Fabri, Honoré, Dialogi physici in quibus de motu terrae disputatur, 1665
page |< < of 248 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.000686">
                <pb pagenum="61" xlink:href="025/01/065.jpg"/>
              ſum. </s>
              <s id="s.000687">Ita que in puncto E vna eademque eſt vtriuſque motus determinatio,
                <lb/>
              ſcilicet per tangentem versùs Ortum; in F verò, altera determinatio alteri
                <lb/>
              ex diametro opponitur; nam determinatio motus centri eſt tangens ducta
                <lb/>
              in
                <expan abbr="Ortũ">Ortum</expan>
              ; nempe hîc motus determinationem in vna ſaltem revolutione non
                <lb/>
              murat; at verò determinatio motus orbis eſt tangens ducta in Occaſum; in
                <lb/>
              aliis punctis inter EI, & IF, in diverſas partes tendunt; v.g.in puncto I de­
                <lb/>
              terminatio centri eſt DI producta versùs Ortum; determinatio orbis per­
                <lb/>
              pendiculariter cadit versùs GF. pari modo habentur aliæ in tangentibus;
                <lb/>
              & provt vna magis aut minùs conſentit cum alia, velocior aut tardior
                <lb/>
              eſt motus; Sed dic mihi. </s>
              <s id="s.000688">ſodes Antime, poſito quod ſit globus in E, cur
                <lb/>
              per tangentem non projicitur verſus Ortum? </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000689">
                <emph type="italics"/>
              Antimus.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000690"> Cur me tentas, Auguſtine, neſcire non potes, hoc jam à
                <lb/>
              Galilæo ſolutum fuiſſe, in quo certè, more ſuo maximam ingenij vim
                <lb/>
              oſtendit. </s>
              <s id="s.000691">Nullum corpus grave per horizontalem projicitur, quod ſtatim
                <lb/>
              ipſo initio deſcendere non incipiat; ſemiparabolam à ſummo vertice ſuo
                <lb/>
              motu deſcribens; ſed quælibet parabola ex E vertice ducitur infra Cycloi­
                <lb/>
              dem EQV, vi Geometræ demonſtrant; itaque dictus globus projicitur
                <lb/>
              quidem, ſed ita, vt cùm aſſurgere non poſſit, in ſuperficie terræ volvatur, vt
                <lb/>
              alij globi volvuntur. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000692">
                <emph type="italics"/>
              Chryſocom.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000693"> Quid dicam ad hæc, neſcio, certa tamen eſſe non puto;
                <lb/>
              alioquin actum eſſet de hypotheſi Copernicana; aliunde illud principium
                <lb/>
              certum eſſe videtur, quòd ſcilicét impetus aliquamdiu duret modò fruſtra
                <lb/>
              non ſit, & aliquem motum præſtare queat, videmus enim globum proje­
                <lb/>
              ctum moveri, etiam à projicientis manu abſtractum; rotam item in quo­
                <lb/>
              cunque ſitu collocatam, vbi tantulus impetus initio impreſſus ſuerit; in
                <lb/>
              funependulis, res eſt pluſquam perſpicua, itemque in motibus, qui per
                <lb/>
              repercuſſionem fiunt; commune igitur principium eſſe videtur, ex quo,
                <lb/>
              ni fallor, rectè deducis tractum matis, qui eſt circa E, versùs Ortum deinde
                <lb/>
              excurrere; quod enim de globo dixiſti in eodem puncto E ſito, ex hypotheſi
                <lb/>
              dumtaxat accipio, non verò abſolutè dictum. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000694">
                <emph type="italics"/>
              Antim.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000695"> Immò abſolutè dictum eſſe velim; non ratò quippe accidit vt
                <lb/>
              globi lævigatiſſimi in planis etiam lævigatiſſimis collocentur, ſeu marmo­
                <lb/>
              reis, ſeu vitreis; lævigata glacie nihil ferè lævius inuenio; & ſupra glaciem
                <lb/>
              glaciata fruſtra citò & facilè currunt; itaque ſi aqua movetur, excurritque,
                <lb/>
              modò Ortum, modò Occaſum, versùs, non video quare globus lævigatiſ­
                <lb/>
              ſimus in plano lævigatiſſimo ſitus, vel ſupra lævigatam glaciem, propter
                <lb/>
              eandem motus inæqualitatem moveri non debeat; & hoc etiam ad homi­
                <lb/>
              nem, contra tuam hypotheſim militat; vnde ruit etiam illa reſponſio iam
                <lb/>
              ſupra indicata; quod ſcilicet terræ motus æſtus quidem marini cauſa ſit,
                <lb/>
              ſed non adæquata, vt aiunt; nempe quidquid tandem motus in aquas
                <lb/>
              traducat, in globulum eo modo ſitum, quo dictum eſt, etiam traducere
                <lb/>
              deberet, cùm æquè facile traduci queat; accipio enim globulos tam fa­
                <lb/>
              cilè mobiles, vt nihil mobilius excogitari poſſit, tornatos ſcilicet ex Mer­
                <lb/>
              curio. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.000696">
                <emph type="italics"/>
              Auguſtin.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="s.000697"> De puncto E fortè ſatis dictum, & pluſquàm ſatis; de aliis </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>