Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
44
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg424
"/>
<
lb
/>
Siquis tamen illa neget, proteruiens potius quàm quòd iis fidem non habeat; dicimus eſſe mu
<
lb
/>
nus artificis communis, ſeu dialecticus ſit, ſeu primus philoſophus; redarguere ſolùm ea negan
<
lb
/>
tem, neque vllo modo demonſtrare, quippe quòd omnino ſint indemonſtrabilia. </
s
>
<
s
>Qua vérò id ra
<
lb
/>
tione efficiatur, hac facta partitione cognoſcemus. </
s
>
<
s
>Scire enim licet, inter axiomata vnum eſſe,
<
lb
/>
quod eſt omnium primum & principium cęterorum pronuntiatorum,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
nec quidem, vt cauſſam;
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg425
"/>
<
lb
/>
ſed vt per ſe notiſsimum. </
s
>
<
s
>De quolibet verum eſſe aſſerere, aut negare. </
s
>
<
s
>Ex hoc
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
reliqua axio
<
lb
/>
mata fidem ſumere. </
s
>
<
s
>Philoſopho igitur nulla via ſuccurrit qua primum illud confirmet. </
s
>
<
s
>Itaque
<
lb
/>
ſubuenit philoſopho dialecticus, & ea ratione confirmat deducendo neganter in abſurda, repu
<
lb
/>
gnantia, nugas,s&sconſimiles ſcopos qui ſunt dialectici. </
s
>
<
s
>Hoc principio ſtabilito cęterorum proba
<
lb
/>
tionem ſuſcipit. </
s
>
<
s
>Primus philoſophus quæ ſic confirmat, vt eò deducat aduerſarium quod fieri
<
lb
/>
nequit, id verò eſt quod opponitur illi primo principio. </
s
>
<
s
>Nam ſiquis ſiquis exempli g. neget. </
s
>
<
s
>Quæ vni
<
lb
/>
tertiò ſimilia ſunt, inter ſe quoque eſſe ſimilia. </
s
>
<
s
>dicet primus philoſophus. </
s
>
<
s
>Si minus; ergo inter ſe
<
lb
/>
ſimilia non eſſent. </
s
>
<
s
>quare nec illi eidem ſimilia erunt, ſed diſsimilia. </
s
>
<
s
>Quapropter eadem eidem
<
lb
/>
ſimilia erunt & non ſimilia. </
s
>
<
s
>Sic de quolibet non erit verum aſſerere & negare, quod & euiden
<
lb
/>
tiſsimè falſum eſt, & nullo modo fieri poteſt. </
s
>
<
s
>& hac ratione reliquarum ſcientiarum principia
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg426
"/>
<
lb
/>
probantur. </
s
>
<
s
>Nec ob id te ſuſpicari velim,
<
expan
abbr
="
primã
">primam</
expan
>
philoſophiam cęteras ſcientias ſibi ſubalternas ef
<
lb
/>
ficere, ſi illarum principia probet. </
s
>
<
s
>Neque enim omne genus probationis conſtituit gradum ſubal
<
lb
/>
terni; ſed vbi procedat ex cauſsis, quod in noſtra hypotheſi non vſuuenit. </
s
>
<
s
>Deinde moneo prin
<
lb
/>
cipia notiſsima non ſic à philoſopho tractari, quia contracta ſint ad cuiuſpiam certę ſcientię ſub
<
lb
/>
iectum, vt in quaque ſcientia ſumi debent, accipiuntur enim ſecundum analogiam,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vt noſti; ſed
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg427
"/>
<
lb
/>
quibus ineſt per accidens, vt contracta ad certa ſubiecta fiant principia cęterarum ſcientiarum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Ex his ſoluere licet Eudemi dubitationem qui ſic argumentabatur. </
s
>
<
s
>Cùm probatio principiorum
<
lb
/>
ad nullam ſcientiam ſpectet, ſed aut ad ſuperiorem, aut ad communem quampiam. </
s
>
<
s
>Si ponamus
<
lb
/>
illa in ſuperiore aut communi nota non eſſe. </
s
>
<
s
>Nec igitur hæ ſcientiæ ſua principia confirmare po
<
lb
/>
terunt. </
s
>
<
s
>quare ad aliam illas confugere oportebit. </
s
>
<
s
>Aut igitur in infinitum hoc fiet;
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>efficie
<
lb
/>
tur, vt nullius rei ſcientia eſſe poſsit, aut aliqua ſcientia poterit ſua principia probare contrà
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
<
lb
/>
conſtituerit Ariſtoteles, inquiens. </
s
>
<
s
>Nulli de principiis. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Nanque, vt etiam teſtatur Simplicius re
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg428
"/>
<
lb
/>
ſpondens ad Eudemum, hęc ſcientia perueniet ad ea quæ per ſe nota ſunt, quæ nemo fanę mentis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg429
"/>
<
lb
/>
vnquàm negaret niſi proteruiens, in quem ſic inuehetur, vt paullò antè docuimus. </
s
>
<
s
>Secundum ab
<
lb
/>
axiomate locum hypotheſes obtinent, quas ab axiomate differre nouimus, quòd axioma de do
<
lb
/>
mo affertur, hę tantiſper illi cedentes præmonſtratorem deſiderant, ſed tamen vt primùm decla
<
lb
/>
rantur, credit auditor eas aut communes eſſe accepimus in vniuerſa ſcientia, cuiuſmodi illa eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Statuatur omnia aut quędam moueri; aut ſpeciales, & ad probationem cuiuſpiam certæ conclu
<
lb
/>
ſionis in ea facultate ſumi, attamen ipſas per ſe demonſtrari poſſe; vt ſi infinitum non eſſe pona
<
lb
/>
mus cum Anaxagora diſſerentes de naturæ principiis, quod poſteà pluribus tranſigendum ſit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Cęterùm ſi communes fuerint, per ſenſum noteſcunt, quemadmodum reliqua principia de qui
<
lb
/>
bus ſuprà dictum eſt. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Quòd ſi non ſufficiat ſenſus, aut quoquo pacto negentur, earum proba
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg430
"/>
<
lb
/>
tio pertinet ad aliam methodum, ſiue ea communis ſit, ſiue habeat illam, ſubalterna. </
s
>
<
s
>vtputa ma
<
lb
/>
thematicus accipit à phyſico in infinitum diuidi poſſe continuum. </
s
>
<
s
>Si verò fuerint ſpeciales &
<
lb
/>
ſcientiæ partem reſpiciant; non video, cur in eadem ſcientia probari non poſsint. </
s
>
<
s
>Nam prius ali
<
lb
/>
quid habent in illa ſcientia ex quo demonſtrari queant. </
s
>
<
s
>Itaque non de illis ad aliam facultatem
<
lb
/>
quæſtio reuocari debet, ſed de principiis illius primis, ſi fortè negentur, iis poſitis reliqua ex illis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg431
"/>
<
lb
/>
neceſſariò conſequuntur. </
s
>
<
s
>Ad hoc tamen dialecticen valere non nego. </
s
>
<
s
>nullis enim cancellis coër
<
lb
/>
cetur; ſed ex datis procedens, aditum habet ad quodlibet problema; atque ita latè patet, vt ſiquis
<
lb
/>
principia primo philoſopho negaret, facultas illa probandi ſuppeteret dialectico. </
s
>
<
s
>Neque enim
<
lb
/>
illos audiendos eſſe puto qui æqualem ambitum dialectico & primo philoſopho concedunt,
<
lb
/>
quòd vtrique de ente ſpeculentur. </
s
>
<
s
>ſiquidem non ſeruant eandem proportionem vtriuſque me
<
lb
/>
thodi vires. </
s
>
<
s
>cùm tametſi primus philoſophus de ente diſſerit, accipiat tamen ipſum terminis qui
<
lb
/>
buſdam & certa conſiderandi ratione definitum, itaque definitus habet quæſtiones. </
s
>
<
s
>contrà dia
<
lb
/>
lecticus omne ens peruagatur, nullis certis quæſtionibus adſtringitur. </
s
>
<
s
>idcirco non minus diſtat
<
lb
/>
dialectica à prima philoſophia, quàm à reliquis ſcientiis. </
s
>
<
s
>ſed ſi id præſtare poteſt eadem ſcientia,
<
lb
/>
cur opem dialectici implorare debemus? </
s
>
<
s
>Quod igitur ad cognitionis principia pertinet, ita
<
expan
abbr
="
cõ-ſtitutum
">con
<
lb
/>
ſtitutum</
expan
>
ſit. </
s
>
<
s
>Reliquum modò eſt, vt principia rei conficiamus. </
s
>
<
s
>Porrò principia rei cauſſas
<
expan
abbr
="
defi-nitionesq́
">defi
<
lb
/>
nitionesque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>complectuntur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
easq́
">easque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>cùm generales, tùm item ſpeciales. </
s
>
<
s
>De generalibus diſſerens
<
lb
/>
Auerroës
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
eas diſtribuit in primas, & prorſus in demonſtrabiles, & illas quarum aliæ cauſſæ prio
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg432
"/>
<
lb
/>
res extent. </
s
>
<
s
>Si primæ fuerint, putat eas ex effectibus oſtendi poſſe; nos agamus communius, &
<
lb
/>
dicamus ex notis nobis, quòd ſi in alias ſuperiores cauſſas reſoluantur; propter quid ipſæ ſint, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>