Descartes, René, Renati Des-Cartes principia philosophiae

Page concordance

< >
Scan Original
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
< >
page |< < of 334 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb pagenum="61"/>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg443"/>
              XXXV.
                <lb/>
              Quomodo fiat divi
                <lb/>
              ſio, & quòd non ſit du­
                <lb/>
              bitandum quin fiat,
                <lb/>
              etſi non comprehendatur. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg444"/>
              15</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg445"/>
              20</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg446"/>
              25</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>
                <arrow.to.target n="marg447"/>
                <lb/>
              Motûs naturà ſic animadverſâ, conſiderare oportet
                <lb/>
              ejus cauſam, eamque duplicem: primò ſcilicet uni­
                <lb/>
              verſalem & primariam, quae eſt cauſa generalis om­
                <lb/>
              nium motuum qui ſunt in mundo; ac deinde parti­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg448"/>
              cularem, à quâ fit ut ſingulae materiá partes motus,
                <lb/>
              quos priús non habuerunt, acquirant. </s>
              <s>Et generalem
                <lb/>
              quod attinet, manifeſtum mihi videtur illam non aliam
                <lb/>
              eſſe, quàm Deum ipſum, qui materiam ſimul cum
                <lb/>
              motu & quiete in principio creavit, jamque, per ſolum
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg449"/>
              ſuum concurſum ordinarium, tantundem motûs &
                <lb/>
              quietis in eâ totâ quantum tunc poſuit conſervat. </s>
              <s>Nam
                <lb/>
              quamvis ille motus nihil aliud ſit in materià motâ
                <lb/>
              quàm ejus modus; certam tamen & determinatam
                <lb/>
              habet quantitatem, quam facilè intelligimus eandem
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg450"/>
              ſemper in totâ rerum univerſitate eſſe poſſe, quamvis
                <lb/>
              in ſingulis ejus partibus mutetur. </s>
              <s>Ita ſcilicet ut pute­
                <lb/>
              mus, cúm una pars materiae duplò celeriús movetur
                <lb/>
              quàm altera, & haec altera duplò major eſt quàm prior,
                <lb/>
              tantundem motús eſſe in minore quàm in majore; ac
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg451"/>
              quantò motus unius partis lentior ſit, tantò motum
                <lb/>
              alicujus alterius ipſi aequalis fieri celeriorem. </s>
              <s>Intelli­
                <lb/>
              gimus etiam perfectionem eſſe in Deo, non ſolúm
                <lb/>
              quòd in ſe ipſo ſit immutabilis, ſed etiam quòd modo
                <lb/>
              quàm maxim conſtanti & immutabili operetur: adeò
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg452"/>
              ut, iis mutationibus exceptis, quas evidens experientia
                <lb/>
              vel divina revelatio certas reddit, quaſque ſine ullâ
                <lb/>
              in creatore mutatione fieri percipimus aut credimus,
                <lb/>
              nullas alias in ejus operibus ſupponere debeamus, ne
                <lb/>
              qua inde inconſtantia in ipſo arguatur. </s>
              <s>Unde ſequitur
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg453"/>
              quàm maxim rationi eſſe conſentaneum, ut putemus </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>