Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
61
61 (9)
62
62 (10)
63
63 (11)
64
64 (12)
65
65 (13)
66
66 (14)
67
67 (15)
68
68 (16)
69
69 (17)
70
70 (18)
< >
page |< < (12) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <pb o="12" file="0064" n="64" rhead="THEORIÆ"/>
          <p>
            <s xml:space="preserve">26. </s>
            <s xml:space="preserve">Et quidem ipſi Mechanici vulgo motum tribuunt & </s>
            <s xml:space="preserve">ſu-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0064-01" xlink:href="note-0064-01a" xml:space="preserve">Motum paffim
                <lb/>
              tribui punctis:
                <lb/>
              fore, ut in eo
                <lb/>
              lædatur Conti-
                <lb/>
              nuitatis lex.</note>
            perficiebus, & </s>
            <s xml:space="preserve">lineis, & </s>
            <s xml:space="preserve">punctis, ac centri gravitatis motum
              <lb/>
            ubique nominant Phyſici, quod centrum utique punctum eſt
              <lb/>
            aliquod, non corpus trina præditum dimenſione, quam iſte
              <lb/>
            ad motus rationem, & </s>
            <s xml:space="preserve">appellationem requirit, ludendo, ut aje-
              <lb/>
            bam, in verbis. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro in ejuſmodi motibus extimarum ſaltem
              <lb/>
            ſuperficierum, vel linearum, vel punctorum, ſaltus omnino com-
              <lb/>
            mitti debet, ſi ea ad contactum immediatum deveniant cum
              <lb/>
            illo velocitatum diſcrimine, & </s>
            <s xml:space="preserve">continuitatis lex violari.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">27. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum hac omni diſquiſitione omiſſa de notione motus,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0064-02" xlink:href="note-0064-02a" xml:space="preserve">Fore, ut ea læ-
                <lb/>
              datur ſaltem in
                <lb/>
              velocitate pun-
                <lb/>
              ctorum.</note>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">maſſæ ſi factum ex velocitate, & </s>
            <s xml:space="preserve">maſſa, evaneſcente una e
              <lb/>
            tribus dimenſionibus, evaneſcit; </s>
            <s xml:space="preserve">remanet utique velocitas reli-
              <lb/>
            quarum dimenſionum, quæ remanet, ſi eæ reapſe remanent,
              <lb/>
            uti quidem omnino remanent in ſuperficie, & </s>
            <s xml:space="preserve">ejus velocitatis
              <lb/>
            mutatio haberi deberet per ſaltum, ac in ea violari continuita-
              <lb/>
            tis lex jam toties memorata.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">28. </s>
            <s xml:space="preserve">Hæc quidem ita evidentia ſunt, ut omnino dubitari non
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0064-03" xlink:href="note-0064-03a" xml:space="preserve">Objectio ex
                <lb/>
              impenetrabili-
                <lb/>
              tate admiſſa in
                <lb/>
              minimis parti-
                <lb/>
              culis, & ejus
                <lb/>
              confutatio.</note>
            poſſit, quin continuitatis lex infringi debeat, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſaltus in Natu-
              <lb/>
            ram induci, ubi cum velocitatis diſcrimine ad ſe invicem ac-
              <lb/>
            cedant corpora, & </s>
            <s xml:space="preserve">ad immediatum contactum deveniant, ſi
              <lb/>
            modo impenetrabilitas corporibus tribuenda ſit, uti revera
              <lb/>
            eſt. </s>
            <s xml:space="preserve">Eam quidem non in integris tantummodo corporibus,
              <lb/>
            ſed in minimis etiam quibuſque corporum particulis, atque
              <lb/>
            elementis agnoverunt Phyſici univerſi. </s>
            <s xml:space="preserve">Fuit ſane, qui poſt
              <lb/>
            meam editam Theoriam, ut ipſam vim mei argumenti in-
              <lb/>
            fringeret, affirmarit, minimas corporum particulas poſt con-
              <lb/>
            tactum ſuperficierum compenetrari non nihil, & </s>
            <s xml:space="preserve">poſt ipſam
              <lb/>
            compenetrationem mutari velocitates per gradus. </s>
            <s xml:space="preserve">At id
              <lb/>
            ipſum facile demonſtrari poteſt contrarium illi inductioni,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">analogiæ, quam unam habemus in Phyſica inveſtigan-
              <lb/>
            dis generalibus naturæ legibus idoneam, cujus inductionis
              <lb/>
            vis quæ ſit, & </s>
            <s xml:space="preserve">quibus in locis uſum habeat, quorum lo-
              <lb/>
            corum unus eſt hic ipſe impenetrabilitatis ad minimas quaſ-
              <lb/>
            que particulas extendendæ, inferius exponam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">29. </s>
            <s xml:space="preserve">Fuit itidem e Leibnitianorum familia, qui poſt evulga-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0064-04" xlink:href="note-0064-04a" xml:space="preserve">Objectio a vo-
                <lb/>
              ce motus aſ
                <lb/>
              ſumpta pro mu-
                <lb/>
              tatione: con-
                <lb/>
              futatio ex rea-
                <lb/>
              litate motus lo-
                <lb/>
              calis.</note>
            tam Theoriam meam cenſuerit, difficultatem ejuſmodi amove-
              <lb/>
            ri poſſe dicendo, duas monades ſibi etiam invicem occurrentes
              <lb/>
            cum velocitatibus quibuſcunque oppoſitis æqualibus, poſt ipſum
              <lb/>
            contactum pergere moveri ſine locali progreſſione. </s>
            <s xml:space="preserve">Eam pro-
              <lb/>
            greſſionem, ajebat, revera omnino nihil eſſe, ſi a ſpatio percur-
              <lb/>
            ſo æſtimetur, cum ſpatium ſit nihil; </s>
            <s xml:space="preserve">motum utique perſevera-
              <lb/>
            re, & </s>
            <s xml:space="preserve">extingui per gradus, quia per gradus extinguatur energia
              <lb/>
            illa, qua in ſe mutuo agunt, ſeſe premendo invicem. </s>
            <s xml:space="preserve">Is iti-
              <lb/>
            dem ludit in voce motus, quam adhibet pro mutatione qua-
              <lb/>
            cunque, & </s>
            <s xml:space="preserve">actione, vel actionis modo. </s>
            <s xml:space="preserve">Motus localis, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            velocitas motus ipſius, ſunt ea, quæ ego quidem adhibeo, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            quæ ibi abrumpuntur per ſaltum. </s>
            <s xml:space="preserve">Ea, ut evidentiſſime
              <lb/>
            conſtat, erant aliqua ante contactum, & </s>
            <s xml:space="preserve">poſt contactum </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>