Biancani, Giuseppe, Aristotelis loca mathematica, 1615

Page concordance

< >
Scan Original
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
< >
page |< < of 355 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.001215">
                <pb pagenum="65" xlink:href="009/01/065.jpg"/>
              quod tamen non obſtat, quominus probare poſſit, aliquando poſſe
                <expan abbr="cõſtrni">conſtrui</expan>
              ,
                <lb/>
              & eſſe aliquod particulare triangulum, vt fit in prædicta demonſtratione,
                <lb/>
              Euclidis.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001216">
                <arrow.to.target n="marg71"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.001217">
                <margin.target id="marg71"/>
              71</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.001218">Tex. 11.
                <emph type="italics"/>
              (Manifeſtum autem, & ſic, propter quid eſt rectus in ſemicirculo)
                <emph.end type="italics"/>
                <lb/>
              affert exemplum demonſtrationis per cauſam materialem,
                <expan abbr="idq́">idque</expan>
              ; vti ſolet ex
                <lb/>
              Mathematicis petitum, eſt enim apud Euclidem 31. demonſtratio 3. Elem.
                <lb/>
              vbi ipſe oſtendit angulum in ſemicirculo eſſe rectum. </s>
              <s id="s.001219">Vbi aduertendum eſt
                <lb/>
              propoſitionem hanc 31. ab Euclide demonſtrari duobus modis; ex quibus
                <lb/>
              ſecundum innuit hoc loco Ariſt. cui aſcripta eſt figura ſimilis huic noſtræ;
                <lb/>
              in editione Clauiana. </s>
              <s id="s.001220">quod fortè non benè aduertens Iacobus Zabarella,
                <lb/>
              alioquin in his ſatis oculatus incidit in errorem, dicens, ſe nullo pacto vi­
                <lb/>
              dere medium Euclidianæ demonſtrationis eſſe cauſam materialem; quod
                <lb/>
              tamen nos mox aperiemus. </s>
              <s id="s.001221">per angulum in ſemicirculo intelligas eum, qui
                <lb/>
              fit à lineis ductis ab extremitatibus diametri, & ſimul in quoduis punctum
                <lb/>
                <figure id="id.009.01.065.1.jpg" place="text" xlink:href="009/01/065/1.jpg" number="32"/>
                <lb/>
              circumferentiæ coeuntibus, vt in figura
                <lb/>
              præſenti vides lineas A C, B C, ad C, pun­
                <lb/>
              ctum conuenire,
                <expan abbr="ibiq́">ibique</expan>
              ; facere angulum,
                <lb/>
              A C B, qui dicitur angulus in ſemicircu­
                <lb/>
              lo, quia deſcriptus eſt in ſemicirculo A­
                <lb/>
              C B.
                <expan abbr="eſtq́">eſtque</expan>
              ; ſanè mirabilis hæc ſemicirculi
                <lb/>
              proprietas, cum
                <expan abbr="vbicunq;">vbicunque</expan>
              punctum C, in
                <lb/>
              periphæria ſumptum fuerit, ſemper ta­
                <lb/>
              men angulus A C B, fiat rectus. </s>
              <s id="s.001222">quod Euclides eodem prorſus medio, quod
                <lb/>
              Ariſt. hic innuit, hoc modo demonſtrat. </s>
              <s id="s.001223">ducta enim recta D C, à centro D,
                <lb/>
              ad punctum C, exurgunt duo lſoſcelia triangula A D C, C D B, ergo per
                <lb/>
              5. primi, anguli D C A, D A C, ſunt æquales: pariter anguli D C B, D B C,
                <lb/>
              æquales ſunt. </s>
              <s id="s.001224">& quia per 32. primi, anguli D A C, D C A, ſimul ſunt æqua­
                <lb/>
              les angulo externo C D B, & inter ſe æquales, erit angulus A C D, dimidium
                <lb/>
              anguli C D B. eadem ratione probatur angulus D C B, eſſe dimidium an­
                <lb/>
              guli C D A. ergo totus angulus A C B, dimidium erit duorum angulorum
                <lb/>
              A D C, C D B, qui per 13. primi, ſunt vel recti, vel duobus rectis
                <expan abbr="æquiualẽt">æquiualent</expan>
              .
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.001225">Sequitur igitur, angulum A C B, in ſemicirculo eſſe dimidium duorum re­
                <lb/>
              ctorum; & quia omnes recti ſunt æquales, ſequitur dimidium duorum re­
                <lb/>
              ctorum, nihil aliud eſſe, quam vnum rectum angulum, ergo angulus in ſe­
                <lb/>
              micirculo, cum ſit ſemiſſis duorum
                <expan abbr="rectorũ">rectorum</expan>
              , erit vnus rectus angules; quod
                <lb/>
              erat probandum. </s>
              <s id="s.001226">ex quibus vides medium illud, quod Ariſt. aſſumpſit, eſſe
                <lb/>
              omnino idem cum eo, quo Euclides vtitur, ſcilicet, eſſe dimidium duorum
                <lb/>
              rectorum, & propterea eſſe rectum: quod etiam medium in toto demon­
                <lb/>
              ſtrationis decurſu eſt vltimum, & principale, quod proximè concluſionem
                <lb/>
              attingit, & propterea dici meretur eſſe medium huius demonſtrationis.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.001227">Cæterum, quod medium iſtud ſit in genere cauſæ materialis, patet ex eo,
                <lb/>
              quod eſt, eſſe dimidium; nam eſſe dimidium, vel eſſe tertiam partem, & ſi­
                <lb/>
              milia, nihil aliud eſt, quam eſſe partem; eſſe autem partem eſt eſſe materiam
                <lb/>
              totius, etiam ex ſententia ipſius Ariſt. ex hac præterea materia conflatur
                <lb/>
              definitio minoris extremi, vel ſubiecti; dum dicitur, angulus in ſemicircu­
                <lb/>
              lo eſt dimidium duorum rectorum. </s>
              <s id="s.001228">ſyllogiſmus enim reducitur tandem ad </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>