit vel deperdit.

Septima concluſio Si due potētie
inequales eque velociter creſcant vel decreſcãt reſ­
pectu eiuſdem reſiſtentie non variate: potentia mi­
nor velocius intendet vel remittet motū ſuū
Pro­
batur hec concluſio / quoniam ſemper potentia mi­
nor per equale crementum vel decrementū additū
ſibi vel deperditum et maiori: maiorem ꝓportio-
nem acquiret vel deperdet quam maior.
vt ptꝫ ex
quinta ſuppoſitiõe huius capitis: igitur talis po­
tentia velocius intendet vel remittet motum ſuuꝫ
Conſequentia patet ex prima ſuppoſitione. Ab
equalibus enim ꝓportionibus acquiſitis ſiue de-
perditis inequales velocitates acquiruntur ſiue
deperduntur / et per idem ſequitur /  ad acquiſitio­
nem vel deperditionem maioris maior velocitas
acquiritur vel deperditur
Octaua concluſio Si due reſiſtētie
inequales eque velociter creſcant vel decreſcãt reſ­
pectu eiuſdem potentie non variate: illa potentia
velocius intendet vel remittet motum ſuum cū mi­
nori reſiſtentia quam cum maiori.
Probatur hec
concluſio / quoniam ſemper minor reſiſtentia ma-
iorem proportionem acquirit vel deperdit ꝑ equa­
lem deperditionē vel additionē ipſi et maiori / igi­
tur potentia cum ea velocius intendet vel remittet
motū ſuum.
Patet conſequentia auxilio duarum
primarum ſuppoſitionum.
Nona concluſio Si due potentie in-
equales eque velociter creſcant vel decreſcant reſ­
pectu duarum reſiſtentiarum ſiue equalium ſiue ī­
equalium: potentia minor ſemper velocius inten­
det vel remittet motum ſuum ſiue agat cum reſiſtē­
tia maiore ſiue minore.
Patet hec concluſio ex ſe-
ptima huius.
Decima concluſio Si due reſiſten-
tie inequales creſcant vel decreſcant reſpectu dua­
rum potentiarum ſiue equalium ſiue inequalium:
potentia agens cum minore velocius intendet vel
remittet motum ſuum.
Hec patet ex octaua.
Undecima concluſio Si due potētie
equales vel inequales eque ꝓporrionabiliter creſ­
cant vel decreſcant reſpectu eiuſdem reſiſtentie nõ
variate: tales potentie eque velociter intendēt vel
remittēt motus ſuos.
Patet hec concluſio ex ſexta
ſuppoſitione / que diffinit iſtum terminum eque ꝓ­
portionabiliter auxilio prime ſuppoſitionis.
Duodecima concluſio Si due reſi-
ſtentie equales ſiue inequales eque ꝓportionabi-
liter creſcant vel decreſcant reſpectu eiuſdem po-
tentie non variate.
talis potentia cum vtra illa­
rum reſiſtentiarum eque velociter intendet vel re-
mittet motum ſuum.
Hec cum precedente eandem
ſortitur demonſtrationem.
Tridecima concluſio Si due poten-
tie inequales eque ꝓportionabiliter creſcant vel
decreſcant reſpectu duarum reſiſtentiaruꝫ ſiue eq̄­
lium ſiue inequalium non variatarum: ipſe eque­
velociter intendent vel remittent motus ſuos.
Pa­
tet hec concluſio ex prima ſuppoſitione auxiliãte
vltima diffiniente eque velociter et eque propor-
tionabiliter.
Quartadecima concluſio Si due re­
ſiſtentie inequales creſcant vel decreſcant eque ꝓ­
portionabiliter reſpectu duarum potentiarum ſi­
ue equalium ſiue inqualium: tales potentie eque

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index